Xóm lồng đèn 50 tuổi Phú Bình lại lấp lánh sắc màu giữa Sài Gòn

Lồng đèn truyền thống sẽ lại bừng sáng dịp Trung thu…!

Theo chân những người di cư gốc làng Báo Đáp, tỉnh Nam Định vào Sài Gòn từ cách đây hơn 50 năm, xóm lồng đèn Phú Bình ở hẻm 423, đường Lạc Long Quân, phường 5, quận 11 đã trải qua biết bao thăng trầm. Phú Bình như một nhân chứng sống của quá trình phát triển. Cực thịnh những năm 90 và dần mai một vào những năm đầu thế kỉ 21, khi đất nước bắt đầu bước vào thời kỳ hội nhập.

Những năm 80-90 của thế kỷ trước, cứ mỗi độ Trung thu về, các hộ dân của xóm lồng đèn Phú Bình lại tất bật sản xuất ra những chiếc lồng đèn giấy kiếng với mẫu mã đơn giản mang hình ngôi sao, cá chép… để phục vụ thú vui truyền thống “Rước đèn Tết Trung thu” của người dân Việt.

“Hồi đó, cứ sau Tết Nguyên đán là mọi người trong xóm đã bắt tay vào việc sản xuất lồng đèn để phục vụ nhu cầu chơi Tết Trung thu của người dân. Chỉ là những chiếc lồng đèn với mẫu mã đơn sơ, nhưng cung không đủ cầu. Ngoài cung cấp cho toàn miền Nam thì còn xuất khẩu sang Singapore, Đài Loan, Hàn Quốc…”, bà Thu – thế hệ thứ 4 trong một gia đình có nghề làm lồng đèn nhớ lại thời vàng son. 

Chỉ với các nguyên liệu đơn giản là tre, nứa và những tờ giấy kiếng nhiều màu sắc nhưng qua sự sáng tạo và đôi tay khéo léo của các nghệ nhân, những chiếc lồng đèn xóm Phú Bình đã đi xuyên qua hai thế kỷ, là kế sinh nhai chính của biết bao thế hệ người làng Báo Đáp tại đất Sài Gòn.

Một hộ dân xóm lồng đèn Phú Bình tất bật trong mùa Trung thu

Lấp lánh sáng dịp Trung thu…

Trước đây, xóm đạo Phú Bình có hơn 100 hộ sống bằng nghề truyền thống của cha ông. Nhưng vào những năm đầu thế kỉ 21, sự xuất hiện ồ ạt của các mẫu lồng đèn có gắn đèn điện, nhạc… xuất xứ từ Trung Quốc đã khiến cho lồng đèn giấy kiếng Phú Bình mất dần chỗ đứng. Nhiều hộ đã “ngậm ngùi” bỏ nghề…

“Hiện xóm Phú Bình chỉ còn vài hộ ‘sống’ với nghề. Cũng buồn lắm, nhưng vì kế sinh nhai nên chúng tôi phải tìm những nghề khác để kiếm sống thôi”, bà Thu bùi ngùi.

Như gia đình bà, hàng ngày mỗi thành viên trong gia đình mỗi người có mỗi việc riêng. Đến gần Tết Trung thu thì bắt tay vào làm lồng đèn. Một người trung bình sẽ làm ra được 20 cái lồng đèn ngôi sao để cung cấp cho các trường học.

“Làm một chiếc lồng đèn thủ công trải qua rất nhiều giai đoạn công phu. Nhưng với giá dao động chỉ 10-12 ngàn đồng mỗi chiếc lồng đèn ngôi sao nên thu nhập cũng chẳng đáng là bao”, bà nói.

Tuy không còn nhộn nhịp khi nhiều hộ đã chuyển sang nghề khác để kiếm kế sinh nhai. Nhưng vì lòng yêu nghề, muốn giữ lại cái nghề truyền thống của ông bà nên nhiều gia đình xóm đạo Phú Bình vẫn bám trụ, thay đổi mẫu mã, chất liệu, màu sắc…theo thị hiếu của người tiêu dùng để duy trì làng nghề.

Anh H., một nghệ nhân khác chia sẻ: “Làm lồng đèn là nghề của tổ tiên để lại nên tôi không nỡ bỏ. Mẫu nào người ta thích thì mình làm nhiều, không thích thì mình làm ít lại”.

Và như không nỡ phụ lòng người, những năm gần đây, khách hàng đã bắt đầu “chán” những mẫu lồng đèn điện tử Trung Quốc và quay lại với những chiếc lồng đèn truyền thống nên cuộc sống của những nghệ nhân xóm Phú Bình cũng đỡ vất vả hơn.

“Nghề này làm quanh năm, chủ yếu giao về các tỉnh, trường học, các tổ chức thiện nguyện. Hiện tại, tôi đã nhận được nhiều đơn đặt hàng, có những đơn đặt hàng tận Hà Nội, Ðà Nẵng, Hội An…”, ông Nguyễn Văn Quyền, nghệ nhân 57 tuổi cho biết.

Đâu đó vẫn còn những khó khăn, nhưng với tâm huyết của những nghệ nhân nơi đây, chúng tôi tin rằng xóm lồng đèn giấy kiếng Phú Bình rồi sẽ lại bừng sáng mỗi dịp Trung thu về!

Lý Trường – Thu Thủy

Nên đọc

Cách chọn bánh Trung thu đảm bảo an toàn

Bình Phước: Phát hiện nhiều loại bánh kẹo trung thu nhập lậu không rõ nguồn gốc

Rộn ràng chuẩn bị đón Tết Trung thu

Trái hồng mùa Trung thu và tính năng chữa bệnh, bảo vệ sức khỏe