TCVN 13150-3:2024 về tái chế nông sử dụng nhựa đường bọt và xi măng

Tái chế sử dụng nhựa đường bọt và xi măng là một trong những giải pháp hiện đại được áp dụng trong xây dựng và bảo trì đường bộ. Công nghệ này cho phép tận dụng lại vật liệu từ các lớp áo đường cũ, kết hợp với nhựa đường bọt và xi măng để tạo ra kết cấu mới có độ bền cao, giảm chi phí, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và hạn chế rác thải xây dựng. Đây được xem là hướng đi bền vững, vừa nâng cao chất lượng hạ tầng giao thông, vừa góp phần bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong thi công, việc tái chế nóng bằng nhựa đường bọt và xi măng cần tuân thủ những tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13150-3:2024 tái chế nông sử dụng nhựa đường bọt và xi măng được ban hành chính là cơ sở pháp lý và kỹ thuật quan trọng, giúp định hướng cho các đơn vị thiết kế, thi công và quản lý hạ tầng giao thông. Việc áp dụng đúng tiêu chuẩn không chỉ đảm bảo chất lượng công trình, kéo dài tuổi thọ mặt đường, mà còn hạn chế nguy cơ hư hỏng sớm, lãng phí nguồn lực và gây mất an toàn cho người tham gia giao thông.

Tiêu chuẩn này đưa ra những quy định, hướng dẫn cụ thể về phương pháp tái chế nông lớp mặt đường ngay tại chỗ bằng cách sử dụng kết hợp nhựa đường bọt và xi măng. Phạm vi áp dụng rất rộng, bao gồm sửa chữa, nâng cấp hoặc cải tạo các tuyến đường bị hư hỏng ở phần mặt nhưng nền móng bên dưới vẫn đảm bảo ổn định. Trong thực tế, những hư hỏng thường gặp như nứt vỡ, lún sụt, bong bật hay ổ gà có thể được xử lý hiệu quả thông qua phương pháp tái chế này. Không cần phá bỏ toàn bộ kết cấu mặt đường, công nghệ cho phép tái sử dụng phần vật liệu cũ, bổ sung nhựa đường bọt và xi măng để tạo ra lớp mặt hoặc lớp dưới mặt đường mới với khả năng chịu tải tốt hơn.

Tái chế  sử dụng nhựa đường bọt và xi măng nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa

Theo tinh thần của TCVN 13150-3:2024, sản phẩm tái chế có thể sử dụng cho nhiều loại đường khác nhau từ đường cao tốc, quốc lộ, tỉnh lộ, đường nông thôn cho đến đường trong đô thị, bãi đỗ xe, quảng trường. Trong những điều kiện thích hợp, phương pháp này thậm chí còn có thể áp dụng cho cả mặt bằng sân bay. Cốt lõi của tiêu chuẩn là hướng dẫn triển khai tái chế nguội ngay tại chỗ, hạn chế tối đa việc sử dụng nguyên vật liệu mới, đồng thời tận dụng tối đa phần mặt đường đã có. Nhờ vậy, khối lượng phế thải xây dựng giảm đáng kể, giảm cả nhu cầu khai thác đá, cát, sỏi – những nguồn tài nguyên không tái tạo vốn đang bị khai thác quá mức.

Tiêu chuẩn cũng mô tả nguyên tắc chung trong thiết kế hỗn hợp vật liệu, trong đó nhựa đường bọt và xi măng đóng vai trò chất kết dính và gia cố. Các loại vật liệu này được trộn cùng phần mặt đường cũ đã được cào xới, tạo thành một lớp hỗn hợp đồng nhất. Để làm được điều đó, các thiết bị thi công chuyên dụng – thường là những loại máy tái chế tự hành – sẽ thực hiện đồng thời các công đoạn như phá vỡ lớp mặt đường cũ, phun nhựa đường bọt và xi măng, rồi trộn đều ngay tại hiện trường. Toàn bộ quy trình được hoàn tất chỉ sau một vài lượt máy chạy, giúp tiết kiệm thời gian và công sức so với việc tháo dỡ và xây mới toàn bộ mặt đường.

