Sản xuất lúa thương phẩm chất lượng cao, ứng dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật để tăng năng suất

Phát triển vùng lúa chất lượng cao

Thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh Bình Thuận về phát triển vùng lúa chất lượng cao, Trung tâm Khuyến nông tỉnh sẽ triển khai hơn 200 ha lúa mô hình, trên 5 huyện trọng điểm trồng lúa là Đức Linh, Tánh Linh, Hàm Thuận Bắc, Bắc Bình, Tuy Phong.

Áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất đã mang lại nhiều thành tựu cho ngành nông nghiệp (ảnh Kiều Hằng)

Ngoài ra, trung tâm cơ cấu khoảng 11 loại giống lúa chất lượng cao, tất cả các mô hình đều tiến hành sạ cụm theo hướng “1 phải 5 giảm”… Tuy nhiên, thực tế hiện nay nguồn ngân sách của Nhà nước hỗ trợ chỉ một phần, do đó Trung tâm Khuyến nông luôn kêu gọi các hệ thống hợp tác xã, doanh nghiệp cộng đồng, bà con ở các vùng lúa tiếp tục đầu tư chi phí mua máy sạ cụm, hay drone phun xịt thuốc tự động kết hợp hoạt động cung ứng dịch vụ rộng rãi. Từ đó, mạnh mẽ đồng bộ trong việc ứng dụng cơ giới hóa trên cây lúa.

Được biết, hiện nay một số địa phương trồng lúa như Hàm Thuận Bắc, Đức Linh, Tánh Linh đã áp dụng mức sạ cụm 70 - 120 kg/ha. Qua đó, giúp tiết kiệm giống rất nhiều so với các phương pháp sạ lan thông thường (với mức gieo sạ từ 180-300 kg/ha). Ngoài ra, sạ cụm với máy móc hiện đại còn kết hợp được vùi phân bón lót, và giảm việc trôi hạt, dồn hạt giống khi gặp mưa nhờ việc tạo các bờ bao nhỏ quanh cụm hạt…

Đây là tiền đề để giảm lượng nước tưới hợp lý cho cây lúa, giúp giảm phát thải khí nhà kính so với ruộng lúa bị ngập nước thường xuyên, hướng đến phát thải âm và tăng thêm thu nhập cho người trồng lúa nhờ bán tín chỉ cac - bon trong thời gian tới.

Theo ông Phan Văn Tấn - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT nhấn mạnh, để tăng hiệu quả sản xuất, cần kêu gọi doanh nghiệp có năng lực mạnh liên kết phát triển vùng sản xuất lúa giống tập trung. Song song đó, xây dựng vùng sản xuất lúa thương phẩm chất lượng cao, hướng đến xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo chất lượng cao và lúa gạo đặc sản mang thương hiệu.

Tỉnh phấn đấu đến năm 2025 ổn định diện tích vùng sản xuất lúa thương phẩm chất lượng cao hơn 17.000 ha, đồng thời phải ứng dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật thâm canh cây lúa, nâng cao công tác thông tin tuyên truyền, thực hiện các mô hình trình diễn sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương để thay đổi nhận thức và kỹ thuật sản xuất cho người nông dân, tạo sự dịch chuyển từ phương thức sản xuất cũ sang phương thức sản xuất mới có áp dụng khoa học công nghệ, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cấy và sạ cụm bằng máy mang lại lợi thế, lúa phát triển tốt, cho năng suất cao

Nông dân Lê Văn Hiệp (thị trấn Ma Lâm, tỉnh Bình Thuận) phấn khởi, thông tin, vụ hè thu năm nay, gia đình sản xuất 1,4 ha lúa bằng phương pháp sạ cụm theo mô hình của Trung tâm Giống nông nghiệp Bình Thuận. Tôi và nhiều hộ dân khác trong vùng rất phấn khởi khi cấy và sạ cụm mang lại lợi thế, giảm chi phí về giống, không phải tự mình phun thuốc, lợi nhuận tăng so với cấy thông thường.

Chia sẻ với báo chí, bà Trần Thị Vũ Phương – Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh cho biết, vụ hè thu năm nay trung tâm triển khai sạ cụm với diện tích 20,79 ha tại Ma Lâm. Việc áp dụng sạ cụm thay công cấy, có lợi thế chủ động trong thời vụ, giảm lượng giống gieo sạ trên một đơn vị diện tích. Đặc biệt, vào cuối vụ hè thu trên địa bàn huyện có xảy ra mưa lớn, lốc gây đổ ngã một số diện tích lúa giai đoạn chín, nhưng năng suất đạt hơn so với năm 2023.

Ths. Ngô Thái Sơn – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Khuyến nông tỉnh thông tin: Trung tâm đã theo dõi mô hình sạ cụm từ vụ Đông Xuân năm ngoái tại Tánh Linh. Từ đầu năm 2024, trung tâm ký kết với Công ty TNHH Đại Nông Cơ Giới để thực hiện mô hình. Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với Trung tâm Giống nông nghiệp Bình Thuận theo dõi sạ cụm tại Trại lúa giống Ma Lâm, bắt đầu xuống giống từ ngày 8/5/2024. Trong các giai đoạn, thường xuyên theo dõi, ghi chép và cập nhật hình ảnh, kết quả để đánh giá đúng sức sinh trưởng, phát triển.

Các đại biểu và nông dân đều đánh giá, dù lượng giống gieo sạ chỉ 80 kg/ha, nhưng năng suất đạt 8,6 - 8,7 tấn/ha lúa tươi (tương đương khoảng 7,3 tấn/ha lúa khô). Với giá 8.200 đồng/kg tại thời điểm hội thảo, lợi nhuận bình quân sạ cụm 32 triệu đồng/ha, cao hơn sạ lan 15,7 triệu đồng/ha. So với các ruộng lúa sạ lan bên cạnh, thì năng suất mô hình vượt trội, hiện tượng đổ ngã không đáng kể, hiệu quả kinh tế so sánh cao gấp đôi với ruộng sạ lan.

Sử dụng máy sạ lúa cụm này sẽ giảm khá lớn lượng hạt giống, kéo theo giảm phân, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, giảm ô nhiễm môi trường, hạn chế lúa đổ ngã. Về hiệu quả kinh tế, ruộng lúa sạ theo cụm vượt trội hơn hẳn ruộng lúa cấy, do bỏ qua được công đoạn gieo mạ khá phức tạp, giảm chi phí gieo cấy. Ngoài ra, ruộng lúa sạ theo cụm phần nào phát huy được ưu thế của giải pháp canh tác lúa theo hiệu ứng hàng biên, nên giúp ruộng lúa sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao. Việc áp dụng cơ giới trong sản xuất nông nghiệp là hướng đi đúng đắn trong giai đoạn hiện nay.