Qua quan sát của phóng viên, hiện tại ở các nhà sách lớn cũng như các quầy tạp hóa nhỏ ở các chợ, các khu vực vỉa hè hầu hết đều bày bán la liệt các loại đồ dùng học tập như vở, bút, thước, màu để phục vụ cho nhu cầu của học sinh đầu năm học mới. Một phụ huynh có con học ở Trường Tiểu học Nguyễn Văn Thệ, Q.12 cho biết: “Hơn 2 tuần nay, con gái tôi liên tục thay bút chì, mua cây nào về cũng chỉ dùng được 2 ngày là phải vứt đi. Bút chì loại 2B, 4B cứ gọt là gãy, đầu chì giòn và dễ nát vụn khi đè hơi mạnh tay một chút”.
| Bút chì xuất xứ Trung Quốc giá rẻ, dễ gãy. |
| Bút chì đốt nhiều màu sắc, có mùi thơm được các em học sinh lớp 1, 2 yêu thích. |
Ngoài bút chì gọt, một số loại bút chì đốt cũng bị phản ánh là không rõ nguồn gốc xuất xứ. Trong một nhà sách trên địa bàn Q.Gò Vấp, chị Trúc Phương đang đưa con gái đi lựa chọn đồ dùng học tập đầu năm, cho biết: “Những ngày đầu năm học, tôi đã tìm mua cho con các loại đồ dùng học tập có xuất xứ từ Nhật Bản, Thái Lan nhưng bé vẫn không thích. Mấy hôm nay bé cứ năn nỉ mẹ mua cho bằng được cây chì đốt có mùi thơm như các bạn ở lớp nên hôm nay tôi đưa bé đi mua. Cầm trên tay hộp chì đốt, nhìn màu sắc sặc sỡ, mùi thơm nồng tỏa ra từ hộp bút tôi không yên tâm. Hộp chì 5 cây có giá chưa đến 20.000 đồng với màu sắc và họa tiết bắt mắt, không ghi xuất xứ mà chỉ có mấy dòng chữ Trung Quốc làm tôi ngần ngại nhưng bé cứ mè nheo nên tôi đành mua cho con”.
| Dụng cụ học tập đủ hình dạng. |
Trên một số sạp bán đồ dùng học tập gần các trường tiểu học ở Q.12, các túi bóng sặc sỡ đựng những cục tẩy đủ màu với các hình đô rê mon, siêu nhân, tiên cá, gấu, thỏ với các mùi hương dâu, cam, bạc hà rất hấp dẫn thu hút các bé học sinh lớp 1, 2. Đặc biệt, các loại đất sét nặn tạo hình cho các bé với đủ loại màu sắc sặc sỡ, có mùi thơm đang được sử dụng rất nhiều trong các giờ thủ công. Bé Hà Ni ở Q.Gò Vấp cho biết: “Đất nặn ba mua ở nhà sách màu không đẹp bằng con mua ở trước trường, nhiều màu và có mùi thơm lắm. Khi nặn đất không dính tay mà chỉ ra màu thôi. Bạn con ở lớp ai cũng thích vì có thể nặn được nhiều con vật đẹp”.
| Tẩy nhiều màu sắc được bán ở các cửa hàng văn phòng phẩm, nhà sách, tạp hóa vỉa hè. |
Không chỉ các loại dụng cụ học tập, một số loại vở cũng được phụ huynh phản ánh là giấy xấu hơn trước nhiều dù mức giá đã tăng nhưng khi viết thì mực bị lem và có thể thấm qua mặt kia của trang giấy. Hơn nữa, không chỉ có mùi giấy đơn thuần mà một số loại vở có mùi thơm nồng, hắc rất khó chịu.
Một phụ huynh đã lớn tuổi khi đưa cháu đi mua đồ dùng học tập ở chợ chia sẻ: “Đồ dùng Việt Nam giá cao nhưng mẫu mã thì không bắt mắt, trong khi đó đồ không rõ xuất xứ hay xuất xứ từ Trung Quốc thì màu sắc sặc sỡ, có mùi thơm, con nít đứa nào cũng mê. Nhiều khi cứ thấy đẹp, rẻ là mua vì chiều theo sở thích của con cháu chứ vẫn lo về chất lượng, không biết dùng lâu dài có ảnh hưởng tới sức khỏe hay không”.
| Các loại bút có mùi thơm bán tràn lan ở các quầy văn phòng phẩm. |
Theo so sánh của các vị phụ huynh thì đồ dùng học tập qua các năm đều thêm nhiều mẫu mã, tuy nhiên, đồ dùng mang nhãn mác “made in Viet Nam” còn hạn chế về mẫu mã, chưa thu hút được thị hiếu của trẻ em vì màu sắc chưa bắt mắt. Chất lượng thì chưa đáp ứng được nhu cầu của phụ huynh dù giá cả đã tăng rất nhiều so với thời gian trước. Số lượng đồ dùng học tập không rõ xuất xứ hoặc nhập từ Trung Quốc vẫn chiếm lĩnh thị trường đồ dùng học tập Việt.
Chị Nga, chủ một cửa hàng bán văn phòng phẩm ở Bình Dương chia sẻ: “Đầu năm học mới, một số vị phụ huynh khi mua đồ dùng học tập cho con cứ than phiền về chất lượng. Bút bi thì mực hay bị tắc, vở thì lem mực. Nhiều em học sinh mua đồ dùng chỉ quan tâm tới các loại có màu sắc đẹp, có mùi thơm chứ không xem các hãng sản xuất hay xuất xứ. Nhiều khi mình nhập hàng về chỉ cần lựa chọn theo màu sắc với mẫu mã để bán cho chạy hàng chứ cũng không cần chọn các nhà sản xuất hay xuất xứ này nọ”.
| Phụ huynh đi mua đồ dùng học tập cho con. |
Theo lời khuyên của các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược, TP.HCM, phụ huynh khi mua đồ dùng học tập cho con cần chú ý lựa chọn các loại có nguồn gốc, nhãn mác, thời hạn sử dụng cụ thể. Không nên ham rẻ, bắt mắt mà mua những sản phẩm kém chất lượng vì khi sử dụng những sản phẩm này trẻ không chỉ tiếp xúc qua da tay, qua đường hô hấp mà không ít em còn có thói quen ngậm đồ dùng học tập nên có thể gây dị ứng, ngộ độc. Nếu tiếp xúc thường xuyên trong thời gian dài, trẻ có nguy cơ bị ảnh hưởng trí não và thậm chí gây ung thư, vô sinh. Ngoài ra, khi nuốt phải chất lỏng có trong một số sản phẩm chặn giấy, gọt bút chì… trẻ có thể bị ngộ độc cấp tính và tử vong do bên trong có chứa một số kim loại nặng như chì, asen, cadimi với hàm lượng khá cao. Một số loại chứa hàm lượng formaldehyde quá tiêu chuẩn cho phép. Những chất này khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây ung thư máu.
Lê Châu