Một điểm quan trọng khác trong TCVN 13150-3:2024 là yêu cầu quản lý chất lượng xuyên suốt từ khâu chuẩn bị đến nghiệm thu. Mỗi giai đoạn đều cần giám sát chặt chẽ: từ kiểm tra vật liệu đầu vào, theo dõi quá trình cào bóc và trộn, đến đánh giá lớp mặt sau khi thi công. Mục tiêu là đảm bảo lớp tái chế đạt độ bền, độ ổn định và khả năng chịu tải như thiết kế. Song song với đó, tiêu chuẩn cũng nhấn mạnh việc tuân thủ các biện pháp an toàn lao động và bảo vệ môi trường tại công trường, từ kiểm soát bụi, tiếng ồn đến xử lý chất thải.

Ý nghĩa lớn nhất của tiêu chuẩn này chính là sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật xây dựng hiện đại và yêu cầu phát triển bền vững. Việc tái chế ngay tại chỗ giúp giảm đáng kể chi phí vận chuyển, giảm sử dụng vật liệu mới và đặc biệt là cắt giảm lượng rác thải xây dựng. Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh mục tiêu phát triển xanh, thân thiện với môi trường, hướng đi này không chỉ phù hợp với xu thế quốc tế mà còn là giải pháp thực tiễn, khả thi.

Lợi ích kinh tế cũng rất rõ ràng. Thay vì phải huy động lượng lớn vật liệu mới, phải chở đến hiện trường rồi lại xử lý lượng lớn phế thải, phương pháp tái chế nông giúp tận dụng ngay tại chỗ những gì sẵn có. Điều này làm giảm chi phí vận tải, giảm nhân công và rút ngắn thời gian thi công. Bên cạnh đó, chất lượng lớp mặt đường sau khi tái chế được nâng cao đáng kể nhờ sự kết hợp của nhựa đường bọt và xi măng, có khả năng chống lại biến dạng, kéo dài tuổi thọ công trình và giảm tần suất sửa chữa sau này.

Trong bối cảnh nhiều tuyến đường ở nước ta thường xuyên phải đối mặt với tình trạng hư hỏng cục bộ, đặc biệt tại các khu vực khí hậu khắc nghiệt, mưa nhiều hoặc xe tải trọng lớn lưu thông dày đặc, việc áp dụng TCVN 13150-3:2024 có thể mang lại hiệu quả thiết thực. Các địa phương có thể triển khai công nghệ này trong các dự án nâng cấp, cải tạo, thay vì lựa chọn phá bỏ và xây mới tốn kém. Thậm chí, với việc nhân rộng áp dụng, Việt Nam có thể tiết kiệm được hàng triệu tấn vật liệu xây dựng mỗi năm, đồng thời giảm được một lượng lớn khí thải CO₂ phát sinh từ khai thác và sản xuất vật liệu mới.

Ở góc độ quốc tế, công nghệ tái chế mặt đường tại chỗ đã được nhiều quốc gia áp dụng từ lâu, đặc biệt ở châu Âu và Bắc Mỹ. Nay với TCVN 13150-3:2024, Việt Nam đã có khung tiêu chuẩn cụ thể để triển khai rộng rãi hơn, đồng thời tiệm cận với các tiêu chuẩn tiên tiến của thế giới. Đây cũng là cơ hội để ngành giao thông nước ta nâng cao năng lực thi công, hiện đại hóa máy móc và đào tạo đội ngũ kỹ thuật, từ đó từng bước hội nhập vào xu hướng toàn cầu của ngành hạ tầng giao thông xanh.

Có thể thấy, việc ban hành và áp dụng TCVN 13150-3:2024 không chỉ đơn thuần là một văn bản kỹ thuật. Nó là lời khẳng định định hướng của Việt Nam trong xây dựng và phát triển hạ tầng giao thông theo hướng tiết kiệm, hiệu quả và bền vững. Nếu được triển khai đúng cách, tiêu chuẩn này sẽ góp phần quan trọng trong việc kéo dài tuổi thọ đường sá, giảm gánh nặng chi phí cho ngân sách, đồng thời hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường. Đây là một bước đi cần thiết và kịp thời, phù hợp với xu hướng xây dựng xanh và phát triển bền vững mà Việt Nam đang theo đuổi.