Vụ giết người “tưởng tượng” và lời kêu oan của một trung tá công an ở Bình Thuận: Kỳ 2: Trách nhiệm không khởi tố vụ án thuộc về ai?

Không được ủy nhiệm, làm sao khởi tố?

Đối với vụ anh Nguyễn Minh Dũng bị chém gây thương tích 25%, cơ quan tố tụng cho rằng, Hoàng Đình Loan không chịu khởi tố vụ án... Theo ông Loan, những cáo buộc ấy là hoàn toàn sai sự thật. Bởi, "vụ án do Đội Hình sự thụ lý và Phó Thủ trưởng Đội Điều tra Nguyễn Đức Thuận bảo tôi không tham gia. Đồng thời, người giao hồ sơ vụ án cho điều tra viên Trần Xuân Phương và Võ Đức là điều tra viên Phạm Ngọc Tá (theo lệnh của ông Thuận) chứ không phải tôi. Điều này đã được chính cáo trạng ghi rõ". Hơn thế, "tôi cũng không hề được thủ trưởng cơ quan điều tra (CQĐT) ủy nhiệm thì cơ sở pháp lý nào khẳng định tôi phải ra quyết định khởi tố vụ án"?

"Theo Điều 24 Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự thì điều tra viên sơ cấp chỉ thụ lý những vụ án ít nghiêm trọng. Tôi là một điều tra viên sơ cấp cho nên không thể tự ý điều tra khi chưa được PC16 chỉ đạo” - ông Hoàng Đình Loan nói.

Những “lý lẽ” trên không chỉ mình ông Loan nói mà nguyên Trưởng CA huyện Hàm Tân cũng xác nhận tại tòa. Cụ thể, Hội đồng Xét xử hỏi: “Bị cáo Loan khai ông Thuận (Phó CA huyện) chỉ đạo bị cáo không tham gia vụ Nguyễn Minh Dũng, ông có biết không”? Ông Long đáp: “Anh Thuận giao cho Đội Hình sự thụ lý (…). Có thể anh Thuận chỉ đạo cho anh Phương, anh Đức làm vụ này”. “Hoàng Đình Loan nói không có sai phạm gì, ông có ý kiến thế nào”? Đáp: “Có sai phạm trong quản lý hành chính, không sai phạm trong tố tụng. Vì, ông Loan không có trách nhiệm trong vụ án này”! “Hoàng Đình Loan khai không được tham gia vụ Nguyễn Minh Dũng, ông có ý kiến gì”? “Có thể anh Thuận đã phân công anh Phương điều tra nên anh Loan không cần tham gia nữa”.

Tương tự, ông Nguyễn Long cũng khẳng định, việc khởi tố vụ án là trách nhiệm của thủ trưởng CQĐT và CA huyện đã báo cáo Giám đốc CA tỉnh và Trưởng phòng Cảnh sát hình sự CA tỉnh. Do đó, “không thể nói đã để án chìm xuồng"! Bằng chứng là, vụ án được CA huyện Hàm Tân khởi tố trước khi thành lập chuyên án HT 405, không phải như cáo trạng nêu…

Thế nhưng, để buộc tội ông Loan cơ quan tố tụng vẫn cho rằng ông đã được cấp trên nhắc nhở, chỉ đạo, đã được bổ nhiệm Phó CA huyện, Phó Thủ trưởng CQĐT nhưng vẫn không khởi tố vụ án. Ông Loan cho rằng, nói vậy là không đúng! Vì lẽ, dù được bổ nhiệm chức vụ, song nếu không được ủy nhiệm (phải bằng văn bản) mà "nhiệt tình" ký các quyết định tố tụng và tự tiện tiến hành điều tra thì rất có thể phạm phải tội lạm quyền, được quy định tại Điều 282 Bộ Luật Hình sự!...

‘‘Trách nhiệm là của PC16’’ ?

Đối với vụ cố ý gây thương tích thứ hai. Anh Nguyễn Trung Đức bị Toàn và Bạo dùng xích sắt đuổi đánh (gây thương tích 23,67%), anh Đức chạy ngã xuống mương, bị ngạt tử vong. Nhưng “Hoàng Đình Loan chủ trì khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi” và “lập biên bản, lấy lời khai của Toàn và Bạo rồi cho bảo lãnh. Sau đó không tiếp tục điều tra”…

Từ quyết định khởi tố về tội “Không truy cứu hình sự người có tội” này, ông Loan bị bắt…

Theo ông Loan, vụ này ông được ông Nguyễn Đức Thuận, Phó CA huyện giao xác minh. Và ông đã xác minh, nhận định nạn nhân chết chưa rõ nguyên nhân nên báo cáo CA huyện cùng cơ quan CSĐT CA tỉnh (PC16), đề nghị PC16 chủ trì khám nghiệm (quy định tạm thời số 259 ngày 15/8/1998 của Giám đốc CA tỉnh nêu: Các vụ chết người do án mạng, nghi án mạng hoặc chưa rõ nguyên nhân thì trách nhiệm của CA huyện là bảo vệ hiện trường, báo kịp thời cho cơ quan CSĐT CA tỉnh). Tuy nhiên, do chờ gần đến tối vẫn không có điều tra viên nên ông Nguyễn Phước Xuân, Phó Thủ trưởng PC16 nhờ ông chủ trì khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi và ông đã làm tốt. Ngay đêm đó Toàn và Bạo đến trình diện, ông lập biên bản, ghi lời khai, báo lại cho ông Xuân, đề nghị nhận Toàn và Bạo về tỉnh theo thẩm quyền. Nhưng “ông Xuân chỉ đạo, không ai nhìn thấy Toàn, Bạo đánh thì không đủ căn cứ giữ, cho gia đình bảo lãnh theo quy định tại Điều 24 Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự”. Từ chỉ đạo này, “tôi báo cáo anh Thuận và anh Thuận đồng ý, bảo chờ PC16”.

Ông Loan cũng cho rằng, sau đó (cụ thể là các ngày 13/10, 18/11 năm 2001 và 20/5/2002) CA huyện đều có báo cáo đề nghị PC16 và Giám đốc CA tỉnh chỉ đạo nhận tài liệu về giải quyết theo thẩm quyền nhưng không ai có ý kiến gì và 10 tháng sau (3/2003), chính PC16 đã ra quyết định không khởi tố vụ án!... “Vụ việc được báo lên PC16 ngay từ đầu và đây là trách nhiệm của PC16 nên tôi chỉ ghi lời khai ban đầu mà không được phép điều tra khi chưa có chỉ đạo của cơ quan này. Tôi là người giải quyết tin báo tội phạm và đã làm tốt. Không ai phân công tôi điều tra. Trách nhiệm là của PC16”! - nguyên Trung tá Loan bức xúc.

Vậy, có thể hiểu, ông Loan không khởi tố điều tra vụ án vì không được phép chứ không phải “thiếu trách nhiệm…” như cơ quan tố tụng cáo buộc được không?

Kỳ sau: Vụ án mạng “tưởng tượng” và những sai phạm nghiêm trọng của cơ quan tố tụng.

Mạc Hồng Kỳ