Từ mối lương duyên đẹp của công chúa Anio

Chuyện tình đẹp của Công nữ Ngọc Hoa với chàng võ sĩ samurai

Từ thế kỷ 13-16, tàu thuyền và các hải đội của các tiểu vương quốc thuộc Nhật Bản hoạt động mạnh trên vùng biển Đông Á và Đông Nam Á. Người Trung Quốc và Triều Tiên thường gọi họ là Oa Khấu khi cướp phá tàu thuyền và các vùng ven biển.

Cuối thế kỷ 16, hoạt động của Oa Khấu giảm hẳn do chỉ thị cấm hoạt động cướp biển của tướng quân Toyotomi Hideyoshi và các chiến dịch hiệu quả của nhà Minh ở các vùng ven biển của Trung Quốc và triều đại Chosun ở bán đảo Triều Tiên.

Năm 1593, tướng quân Tokugawa Ieyasu của vương quốc Nagasaki (Trường Kỳ) chủ trương thiết lập quan hệ hữu hảo với các nước láng giềng thông qua buôn bán và ngoại giao. Ông cũng đưa ra thông điệp mình là người thống nhất Nhật Bản, thiết lập chính quyền trung ương mạnh mẽ bằng cách ban hành “ngự chu ấn trạng” như là giấy phép thông hành đặc biệt cho phép tàu thuyền sang buôn bán ở các nước khác và ngược lại, trong đó có Việt Nam. “Ngự chu ấn trạng” - goshuinjo - tức giấy phép có con triện màu đỏ cho phép “châu ấn thuyền” được võ trang của Nhật Bản ra nước ngoài buôn bán. Chính quyền Mạc phủ Tokugawa thông qua chính sách này nhằm xác lập quyền uy của mình, đồng thời bảo đảm an toàn cho các tàu buôn Nhật và nước ngoài tránh khỏi nạn cướp biển.

Trong những chiếc Châu Ấn thuyền đến Hội An đầu thế kỷ 17, có mặt thương gia người Nhật tên Araki Sotaro vốn là một võ sĩ đạo chuyển sang nghề buôn. Ông được chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên tin cậy, cho đặt họ tên theo chúa là Nguyễn Thái Lang. Năm 1619, ông gặp Công nữ Ngọc Hoa - vốn là con nuôi của chúa - ở Huế. Năm sau, Nguyễn Thái Lang đưa vợ về Nagasaki trên chiếc thuyền buồm nổi tiếng.

Người dân Nagasaki chào đón Công nữ Ngọc Hoa bởi vẻ đẹp và tính tình hiền hậu của bà. Bà được đặt tên tiếng Nhật là Wukaku - Vương Gia Cửu - nhưng thường được gọi là Anio hay Anio-san bởi nghe giống câu cửa miệng gọi chồng “anh ơi, anh ơi” của bà. Sau này, các cô gái đẹp và dễ thương ở Nagasaki đều được gọi là anio-san.

Khi về Nagasaki, ông Araki gầy dựng trung tâm thương mại tại Motoshiskhui - Machi cùng với sự góp sức của nàng Công nữ Ngọc Hoa. 15 năm sau, ông Araki mất, nàng tiếp tục công việc hỗ trợ thương nhân Nagasaki, chủ yếu là mối quan hệ buôn bán với triều đình nhà Nguyễn. Vai trò của Công nữ Ngọc Hoa quan trọng đến mức sau thời điểm 1645, năm bà mất, giao thương giữa hai nước bị gián đoạn trong thời gian dài.

Hai vợ chồng Công nữ Ngọc Hoa - Araki Sotaro chỉ có một người con gái - người sau này không có con, nhận một bé gái làm con nuôi. Người cháu ngoại này chính là người đã bỏ công xây dựng mộ phần cho họ tộc nhà mình và đặt tại chùa Daionji - chùa Đại Âm - trên núi cao.

Con cháu của bà Ngọc Hoa và ông Araki hiện là những người danh giá, thành đạt và sống tại vùng Yamaguchi, thành phố Yanai.

Hoạt cảnh rước dâu bằng Châu Ấn thuyền hàng năm tại Nagasaki. (Ảnh: Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam).

Dấu ấn của nàng công chúa Việt

Công nữ Ngọc Hoa được xem là người phụ nữ đầu tiên lấy chồng Nhật Bản, thậm chí người dân Nagasaki còn khẳng định bà là người nước ngoài đầu tiên kết hôn với người Nhật, đến định cư tại Nhật Bản.

Công nữ Ngọc Hoa được người dân địa phương ngưỡng mộ. Bảo tàng Nagasaki hiện còn lưu giữ chiếc gương bà vẫn thường sử dụng. Dân địa phương vẫn nói chính nàng công chúa Việt Nam đã mang văn hóa Việt Nam đến vùng này. Người dân ở đây thường ăn trên bàn tròn trải vải đỏ, khác với truyền thống người Nhật ăn trên bàn chữ nhật màu nâu. Người dân Nagasaki thường bày thức ăn trong đĩa lớn để mọi người cùng ăn chung như người Việt. Trong khi truyền thống của người Nhật là ăn theo khẩu phần riêng, với nhiều đĩa nhỏ để trong khay riêng.

Hàng năm, tỉnh Nagasaki tổ chức nhiều lễ hội để tôn vinh mối giao hảo của Nhật Bản với nước ngoài. Lễ hội Nagasaki Kunchi diễn ra từ ngày 7-9/10 hàng năm có phục dựng lại màn rước dâu đầy ấn tượng khi thương nhân Araki đưa nàng Công nữ Ngọc Hoa từ Hội An về Nagasaki bằng thuyền buồn go-shuinsen. Bé trai mặc trang phục truyền thống Yukata, còn bé gái mặc áo dài khăn đóng. Con thuyền vượt trùng khơi với chuyện tình đẹp Việt - Nhật luôn thu hút sự chú ý của du khách.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại buổi lễ tiếp nhận Châu Ấn thuyền đầu tháng 10/2017 tại Hội An. (Ảnh: VGP).

Lễ hội Châu Ấn thuyền tại Hội An trong năm 2018?

Mô hình Châu Ấn thuyền được tỉnh Nagasaki trao tặng cho Hội An vào đầu tháng 11/2017. Một con đường mang tên Công nữ Ngọc Hoa đã có ở Hội An. Một không gian văn hóa Việt - Nhật đã hình thành trong lòng phố cổ Hội An.

Vậy bao giờ một lễ hội Châu Ấn thuyền - một phiên bản khác của Nagasaki Kunchi - được tái hiện và diễn ra hàng năm ở Hội An khi mà Việt Nam và Nhật Bản chuẩn bị kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao?

Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Nguyễn Quốc Cường tin rằng một lễ hội thường xuyên mang đậm chất Việt - Nhật sẽ là sự kiện đầy ý nghĩa. Ông nói: “Khi tổ chức thường xuyên thành lễ hội hàng năm thì sức hút của lễ hội này vô cùng lớn. Tỉnh Nagasaki và các tỉnh khác của Nhật Bản luôn muốn thúc đẩy các mối liên kết ngoại giao, kinh tế và du lịch trong năm bản lề 2018”.

 Ricky Hồ

Nên đọc

Chuyện tình lùm xùm của “Công chúa nhạc đồng quê” Taylor Swift

Người đẹp ‘Những nàng công chúa nổi tiếng’ sắp lấy chồng

Thanh Hằng tỏa sáng với vương miện công chúa Hà Lan

Hoa hậu Ngọc Diễm hóa công chúa Tuyết trong dạ tiệc Giáng Sinh