Thạch tín - Nỗi lo của người tiêu dùng

Thạch tín có tên hóa học là asen, thuộc nhóm kim loại nặng và là một khoáng vật màu xám thép. Trong công nghiệp, nó được dùng để sản xuất thuốc trừ sâu, thủy tinh, thuốc rụng lá, thuốc pháo... Ở dạng hợp chất vô cơ, thạch tín rất độc nếu sử dụng với liều lượng cao. Chỉ 0,06 g thạch tín vào cơ thể cũng đủ gây ngộ độc. Với liều lượng gấp đôi, nó sẽ gây tử vong.

Khoảng 140 triệu người, chủ yếu là ở các nước đang phát triển, đang bị ngộ độc thạch tín (arsenic) có trong nước uống sinh hoạt.

Ngày 30/8, BBC cho biết, tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Địa lý Hoàng gia (Royal Geographical Society - RGS) ở thủ đô Luân Đôn - Anh, các nhà khoa học cảnh báo ngộ độc thạch tín sẽ là một trong những nguyên nhân khiến cho số người bị ung thư gia tăng trong tương lai.

Khu vực Nam và Đông Á sẽ chiếm hơn một nửa số trường hợp bị ung thư vì thạch tín. Sức khỏe của người dân sống ở khu vực này sẽ bị đe dọa bởi có thể hàng ngày họ đã tiêu thụ một lượng lớn các loại ngũ cốc, đặc biệt là lúa gạo, được trồng ở những vùng nhiễm thạch tín.

Viện Hàn lâm khoa học Mỹ vừa lên tiếng cảnh báo, chất thạch tín trong nước uống, dù rất ít, cũng làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư. Lượng thạch tín 50 ppb (phần tỷ) trong nước uống đang được Mỹ và châu Âu cho phép cũng gây nguy cơ ung thư là 15/1.000. Ngay cả khi sử dụng nước uống có hàm lượng thạch tín chỉ 1ppb thì nguy cơ ung thư cũng là 1/1.000.

Ngộ độc thạch tín là một vấn đề toàn cầu. Nó hiện diện ở 70 quốc gia và có thể hơn," Peter Ravenscroft, một nhà địa lý học thuộc ĐH Cambridge, nói. Ông nói thêm rằng, nếu áp dụng những tiêu chuẩn nước sinh hoạt của Châu Âu và Bắc Mỹ, người ta sẽ dễ dàng nhận thấy khoảng 140 triệu người trên khắp toàn cầu đang nằm trong tình trạng báo động.

Thạch tín có thể dẫn đến nguy cơ của rất nhiều căn bệnh ung thư, bao gồm bướu phổi, ung thư bàng quang, ung thư da... Theo các nhà khoa học, về lâu dài, cứ 10 người dùng nước có chứa thạch tín, thì sẽ có một người tử vong. So với bất cứ một loại ô nhiễm môi trường nào, ô nhiễm thạch tín thực sự dẫn đến tỷ lệ tử vong cao nhất.

Ngộ độc Asen đang là vấn đề cần quan tâm trên toàn cầu. Ảnh minh họa

Tại Việt Nam, vào giữa năm 2006, Bộ Tài nguyên và môi trường (TNMT) đã có phê duyệt đề án ’’Giảm thiểu tác hại của thạch tín trong nguồn nước sinh hoạt ở VN’’. Mục tiêu của đề án là xác định mức độ nhiễm thạch tín trong các nguồn nước sinh hoạt trên phạm vi toàn quốc; khoanh vùng nguồn nước sinh hoạt có hàm lượng thạch tín vượt tiêu chuẩn cho phép.Hà Nội nằm trong danh sách 10 tỉnh, thành có nguồn nước ngầm nhiễm asen (thạch tín) vượt mức cho phép và ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Hai huyện Thanh Trì và Từ Liêm của Hà Nội là những vùng bị nhiễm nặng nhất. Các điều tra ban đầu cho thấy, tại Hà Nội 69% mẫu nước tầng trên và 48% mẫu nước tầng dưới được kiểm nghiệm có nồng độ asen cao hơn tiêu chuẩn. Tỷ lệ thạch tín trong nước sông Hồng và các hồ khu vực ngoại thành cũng không đủ tiêu chuẩn để làm nước ăn uống và sinh hoạt.

Ngoài ra, các tỉnh thành khác cũng có nguồn nước ngầm nhiễm thạch tín cao là Hà Nam, Hà Tây, An Giang, Đồng Tháp, Hưng Yên... Hàm lượng asen ở một số điểm cao gấp nhiều lần mức cho phép như Quỳnh Lôi (Hà Nội) gấp 30 lần, Lâm Thao (Phú Thọ) gấp 50-60 lần, Lý Nhân (Bình Lục, Hà Nam) gấp 50 lần.

Theo bà Nguyễn Thanh Hiền, Quyền Trưởng chương trình nước sạch và Vệ sinh môi trường của Unicef, cách duy nhất hiện nay vẫn phải là ngưng sử dụng nguồn nước bị nhiễm asen.

PGS.TS Nguyễn Khắc Hải, Viện trưởng Viện Y học Lao động và Vệ sinh môi trường cho biết thạch tín rất độc và là nguyên tố tự nhiên có mặt ở khắp nơi trên trái đất. Khi ngấm vào cơ thể, chất độc này có thể gây ung thư da, cao huyết áp, một số bệnh về tim…

Ngộ độc thạch tín có hai dạng: cấp tính và mạn tính.

Ngộ độc cấp tính: Có triệu chứng giống như bệnh tả, xuất hiện rất nhanh, có thể là ngay sau khi ăn phải thạch tín. Bệnh nhân nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy liên tục, khát nước dữ dội, mạch đập yếu, mặt nhợt nhạt rồi thâm tím, bí tiểu và chết sau 24 giờ. -

Ngộ độc mạn tính: Dạng này xảy ra do tích lũy liều lượng nhỏ thạch tín trong thời gian dài. Triệu chứng bao gồm: mặt xám, tóc rụng, viêm dạ dày, viêm ruột, đau mắt, đau tai, đi đứng loạng choạng, xét nghiệm có thạch tín trong nước tiểu, người gầy còm, kiệt sức rồi tử vong trong vài tháng hoặc vài năm. Khi gặp những trường hợp ngộ độc như trên, phải đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán, điều trị kịp thời. Theo Thạc sĩ Hoàng Thị Ngọc Ngân, Phó Khoa Vệ sinh thuộc Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM , khảo sát các loại nước đóng chai và nguồn nước ngầm mà người dân thành phố đang sử dụng chưa phát hiện được dư lượng thạch tín.

Khi gặp những trường hợp ngộ độc như trên, phải đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

Mọi thông tin thêm mời các bạn theo dõi tại mục Cảnh báo.

An Nhiên (TH)

Nên đọc

Thiết bị chống nóng công nghệ cao hút người tiêu dùng

Nho thân gỗ, dâu tây vàng được người tiêu dùng Thủ đô săn lùng

Mô hình cửa hàng bán lẻ vẫn có chỗ đứng với người tiêu dùng

Nắng nóng, bia Tạ Hiện 5000 đồng hút người tiêu dùng