Loại gỗ 'thần mộc' 2.000 năm tuổi nguy cấp, quý hiếm được công nhận là Cây di sản Việt Nam

Vườn Quốc gia Pù Mát có diện tích 94.804ha, thuộc 3 huyện Anh Sơn, Con Cuông và Tương Dương (Nghệ An). VQG nằm ở ranh giới phía Nam dọc theo đường biên giới Việt - Lào. Theo tiếng dân tộc Thái, Pù Mát là những con dốc cao.

VQG Pù Mát là vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An, do UNESCO công nhận năm 2007. Nơi đây cũng là điểm thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan bởi khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, có thác nước hùng vĩ, không khí mát mẻ trong lành.

Thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, lượng mưa trung bình hằng năm đạt 1.800mm, nhiệt độ trung bình 23,5 độ C nên VQG Pù Mát có hệ sinh thái động thực vật đa dạng với hơn 2.500 loài thực vật, gần 1.000 loài động vật…

Đặc biệt, nơi đây có cây sa mu 2.000 năm tuổi, được nhóm chuyên gia phát hiện năm 1998. Cây sa mu dầu sống trong vùng lõi của VQG Pù Mát, có chiều cao hơn 70m, chu vi thân đo được gần 24m, đường kính thân 5,5m. Phải 20 người nối tay nhau ôm mới hết được gốc cây.

Tháng 10/2010, cây Sa mu dầu được Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam. Để vào thăm, khảo sát cũng như bảo vệ "cụ" sa mu dầu này, cán bộ kiểm lâm của VQG Pù Mát, bộ đội biên phòng, công an cùng người dân bản phải hành quân cả ngày trời mới tới nơi.

Hiện nay, cây sa mu dầu này vẫn sinh trưởng và phát triển bình thường, có tán lá thưa, hình nón hẹp, thân thẳng, không có bạnh. Tuy nhiên, ở phần gốc cây có một số ít bị mục.

Sa mu dầu là nguồn gen quý hiếm thuộc nhóm 1A trong Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm và được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam, cần được bảo tồn. Loài cây này vừa có ý nghĩa khoa học vừa có giá trị kinh tế cao. Chúng chủ yếu sống trong rừng nguyên sinh chạy dọc biên giới Việt - Lào, nơi hỗn giao giữa rừng lá rộng và rừng lá kim, độ cao trên 1.000m so với mực nước biển.

Sa mu dầu là loại cây quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao do thế hệ cũ đã già và không sinh cây non. Chính vì thế, VQG Pù Mát đã có nhiều biện pháp bảo vệ cây sa mu dầu "cụ" để phục vụ công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen quý của loài cây này.

Trong rừng thuộc VQG Pù Mát còn nhiều cây sa mu to khác nhưng tuổi đời không lâu. Công tác bảo vệ rừng cũng được sát sao, nghiêm ngặt để bảo tồn sự cân bằng sinh thái, môi trường sống.