Ngôi chùa thanh tịnh có địa thế tả Thanh Long - hữu Bạch Hổ, du khách đến chiêm bái cứ ngỡ bước vào 'chốn tiên cảnh an lạc'

Chùa Địa Tạng Phi Lai nằm ở thôn Ninh Trung, xã Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Trước đây, chùa có tên là Đùng, được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XI. Tới năm 2015, chùa được tu tạo và đổi tên thành Địa Tạng Phi Lai.

Ngôi chùa có địa thể tựa lưng vào núi, hai bên là tả Thanh Long - hữu Bạch Hổ. Theo lời kể của nhiều cao niên trong thôn, chùa Đùng được xây dựng vào thế kỷ XI với quy mô hơn 100 gian. Đã có khoảng thời gian vua Trần Nghệ Tông về đây ở ẩn và vua Tự Đức cũng chọn nơi này để cầu tự con cái.

Dựa theo thế đất, chùa được bố trí hợp lý giữa các gian thờ với các khoảng cây xanh, mặt nước, vườn sỏi mang màu sắc giáo lý đạo Phật. Mái nhà, hàng cột chạm trổ, tượng, cây cỏ đều được chọn lựa để tạo vẻ đẹp hài hòa, tĩnh tại. Nhờ đó, khách tới chùa có thể thong thả vãn cảnh.

Theo lời kể của dân làng, một thời gian dài nơi đây chỉ là nơi thờ cúng, nhưng theo thời gian kiến trúc bị hao mòn, cây cối bủa vây nên nơi đây dần bị bỏ quên. Tháng 12/2015, Đại đức Thích Minh Quang về tiếp nhận, tu tạo, xây dựng và đổi tên thành Địa Tạng Phi Lai.

Theo lời kể của Đại đức Thích Minh Quang, Phi Lai có thể hiểu là sẽ quay trở lại, cũng có thể sẽ không bao giờ quay trở lại nữa. Địa Tạng Phi Lai có nghĩa là Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát luôn luôn đến nơi này, cũng có thể Đức Địa Tạng không bao giờ đến nơi này. Mà nơi nào Đức Địa Tạng không về thì nơi đó thành Phật rồi.

Du khách lần đầu đến thăm chùa sẽ không khỏi bất ngờ vì phần sân dẫn vào chùa đều được trải sỏi màu trắng, thay vì lát gạch đỏ như những ngôi chùa khác. Cách bài trí của ngôi chùa cũng rất khác biệt, đó là điểm riêng của Địa Tạng Phi Lai Tự.

Ngay trước khu Tổ đường, 12 vòng tròn được vẽ trên nền sỏi tượng trưng cho 12 nhân duyên của con người. Sỏi trắng mang ý nghĩa của sự thiền định. Dạo trong khuôn viên chùa, nhìn những viên sỏi trắng tinh khiến cho lòng người trở nên thanh thản hơn. 

Giống như bố cục của các ngôi chùa truyền thống, trong chùa, lớn nhất là tòa Tam bảo, tượng Đức Địa Tạng hiền từ nhưng toát lên vẻ uy nghiêm, đặt trong tổng thể kiến trúc hài hòa lấy màu nâu, vàng, trắng làm chủ đạo.

Bên phải tòa Tam bảo là nhà thờ Tổ, nơi tôn nghiêm thờ 42 đời Tổ sư từng trụ trì tại chùa. Ngoài ra còn có tòa điện nhỏ thờ Phật Bà Quan Thế Âm, Đức Ông và Đức Thánh Hiền, khu nhà ở (dành cho Tăng ni - Phật tử ở trong chùa), khu giảng đường (nơi các Tăng ni - Phật tử nghe sư trụ trì giảng đạo hàng ngày và diễn ra các khóa tu tại đây), khu nhà khách (dành cho những du khách thập phương và những người tham gia các khóa tu, các trải nghiệm tại chùa).

Không chỉ là chốn thờ tự linh thiêng, chùa còn là nơi sinh hoạt tâm linh của người dân trong vùng, nơi trải nghiệm cuộc sống, hướng con người đến với những giá trị cơ bản nhất của đạo Phật, mang lại sự thanh tịnh và thoải mái trong tâm hồn.

Vào tháng 6-7 hằng năm, Địa Tạng tổ chức các khóa tu mùa hè. Đặc biệt, vào 30/7 âm lịch, nơi đây còn diễn ra hoạt động lễ Vu Lan, lễ vía ngài Địa Tạng Bồ Tát. Vào Tết Trung thu, du khách có thể tới đây để ngắm trăng tròn trong khoảng không thênh thang. 

Dưới chân núi, chùa có xây dựng một nhà trồng nấm khoảng 20m2 để cung cấp lương thực sạch cho các bữa lẩu chay hoặc để làm ruốc chay. Còn với những ai thích đọc sách, nhất là những quyển sách nuôi dưỡng tâm hồn thì đây đúng là thiên đường với số lượng sách đáng nể phủ kín các bức tường. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể ngồi trong không gian yên tĩnh của chùa để thưởng thức trà hay ngắm nhìn những chậu phong lan sau nhà thờ Tổ.

Với lối kiến trúc cổ độc đáo, không khí trong lành, mát mẻ, mùi hương lúa chín thoang thoảng, tiếng chim hót, tiếng suối chảy, không gian yên bình lại thanh tịnh, giúp con người ta trút bỏ mệt nhọc, lo âu hằng ngày. Đặt chân đến nơi đây, dường như mọi muộn phiền âu lo đều tan biến, thay vào đó là cảm giác tiêu dao tự tại như đang lạc bước vào chốn bồng lai tiên cảnh.