Nghịch lý: Ba thành phố trực thuộc Trung ương có nhu cầu cao về nhà ở xã hội nhưng đầu tư còn hạn chế

Báo cáo với Thủ tướng Chính phủ tại hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội vừa qua, Bộ Xây dựng cho biết, trong giai đoạn 2021-2023, cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội (quy mô 411.250 căn) được triển khai, trong đó mới có 72 dự án (hơn 38.100 căn) hoàn thành. Còn lại 129 dự án (gần 115.000 căn) được khởi công, 298 dự án (hơn 258.000 căn) được chấp thuận chủ trương đầu tư.

Nhiều địa phương đã tích cực trong thu hút đầu tư, khởi công dự án nhà ở xã hội như Bắc Ninh (15 dự án, 6.000 căn), Bắc Giang (5 dự án, hơn 12.400 căn), Hải Phòng (7 dự án, hơn 11.600 căn), Bình Dương (7 dự án, hơn 6.500 căn).

Tuy nhiên, một số địa phương trọng điểm mặc dù có nhu cầu về nhà ở xã hội rất lớn, nhưng việc đầu tư còn hạn chế so với mục tiêu của Đề án đến năm 2025 .

Trong đó, Hà Nội chỉ dự kiến hoàn thành 3 dự án với 1.700 căn hộ, mới đáp ứng được 9% nhu cầu. Tương tự, TP. HCM có thể đưa vào sử dụng 7 dự án, quy mô gần 5.000 căn, tương đương 19% nhu cầu. Đà Nẵng dự kiến hoàn thành 5 dự án, với 2.750 căn, đáp ứng 43%.

Dù có nhu cầu lớn về nhà ở xã hội, ba thành phố thuộc Trung ương vẫn không đáp ứng được

Bên cạnh đó, một số địa phương không có dự án nhà ở xã hội khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay như Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Quảng Ngãi, Quảng Bình, Kon Tum, Gia Lai, Long An, Vĩnh Long, Sóc Trăng.

Về các nguyên nhân khiến phát triển nhà ở xã hội chưa đạt như kỳ vọng, theo Bộ Xây dựng, cơ chế, chính sách phát triển loại hình nhà ở này chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa sửa đổi kịp thời trong giai đoạn đầu; trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, điều kiện thuê, mua nhà ở xã hội phức tạp, kéo dài, chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư chưa đủ hấp dẫn.

Đồng thời, nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khi chưa đưa các chỉ tiêu này vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm; chưa xác định rõ quỹ đất nhà ở xã hội trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp.

Một số địa phương có nhiều dự án được chấp thuận đầu tư nhưng chính quyền các cấp chưa quan tâm, tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư để triển khai. Một số dự án đã đủ điều vay vốn ưu đãi, tuy nhiên chưa được UBND cấp tỉnh rà soát để công bố danh mục được vay vốn ưu đãi.

Bên cạnh đó nguồn vốn ưu đãi 120.000 tỷ đồng để phát triển nhà ở xã hội cũng chưa được giải ngân hiệu quả. Đến nay, mới có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay trên tổng số 129 dự án đã khởi công. Như vậy, còn 59 dự án nằm ngoài danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương.

Việt Nam hiện có 5 thành phố trực thuộc Trung ương gồm Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ.

Ngoài 5 thành phố này, thì hiện nay đang có nhiều tỉnh đang được Trung ương định hướng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới (như Khánh Hòa, Thừa Thiên – Huế,…).