Vietnam Airlines sắp “chốt” nhà đầu tư chiến lược

Thông tin này đã được ông Phạm Viết Thanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietnam Airlines xác nhận tại buổi làm việc mới đây với Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Nhật. Theo đó, một nhà đầu tư lớn từ Nhật Bản đã gửi văn bản với nội dung mong muốn đàm phán ký hợp đồng để trở thành nhà đầu tư chiến lược của Vietnam Airlines.

All Nippon Airways vào tầm ngắm

Thời gian qua, cái tên All Nippon Airways thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông quốc tế với lời đồn đoán rằng, hãng này đang được giới chuyên môn đánh giá sẽ là một trong những ứng viên nặng ký cho vai trò đối tác chiến lược của Vietnam Airlines.

Vì sao khâu tuyển chọn đối tác chiến lược vẫn đang trong vòng bí mật mà cái tên All Nippon Airways lại được xướng lên như vậy? Đi sâu phân tích về quá trình và tiêu chuẩn chọn nhà đầu tư chiến lược của Vietnam Airlines, cùng với lợi thế hiện nay của Hãng hàng không có quy mô thuộc hàng lớn nhất Nhật Bản sẽ thấy được mức độ khả thi của cuộc hôn nhân này.

Trong cuộc họp công bố thông tin Thủ tướng Chính phủ đã chính thức phê duyệt kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Vietnam Airlines trong năm 2014, chính Tổng Giám đốc Vietnam Airlines Phạm Ngọc Minh cũng đã đề cập tên của All Nippon Airways trong số các nhà đầu tư chiến lược tiềm năng. Tất nhiên, All Nippon Airways chưa phải là cái tên duy nhất sẽ được Vietnam Airlines chọn vào vòng chung kết, nhưng việc đề cập như vậy cũng đủ cho thấy khả năng Hãng hàng không Nhật Bản này đã được “chọn mặt gửi vàng” cho vị trí nhà đầu tư chiến lược cũng khá cao.

Tháng 11/2014, Vietnam Airlines đã tổ chức phiên IPO hơn 49 triệu cổ phần. Kết quả 100% lượng cổ phần chào bán được mua hết, trong đó đã có hai nhà đầu tư đặt mua hơn 48,3 triệu cổ phần là Vietcombank và Techcombank. Toàn bộ 49.009.008 cổ phần (tương đương 3,48% vốn điều lệ) đã được bán thành công với mức giá bình quân 22.307 đồng/cổ phiếu, giúp Vietnam Airlines thu về hơn 1.093 tỷ đồng.

Cuộc “hôn nhân” giữa Vietnam Airlines và All Nippon Airways đang được kỳ vọng sẽ trở thành hiện thực.

Độ hấp dẫn của “cô dâu”

Với mức giá bình quân chào bán thành công tại phiên IPO là 22.307 đồng/cổ phiếu, nếu được chọn là nhà đầu tư chiến lược, All Nippon Airways sẽ phải chuẩn bị khoảng hơn 300 triệu USD để có thể sở hữu 20% cổ phần Vietnam Airlines. So với số vốn lên tới 1,6 tỷ USD đã được dành cho chiến lược bành trướng ở thị trường nước ngoài thông qua các thương vụ mua bán sáp nhập chủ yếu tại châu Á, con số này hoàn toàn nằm trong tầm tay All Nippon Airways.

Chẳng hạn, năm 2014, hãng đã rót 25 triệu USD để mua 49% cổ phần Myanmar Asian Wings Airways nhằm giúp hãng này phát triển mạng bay quốc tế thay vì chỉ khai thác thị trường nội địa. Theo tổ chức CAPA (chuyên phân tích hoạt động của các hãng hàng không tại châu Á Thái Bình Dương), đối tác tiếp theo đang được All Nippon Airways đưa vào tầm ngắm chính là Philippine Airlines, một Hãng ở khu vực Đông Nam Á có quy mô gần tương đương với Vietnam Airlines.

Trong khi đó, tại thị trường Việt Nam, mới đây, All Nippon Airways cũng đã quyết định nâng cấp loại máy bay từ B767 lên B787 Dreamliner đời mới nhất cho chuyến bay hằng ngày giữa Sân bay Quốc tế Haneda (Tokyo) với Nội Bài (Hà Nội). Sự kiện này đã giúp nâng công suất tải cung ứng (lượng ghế ngồi) giữa 2 thành phố lên mức 15%/ngày. Đây cũng là dấu hiệu cho thấy, All Nippon Airways sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn tại thị trường Việt Nam trong thời gian tới. Động thái này chứng tỏ, việc hãng này nếu quyết định tham gia cuộc đua trở thành cổ đông chiến lược của Vietnam Airlines trong thời gian tới cũng khá hợp lý.

