Bộ Công an đề xuất phạm nhân có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể

Theo dự thảo sửa đổi Luật Thi hành án hình sự, hiện đã được Bộ Công an gửi lên Bộ Tư pháp để thẩm định. Nội dung mới (Điều 55a) được bổ sung vào Luật Thi hành án hình sự sửa đổi, dự kiến giải quyết nguyện vọng hiến mô và bộ phận cơ thể của phạm nhân, điều mà chưa được đề cập trong luật năm 2019.

Theo đó, khi phạm nhân bày tỏ mong muốn hiến mô hoặc một phần bộ phận cơ thể, cơ sở giam giữ sẽ phối hợp cùng Sở Y tế tại địa phương để xác định cơ sở y tế đủ điều kiện thực hiện quy trình lấy mô, bộ phận cơ thể. Sau khi việc hiến tặng được thực hiện, cơ sở y tế phải đánh giá tình trạng sức khỏe của phạm nhân trong vòng 5 ngày, sau đó báo cáo lên cơ quan quản lý thi hành án của Bộ Công an hoặc Bộ Quốc phòng để xem xét và quyết định.

Trong thời hạn 5 ngày sau khi nhận được báo cáo, cơ quan quản lý sẽ đưa ra quyết định chính thức và thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do nếu không đồng ý.

Cơ sở y tế đủ điều kiện sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ sở giam giữ để thực hiện các thủ tục liên quan và áp dụng các chính sách pháp luật về việc hiến tặng mô, bộ phận cơ thể. Sau khi phạm nhân hồi phục sức khỏe, cơ sở y tế sẽ thông báo lại cho cơ sở giam giữ để tiếp tục thực hiện quy trình chấp hành án.

Chính phủ sẽ ban hành các quy định chi tiết về quy trình và thủ tục đối với vấn đề này trong tương lai. Bộ Công an dự kiến trình Quốc hội khóa XV về đề xuất xây dựng Luật Thi hành án hình sự sửa đổi vào chương trình lập pháp năm 2024.

Cùng với đề xuất trên, giữa tháng 5 vừa qua, PGS TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Chủ tịch Hội Vận động hiến mô và tạng Việt Nam, cho biết kể từ năm 1992 đến nay, cả nước đã có hơn 8.300 ca ghép tạng thành công. Tuy nhiên, chỉ 6% số tạng được hiến từ người chết não, trong khi phần lớn tạng được lấy từ người sống. Bà Tiến cũng nhấn mạnh rằng tỷ lệ này ngược với xu hướng chung của thế giới, nơi đa phần các ca ghép tạng xuất phát từ người chết não.

Dù ngành y tế Việt Nam đã nắm vững công nghệ ghép tạng và đã cứu sống nhiều bệnh nhân, nhưng nguồn hiến tạng sau chết não vẫn rất hạn chế. Theo Bộ Y tế, ghép mô, tạng là phương pháp cuối cùng đối với những bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính và hiểm nghèo, như suy thận, gan, tim, hay các bệnh liên quan đến tủy và giác mạc.

Việc ghép tạng từ người chết não đã mở ra hy vọng cho nhiều bệnh nhân, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của ngành ghép tạng tại Việt Nam. Qua 32 năm phát triển, với 14 năm chính thức lấy tạng từ người chết não, cả nước đã thực hiện hơn 8.000 ca ghép thành công.

Theo Bộ Công an, chính sách này sẽ dẫn đến việc phát sinh thêm các thủ tục hành chính trong quá trình thực hiện quyền hiến mô hoặc một phần bộ phận cơ thể của phạm nhân khi họ có nguyện vọng.