‘Hòn non bộ’ niên đại 10.000 năm giữa lòng tỉnh biên giới phía Bắc Việt Nam, được công nhận là Di tích cấp Quốc gia

Đứng sừng sững giữa trung tâm TP. Lạng Sơn, núi Phai Vệ như một viên ngọc quý giữa lòng Xứ Lạng, là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và niềm tự hào của người dân nơi đây. Nơi đây không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi giá trị lịch sử to lớn, gắn liền với những thăng trầm của dân tộc. Nhìn từ xa, núi Phai Vệ nổi lên như một "hòn non bộ" khổng lồ giữa lòng TP. Lạng Sơn với thế núi hùng vĩ, uy nghi.

Nơi này có 2 di chỉ là hang Phai Vệ 1, có niên đại khoảng 10.000 năm, và hang Phai vệ 2 với niên đại khoảng 4.700-5.000 năm. Trong quá khứ, núi Phai Vệ là nơi cư trú và điểm quan trọng trong quá trình phát triển của con người trong thời kỳ tiền sử. Ngọn núi này cũng đóng vai trò quan trọng, được bộ đội ta trú ẩn trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc Việt Nam. Với lịch sử lâu dài và mang những giá trị quan trọng, núi Phai Vệ đã được công nhận là Di tích khảo cổ học cấp Quốc gia vào ăm 2004.

Trên đỉnh núi Phai Vệ là cột cờ Phai Vệ, một công trình được xây dựng vào năm 2014, cao 80m tính từ chân núi, phân thân cột cao 25m. Cột cờ có 4 tuyến đường lên xuống gồm 535 bậc đá. Toàn bộ cột cờ được làm bằng bê tông ốp đá, lan can được thiết kế giả thân cây tre. Với hình dáng bậc thang uốn lượn, nơi này cũng được mệnh danh là “Vạn Lý Trường Thành thu nhỏ của Việt Nam”.

Với vị trí cao và nằm ngay giữa trung tâm thành phố, du khách có thể đứng trên các bậc thang phía cao để chiêm ngưỡng toàn cảnh TP. Lạng Sơn thơ mộng với khung cảnh núi non hùng vĩ, phía xa là dòng sông Kỳ Cùng uốn lượn.

Cột cờ, các bậc thang, hang đá và khu vực xung quanh núi được trang trí bằng đèn led, đèn chiếu khiến cho cột cờ trông như một ngọn đuốc rực rỡ tỏa sáng khắp thành phố vào buổi đêm. Người dân thường lựa chọn nơi này để đi dạo, ngắm cảnh và tập thể dục mỗi buổi chiều tối.

Tuy nhiên, nhiều đèn tại cột cờ cũng đã bị vỡ và có những dấu vết phá hoại do những vết viết vẽ của nhiều người để lại. Bởi vậy, mỗi người khi đến với núi Phai Vệ cần có ý thức gìn giữ, bảo vệ di tích này.

Ngày nay, có một con đường chạy quanh chân núi cũng mang tên Phai Vệ. Gần chân núi là sân vận động Đông Kinh, nơi diễn ra các hoạt động thể dục thể thao và các sự kiện quan trọng của tỉnh. Năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng thăm Lạng Sơn và trò chuyện với đồng bào các dân tộc tại sân vận động này. 

Ngoài núi Phai Vệ, du khách có thể trải nghiệm thêm các hoạt động như mua sắm, thưởng thức các món đặc sản tại chợ Đông Kinh – một trong những chợ lớn nhất tỉnh Lạng Sơn; thăm khu lưu niệm Hồ Chí Minh; đến tham quan hang động Tam Thanh, Nhị Thanh,...