Toyota ngưng sản xuất, chờ nhập khẩu: Mối họa việc làm

(NTD) - Toyota đang cân nhắc ngưng sản xuất ô tô tại Việt Nam và tính chuyện nhập khẩu mặc dù được hưởng nhiều ưu đãi.

Lý giải về ý định này, GS.TS Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp FDI cho rằng: Nếu sắp tới thuế nhập khẩu nguyên chiếc bằng 0% mà thuế nhập khẩu linh kiện vẫn giữ nguyên thì họ nhập ô tô chứ dại gì mà nhập linh kiện về lắp ráp.

Ông Mại cũng chỉ rõ: Chiến lược ô tô đã không lường được tất cả diễn biến kể cả khi Việt Nam tham gia WTO và cộng đồng ASEAN. "Chúng ta để thuế ô tô trong nước quá cao, không chỉ thuế nhập khẩu mà còn thuế giá trị gia tăng (VAT) cho nên người Việt Nam chịu thiệt nhiều nhất khi phải mua ô tô với giá đắt nhất trong khu vực (trừ Singapore) dù Việt Nam mới chỉ là nước có mức thu nhập trung bình thấp, đứng thứ 7 về GDP trong Asean.

Điều nhận thấy đầu tiên và dễ dàng nhất là hàng chục nghìn người sẽ mất việc làm khi Toyota rời khỏi Việt Nam

Do đó, cần xem xét lại khi chúng ta hội nhập với thế giới. Tất nhiên là không thể không bảo hộ nhưng nếu cứ bảo hộ kéo dài thì là thất bại lớn", ông Mại chỉ rõ. Tuy nhiên trả lời câu hỏi về việc doanh nghiệp như Toyota sẽ cũng như nhiều các hãng sản xuất khác rời Việt Nam, GS Nguyễn Mại khẳng định: Họ dọa đấy!.

Toyota đang nắm giữ thị phần lớn vào loại hàng đầu Việt Nam với 41.205 xe (bao gồm 34.778 chiếc thuộc diện lắp ráp nội địa) bán ra trong năm 2014, tăng 24% so với năm trước. Nếu chuyển hẳn sang kinh doanh xe nhập khẩu, Toyota sẽ chẳng cần tốn công duy trì dây chuyền lắp ráp mà vẫn đạt lợi nhuận tốt, thậm chí còn cao hơn trước. Người tiêu dùng thì không còn phải đau đầu cân nhắc. Xe nhập khẩu có chất lượng vượt trội sẽ thống lĩnh thị trường.

Nhìn rộng ra, rồi đây các liên doanh khác như Ford, Honda, Nissan... cũng sẽ sớm công khai lựa chọn của mình. Lắp ráp hay nhập khẩu? Đương nhiên khi những nhà kinh doanh này bỏ vốn đầu tư vào Việt Nam, họ sẽ chọn giải pháp nào mang lại cho họ nhiều lợi ích nhất. Viễn cảnh hàng ngàn nhân công mất việc làm là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Đây cũng không phải là lần đầu các doanh nghiệp ô tô cảm thấy mông lung. Sự mơ hồ của chiến lược phát triển ngành ô tô Việt Nam đã hiển hiện ngay từ thưở sơ khai, cách đây tận 20 năm. Bao nhiêu lần, những mục tiêu về tỷ lệ nội địa hóa, hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất ô tô đáp ứng vài chục phần trăm nhu cầu linh kiện, phụ tùng... được đề ra, để rồi không đạt được và phải làm lại.

Trên thực tế giấc mơ ô tô Việt đã được triển khai nhiều năm nhưng cuối cùng kết quả vẫn là không có gì. Lý do ở đây có một phần từ sự mâu thuẫn của chính sách.

Phân tích về sự mâu thuẫn chính sách đã chỉ rõ từ hồi quí 3/2014, Chính phủ ban hành quy hoạch và chiến lược phát triển ngành ô tô Việt Nam định hướng đến năm 2030, đặt ra lựa chọn phát triển dòng xe chiến lược là xe phục vụ nông nghiệp, xe tải, xe khách và xe buýt, sau mới đến xe dưới 9 chỗ ngồi.

Chiến lược này là kịch bản đảo ngược hoàn toàn so với chiến lược phát triển ngành đến năm 2020 là phát triển dòng xe dưới 9 chỗ ngồi, đã bị thất bại.

Còn các doanh nghiệp nước ngoài với sự nhạy bén vốn có đã dự báo được xu hướng của thị trường với sự thay đổi của các dòng thuế nhập khẩu, từ hơn một năm trước đã bắt đầu chuyển dần từ lắp ráp sang nhập khẩu.

GS Nguyễn Mại cũng chỉ thêm, dù thị trường ô tô nước ta “người ta” nhăm nhe rất lâu rồi nhưng vì chúng ta bảo hộ nên không phát triển được.

Tin tức mới nhất về kinh doanh độc giả có thể đọc tại đây.

Cao Phong (TH)

Nên đọc