Quyết sách táo bạo của Thống đốc Bình

Nhiều “đại án” liên quan đến ngành ngân hàng được đưa ra ánh sáng trong năm 2014 nhằm củng cố niềm tin, thiết lập kỷ cương trong ngành tài chính; lãi suất ngân hàng liên tục được điều chỉnh giảm, nhiều doanh nghiệp “được cứu” nhờ các thông tư ban hành kịp thời, những bước chuyển mình ngoạn mục của hàng loạt ngân hàng yếu kém… đã minh chứng cho sự “mạnh tay” của toàn ngành, cụ thể là Ngân hàng Nhà nước.

Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) - một trong những ngân hàng tự tái cấu trúc thành công và dần hoạt động ổn định, lành mạnh

Hàng loạt “liều thuốc bổ”

Trao đổi với báo giới, GS-TS Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, khẳng định: “Tình hình kinh tế năm 2015 rõ rệt hơn nhiều so với cách đây 1 năm. Năm 2013 mà dự đoán cho năm 2014 mù mờ lắm, nhưng bây giờ ngồi đây nghĩ năm 2015 sáng lên rất nhiều”.

Thực tế cho thấy năm 2014, Ngân hàng Nhà nước đã trình các thẩm quyền quyết nghị và trực tiếp ban hành nhiều chính sách mới, thông tư, nghị quyết liên quan đến việc quản lý bình ổn lãi suất, giảm thiểu tình trạng sở hữu chéo, nợ xấu… Điều này đã giúp cho hệ thống ngân hàng ngày càng được hoàn thiện.

Cụ thể, Thông tư 36 được xem là bước ngoặt lớn trong đường lối cải cách hệ thống ngân hàng thương mại nói chung. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 1/2/2015 và sẽ thay thế hàng loạt văn bản quy định trước đây và trở thành “vòng kim cô” ngày càng siết chặt hơn các tổ chức phi ngân hàng, không cho vay cổ phiếu quá 5% vốn điều lệ, giới hạn tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn đồng thời siết chặt sở hữu chéo, giúp các ngân hàng trở lại khuôn khổ hoạt động bền vững và chuyên nghiệp hơn.

Trong khi đó, Thông tư 09 (có hiệu lực từ 20/3/2014) ra đời như một “liều thuốc mạnh” siết chặt dần tình trạng nợ xấu đang còn tồn động tại nhiều ngân hàng. Thông tư này được dựa trên việc sửa đổi của Thông tư 02, theo đó Ngân hàng Nhà nước cho phép các ngân hàng thương mại được cơ cấu lại các khoản nợ của chính mình nhưng chỉ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với một khoản nợ. Điều này đồng nghĩa ngân hàng chỉ được cấu trúc lại một lần duy nhất, và hiển nhiên, khi khách hàng không thể trả được nợ khi đến hạn ngân hàng bắt buộc phải chuyển nhóm nợ.

Ông Nguyễn Quốc Thái, Giám đốc Công ty Quốc An (TP.HCM) cho biết: Năm 2014 tình hình kinh tế nhìn chung còn khó khăn, các doanh nghiệp thiếu hụt vốn. Thế nhưng nhờ những chính sách hạ lãi suất kịp thời, chúng tôi đã có thể dễ dàng vay vốn kinh doanh và mở rộng hoạt động. Tôi hy vọng trong những năm tới Ngân hàng Nhà nước sẽ có thêm nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp.

Các ngân hàng yếu đã vững hơn

Về tiến trình tự tái cấu trúc, nếu trước đây các ngân hàng như Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB - Navibank cũ), Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) được đánh giá là những NH có tầm vóc nhỏ bé, tