Sách thiếu nhi dùng ngôn từ phản cảm gây hoang mang

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các nhà xuất bản, thị trường sách thiếu nhi ngày càng sôi động. Phụ huynh không thiếu những sự lựa chọn trong việc mua sách cho con cái mình. Tuy nhiên, lợi bất cấp hại, các bậc cha mẹ không khỏi lo lắng khi liên tiếp xuất hiện sách thiếu nhi có nội dung phản cảm, dung tục, bạo lực, không phù hợp với lứa tuổi của các em.

Tri thức “độc” cho thiếu nhi

Trong cuốn Truyện cổ tích Việt Nam quyển I do Nhà xuất bản Kim Đồng tái bản tháng 10/2014 có những chi tiết khiến người đọc phải lắc đầu. Trong sách có đoạn, mẹ Thạch Sanh trước khi qua đời đã cởi chiếc quần độc nhất của mình để nhường cho con trai. Mặc dù nhằm nói về tình mẫu tử, tuy nhiên chi tiết này có phần phản cảm và thiếu thuyết phục.

Hai chi tiết gây tranh cãi trong truyện Thạch Sanh

Cũng trong truyện Thạch Sanh, cuốn sách này có đoạn miêu tả Thạch Sanh giết trằn tinh như sau: “Thạch Sach giơ búa nhè giữa đầu Trăn bổ xuống thật mạnh nó bị vỡ đầu, óc phọt ra chết tươi.” Chi tiết này khiến người đọc lớn tuổi còn thấy rùng mình vì tính chất bạo lực, huống hồ là trẻ em.

Đại diện Nhà xuất bản Kim Đồng cho biết, ngay sau khi dư luận lên tiếng về sai phạm này, NXB đã  cho tạm dừng phát hành cuốn Truyện cổ tích Việt Nam để rà soát, biên tập lại nội dung.  Nhà xuất bản  cũng có văn bản báo cáo phương án xử lý gửi lên Cục.

Gần đây nhất là vụ việc độc giả phát hiện chi tiết “cha muốn cưới con gái” trong cuốn truyện Các nàng công chúa chăm chỉ, dũng cảm Nhà xuất bản Văn học liên kết với Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ văn hóa Đinh Tị xuất bản. Cụ thể, ở trang 38 - 39 của truyện có đoạn: " Quốc vương nhìn thấy con gái mình, thường nghĩ đến bóng dáng của vợ, vì thế sau đó, ngài tuyên bố sẽ lấy con gái của mình làm vợ. Các đại thần nghe xong, đều lo sợ làm như vậy nước nhà sẽ gặp đại họa vì cha con không thể lấy nhau được. Nhưng quốc vương không nghe, ngài còn ra lệnh lập tức cử hành hôn lễ".

Ngay sau khi gặp phải sự bức xúc từ dư luận cho rằng chi tiết trên không phù hợp  với trẻ em, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Văn hóa Đinh Tị đã ra quyết định tạm dừng phát hành, thu hồi toàn bộ số cuốn sách Các nàng công chúa chăm chỉ, dũng cảm còn tồn đọng trên thị trường. Đồng thời với biên tập viên của NXB Văn học để sửa chữa, cắt bỏ chi tiết trên.

Không thiếu những cuốn sách “dạy” cho trẻ những ngôn ngữ thô tục. Mẩu chuyện “Là tôi…” trong cuốn “Tiếu lâm Trung Quốc hay nhất” của NXB  Thời Đại có hẳn một câu thoại: “Thằng đĩ đực! Sớm mai tao sẽ đem chiếc giầy này lên thưa quan, thì mày sẽ bị thiến!” khiến phụ huynh giật mình vì những từ ngữ thô tục.

Những cuốn sách đố vui đôi khi cũng dạy trẻ em  những suy nghĩ bạo lực, trái với chuẩn mực của xã hội. Cuốn trắc nghiệm thông minh "Tư duy sáng tạo" (NXB Dân trí) có một số câu đố khiến phụ huynh băn khoăn.

Một câu đố gây tranh cãi trong cuốn Tư duy sáng tạo

Câu 63 trong cuốn sách này có câu "Món thịt mà ông được cho ăn là thịt người bạn đồng hành đã qua đời khi vừa đến đảo" khiến phụ huynh không hiểu câu đó đem lại tác dụng tư duy gì cho trẻ em khi nó mang ý nghĩa rùng rợn như vậy.

Cũng trong cuốn sách này, ở câu 42: "Một người đàn ông nằm chết trong một căn phòng đóng kín. Cổ của ông này bị buộc chặt bằng một sợi dây. Ngoài cái xác ra thì không còn thứ gì xung quanh. Hỏi người đàn ông này đã tự tử bằng cách náo? ". Cuốn sách đưa ra đáp án: " Sợi dây quanh cổ người đàn ông là một chiếc khăn. Ông nay thấm nước và cột chặt nó quanh cổ. Sau khi vào phòng, chiếc khăn khô dần và rút lại, nó thắt cổ người đàn ông đến chết."  Nhiều người đọc nhận định những câu đố dạng này sẽ như "vẽ đường cho hươu chạy", dần sẽ dạy cho trẻ những cách tư duy bạo lực, thiếu trong sáng, về lâu dài có thể khiến trẻ gây nên tội ác.  

Mặc dù truyện cổ tích, câu đố vui luôn có nhiều dị bản, lại được lưu truyền theo cách truyền miệng nên việc có những chi tiết, ngôn ngữ thông tục là chuyện dễ hiểu. Tuy nhiên, khi những câu chuyện này đã được in ấn thành sách và xuất bản rộng rãi thì việc chứa đựng những chi tiết đó hoàn toàn không phù hợp.

Không những thế, những sách này có đối tượng độc giả cụ thể là thiếu nhi, bởi vậy không khó để nhận ra những đặc thù riêng biệt về nội dung so với những sách khác đó là sự trong sáng, tươi đẹp, giàu yêu thương và tính nhân văn. Thiếu nhi tin vào thế giới tươi đẹp được vẽ ra trong những trang sách. Sách góp phần xây dựng, bồi đắp tâm hồn cho trẻ thơ. Chính vì thế, sách thiếu nhi với những ngôn ngữ phản cảm, truyện cổ tích với những chi tiết bạo lực hoặc trần trụi quá mức sẽ làm ảnh hưởng tới suy nghĩ trong sáng, ngây thơ của các em.

Hoa mắt giữa “ma trận” sách

Một điều dễ nhận ra rằng, nhìn thoáng qua những cuốn sách được bày bán trên thị trường thì không thể phân biệt được đâu là sách nhảm vì tất cả đều in bìa rất bắt mắt.

Anh Nguyễn Hữu Sơn ( 33 tuổi, Từ Liêm) có con 4 tuổi cho biết: “ Khi đi mua sách cho con, tôi không thể có thời gian đọc kỹ từng cuốn để phát hiện ra chúng có vấn đề hay không. Vì thế đôi khi mua về cho con đọc rồi mới phát hiện ra những chi tiết, ngôn từ không đúng mực. Chọn sách của NXB uy tín rồi mà vẫn không tránh khỏi điều này.”

Tiến sĩ Giáo dục học Nguyễn Thụy Anh- Chủ nhiệm CLB Đọc sách cùng con đưa ra nhận định: “Mỗi gia đình có thể là một “cộng đồng đọc” thu nhỏ. Và người định hướng cho con trẻ không ai khác chính là bố mẹ.”

Tiến sĩ Giáo dục học Nguyễn Thụy Anh

Tiến sĩ đưa ra lời khuyên, các bậc phụ huynh có thể tự tạo cho mình một cộng đồng trao đổi thông tin về sách để có thể lựa chọn sách tốt, hay, lành mạnh cho con mà không tốn nhiều thời gian. Sự chia sẻ, giới thiệu từ bạn bè, cá nhân có uy tín, có chuyên môn là rất cần thiết.

TS Nguyễn Thụy Anh khuyến cáo các bậc cha mẹ hãy cùng con đi mua sách nhưng nguyên tắc là không áp đặt, chỉ giới thiệu, có thể phân tích, tranh luận, lắng nghe phản biện của con về cuốn sách là điều phụ huynh nên làm.

Tin tức mới nhất về xã hội mời bạn đọc xem thêm tại đây.

Thùy Dương

Nên đọc

Người sáng chế giày “lớn lên” theo bàn chân cho trẻ em nghèo

Rước bệnh cho trẻ vì đồ bơi trẻ em giá siêu rẻ

Truy tố hai đối tượng mua bán trẻ em ở chùa Bồ Đề

Thị trường đồ chơi trẻ em: Hàng Việt bắt đầu khởi sắc