TCVN 14224:2025 về lò hơi đốt nhiên liệu trong nhà máy nhiệt điện

Bộ Khoa học và Công nghệ đã chính thức ban hành Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14224:2025 với tên gọi “Nhà máy nhiệt điện – Thí nghiệm xác định các đặc tính kỹ thuật lò hơi đốt nhiên liệu”. Đây là một văn bản kỹ thuật quan trọng được soạn thảo bởi Hội Khoa học – Kỹ thuật Nhiệt Việt Nam, đề xuất bởi Bộ Công Thương, nhằm xây dựng quy chuẩn thí nghiệm chuẩn xác, minh bạch và có tính quốc tế cho hệ thống lò hơi tại các nhà máy nhiệt điện. 

Phạm vi áp dụng của TCVN 14224:2025 tập trung vào các thí nghiệm nghiệm thu và xác định đặc tính kỹ thuật của lò hơi sử dụng các loại nhiên liệu phổ biến như than, dầu, khí, hay những nhiên liệu hydrocarbon khác. Trong một số trường hợp, tiêu chuẩn có thể mở rộng cho các dạng nhiên liệu khác, tuy nhiên cần lưu ý rằng khi áp dụng như vậy, độ không đảm bảo sẽ có xu hướng tăng do những yếu tố đặc thù của nhiên liệu.

Những thông số kỹ thuật quan trọng được phép thí nghiệm theo tiêu chuẩn này gồm hiệu suất, công suất, năng lượng đầu ra, nhiệt độ hơi và khói thải, tỷ lệ không khí thừa, tổn thất áp suất, độ rò lọt không khí, khả năng khử lưu huỳnh, tỷ lệ Ca/S, lưu lượng nhiên liệu, khí và khói, cùng hàm lượng carbon chưa cháy hết. Việc thí nghiệm có thể được thực hiện toàn bộ hoặc lựa chọn từng nhóm thông số tùy mục đích đánh giá.

Lò hơi trong nhà máy nhiệt điện nên đáp ứng tiêu chuẩn đảm bảo vận hành chính xác. Ảnh minh họa

Một điểm nổi bật của TCVN 14224:2025 là tính tương thích với chuẩn quốc tế. Tiêu chuẩn này được xây dựng dựa trên ASME PTC 4-2013, vốn là tài liệu tham khảo hàng đầu trên thế giới trong lĩnh vực xác định đặc tính kỹ thuật lò hơi. Sự kế thừa này đảm bảo rằng kết quả thí nghiệm tại Việt Nam có thể so sánh và đối chiếu trực tiếp với quốc tế, giúp tăng uy tín của các nhà máy điện trong nước khi tham gia các dự án, đấu thầu hoặc hợp tác quốc tế. Việc áp dụng một bộ tiêu chuẩn có tính quốc tế hóa cao cũng tạo điều kiện để các đơn vị vận hành cải tiến công nghệ, nâng cao năng lực quản lý và vận hành thiết bị.

Tiêu chuẩn đưa ra sơ đồ đường bao thí nghiệm và hệ thống ký hiệu vị trí dòng vật chất, giúp các kỹ sư xác định chính xác các điểm đo. Phần quan trọng nhất là quy trình thí nghiệm, bao gồm nguyên tắc, yêu cầu đo lường, các phương tiện sử dụng và cách đảm bảo độ chính xác. Tiêu chuẩn cũng hướng dẫn chi tiết về phương pháp đo nhiệt độ, áp suất, vận tốc, lưu lượng cũng như cách tính toán các kết quả như công suất, cân bằng năng lượng, hiệu suất, tổn thất và entanpi.

Đặc biệt, tiêu chuẩn có riêng một phần dành cho việc phân tích độ không đảm bảo, nêu rõ các yếu tố gây sai số ngẫu nhiên, sai số hệ thống và công thức tính toán, từ đó đảm bảo độ tin cậy của dữ liệu thu được. 

Một khía cạnh quan trọng khác mà TCVN 14224:2025 nhấn mạnh là dữ liệu nhiên liệu. Đối với nhiên liệu rắn, tiêu chuẩn yêu cầu phân tích đặc tính tro và tro xỉ. Với nhiên liệu lỏng, cần xác định thành phần nguyên tố, nhiệt trị và chỉ số API. Nhiên liệu khí được phân tích theo thành phần thể tích và nhiệt trị. Ngoài ra, các thông số liên quan đến chất hấp thụ, tro xỉ như thành phần hóa học, chỉ số nghiền hay độ trương nở cũng được quy định rõ. Điều này giúp cho các kết quả thí nghiệm không chỉ phản ánh đặc tính vận hành của lò hơi mà còn liên quan trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả sử dụng nhiên liệu.

Về mục đích áp dụng, TCVN 14224:2025 phục vụ nhiều nhu cầu thực tiễn. Trước hết, tiêu chuẩn này cho phép so sánh các thông số kỹ thuật thực tế với cam kết trong hợp đồng hoặc với giá trị tham chiếu. Tiếp theo, nó được sử dụng để đánh giá hiệu quả khi sử dụng nhiên liệu thay thế, một yếu tố quan trọng trong bối cảnh xu hướng giảm dần sử dụng than truyền thống và chuyển sang nguồn nhiên liệu sạch hơn.

Ngoài ra, tiêu chuẩn còn giúp xác định tác động của các hoạt động sửa chữa, cải tạo thiết bị và đánh giá điều kiện vận hành trong các kịch bản khác nhau. Tất cả những điều này góp phần nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro, đồng thời tối ưu hóa vận hành của nhà máy.

Việc ban hành TCVN 14224:2025 có ý nghĩa chiến lược đối với ngành năng lượng Việt Nam. Trong bối cảnh yêu cầu về minh bạch, hiệu quả và môi trường ngày càng cao, một bộ tiêu chuẩn rõ ràng sẽ giúp các nhà máy nhiệt điện cải thiện hiệu suất, giảm phát thải và tiết kiệm chi phí nhiên liệu. Đồng thời, nó còn là cơ sở để chứng nhận năng lực kỹ thuật, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong nước tham gia các dự án hợp tác quốc tế. Trên bình diện rộng hơn, việc áp dụng tiêu chuẩn này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng một ngành năng lượng hiện đại, bền vững và hội nhập toàn cầu.

Sự ra đời của tiêu chuẩn này không chỉ góp phần nâng cao độ tin cậy trong vận hành mà còn tạo điều kiện để ngành năng lượng Việt Nam hội nhập sâu rộng với chuẩn mực toàn cầu.