Thành phố cảng có dân số đông gấp hơn 1,5 lần thành phố giàu nhất Việt Nam đang chìm nhanh nhất thế giới

Cách đây không lâu, Nature Sustainability đã công bố danh sách các thành phố được xếp hạng có tốc độ sụt lún cao nhất thế giới. Được biết, các nhà phân tích đã sử dụng dữ liệu từ vệ tinh để theo dõi những thay đổi sụt lún đất ở 48 thành phố ven biển có dân số cao nằm trong phạm vi 50km tính từ bờ biển.

Quá trình thu thập dữ liệu kéo dài 6 năm, từ 2014-2020. Trong khoảng thời gian đó, họ phát hiện ra rằng nhiều thành phố trong số này có dân cư đông đúc, phát triển thành các siêu đô thị, được xây dựng trên vùng đồng bằng sông bằng phẳng, trũng thấp đang có dấu hiệu chìm nhanh hơn mực nước biển dâng.

Một trong những thành phố hàng đầu trong danh sách là Thiên Tân, Trung Quốc với dân số hơn 14 triệu người, tức gấp hơn 1,5 lần dân số TP. HCM (Theo Báo Thanh niên, tổng dân số TP. HCM tính đến ngày 1/6/2023 là gần 8,9 triệu người). Theo các báo cáo, những khu vực trong thành phố này ghi nhận tốc độ lún đất cao nhất là 43mm/năm trong giai đoạn 2014–2020. Trong khi đó, tốc độ lún đất trung bình lại thấp hơn nhiều, ở mức 6mm/năm, nghĩa là một số nơi đang chìm nhanh hơn nhiều so với toàn bộ khu vực đô thị.

Thiên Tân được biết đến là thành phố giáp Bắc Kinh ở phía tây bắc và Vịnh Bột Hải ở phía đông. Theo chính quyền địa phương, vào tháng 6/2023, các vết nứt lớn xuất hiện trên đường phố Thiên Tân và nguyên nhân dẫn đến tình hình này là do đất ngầm bị sập, đây là sản phẩm phụ của quá trình khoan địa nhiệt trên diện rộng.

Ở nhiều khu vực đô thị, mặt đất sụt lún là do khai thác nước ngầm quá mức phục vụ cho sinh hoạt và công nghiệp trong bối cảnh tiến trình đô thị hóa được đẩy nhanh. Trong khi nước ngầm lại đóng vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ cấu trúc của mặt đất. Việc loại bỏ nó làm cho các trầm tích bên dưới bị nén lại và lắng xuống, dẫn đến sụt lún.

Một trong những nguyên nhân khác khiến tình hình ở Thiên Tân càng trở nên trầm trọng hơn do mực nước biển dâng cao do biến đổi khí hậu, khiến thành phố càng dễ bị lũ lụt hơn. Không chỉ Thiên Tân, rất nhiều thành phố lớn của châu Á vốn nằm ở những khu vực trũng thấp ven biển hoặc cửa sông, mặc dù mỗi năm chỉ sụt lún vài mm, nhưng nếu bỏ mặc không quan tâm thì tổn thất do lũ lụt gây ra sẽ ngày càng lớn.  

Để giải quyết những vấn đề này, các thành phố như Thiên Tân phải xem xét thực hiện các biện pháp quản lý nghiêm ngặt nhằm giảm khai thác nước ngầm và phát triển các chiến lược quy hoạch đô thị toàn diện có tính đến các tác động lâu dài của tình trạng sụt lún và biến đổi khí hậu.

Nhìn chung, cả Thiên Tân lẫn các thành phố Châu Á nếu muốn thực hiện phát triển bền vững thì nhiệm vụ cấp bách hàng đầu hiện nay là ngăn chặn tình trạng sụt lún mặt đất, xây dựng các thành phố chống lũ lụt.