Thông tin từ All Nippon Airways cho hay, hãng đạt tổng mức doanh thu và lãi sau thuế cho năm tài chính 2014 là 15,5 tỷ USD và 320 triệu USD so với mức 14,6 tỷ USD và 172 triệu USD của năm 2013.

Như vậy, trong lúc đối tác Nhật có vẻ đã sẵn sàng cho cuộc hôn nhân, nhưng vấn đề quan trọng được đặt ra ở đây là liệu sức khỏe tài chính của Vietnam Airlines có đủ “đẹp” tại thời điểm “chốt” cổ đông chiến lược.

“Chú rể” đã sẵn sàng?

Thông tin từ Vietnam Airlines cho hay, 6 tháng đầu năm 2015, lợi nhuận trước thuế của hãng đạt mức 430,25 tỷ đồng, bằng 70% kế hoạch năm. Với kết quả này, nhiều khả năng hãng hàng không quốc gia sẽ cán mốc lợi nhuận trước thuế hợp nhất khoảng 911 tỷ đồng, dự kiến sẽ vượt 148% kế hoạch. Năm nay, Vietnam Airlines đặt mục tiêu tổng sản lượng vận chuyển 16,7 triệu lượt khách, tổng doanh thu 55.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, Vietnam Airlines sẽ chi hơn 21.200 tỷ đồng (chiếm tới 92,3% tổng vốn đầu tư 2015) để đầu tư cho đội máy bay. Theo đó, hãng sẽ nhận 12 tàu bay mới và trong tháng 5 vừa qua, Vietnam Airlines đã chính thức khai thác hai dòng máy bay thân rộng thế hệ mới, hiện đại của thế giới là Airbus A350-900 và Boeing 787-9.

Đây là một phần trong kế hoạch nâng cấp chất lượng dịch vụ của hãng để đạt chuẩn 4 sao. Theo đánh giá từ Skytrax (tổ chức đánh giá các hãng hàng không và sân bay có trụ sở ở Anh), Vietnam Airlines đang ở mức 3 sao. Tại khu vực Đông Nam Á, đã có hai Hãng hàng không Thái Lan (Thai Airways và Bangkok Airways) và một hãng Singapore (SilkAir) đạt mức 4 sao. Singapore Airlines và Garuda Indonesia thậm chí đã đạt mức xếp hạng cao nhất là 5 sao.

Việc nâng cấp ở quy mô lớn cho thấy, “chú rể” Vietnam Airlines đang chuẩn bị khá chu đáo cho “cuộc hôn nhân” với cổ đông chiến lược của mình trong thời gian tới. Điều này cũng khẳng định một thực tế là khi không còn nắm giữ vị thế độc quyền như trước đây, Vietnam Airlines phải tự cải thiện mình ở mức độ toàn diện để có thể cạnh tranh trên thị trường nội địa lẫn quốc tế.

Theo một báo cáo từ Cục Hàng không Việt Nam, VietJet Air đã đạt tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2012-2014 tới 41% về hành khách và 20,8% về hàng hóa. Năm 2014, VietJet Air vận chuyển khoảng 5,4 triệu khách với hệ số sử dụng ghế trung bình 89%. Thị phần hành khách nội địa tăng nhanh qua các năm và đến 2014, VietJet Air đã chiếm khoảng 29% thị phần nội địa.

Đáng chú ý hơn, trong 7 tháng qua, thị phần khách nội địa của Vietnam Airlines tiếp tục giảm tới 9,5% so với cùng kỳ 2014. Mức giảm điểm này đã vượt kế hoạch cả năm, sẽ buộc hãng phải triển khai các kế hoạch mới trong 6 tháng cuối năm để có thể giữ thị phần cho cả hãng hàng không mẹ và các hãng hàng không thành viên có vốn góp. Như vậy, trong nửa cuối năm nay, thị trường nội địa sẽ chứng kiến cuộc so kè ngày càng quyết liệt giữa Vietnam Airlines và VietJet Air. Theo một nguồn tin không chính thức của Báo Người Tiêu Dùng, có khả năng VietJet Air sẽ vượt qua Vietnam Airlines lần đầu tiên trong lịch sử về thị phần nội địa trong năm 2015.

Trong khi đó, 7 tháng qua, thị phần khách quốc tế của Vietnam Airlines cũng tiếp tục giảm 1,9%. Một trong những nguyên nhân chính là do 2 thị trường trọng điểm của hãng là Đông Bắc Á và châu Âu đang bị cạnh tranh kịch liệt về giá vé lẫn tần suất bay.

Như vậy, nếu trở thành đối tác chiến lược của Vietnam Airlines, All Nippon Airways sẽ đóng vai trò không nhỏ trong việc hoạch định chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm tăng doanh thu, giảm chi phí để hãng hàng không quốc gia có thể hoàn thành mục tiêu 4 sao của mình trong tương lai.

Vĩnh Bảo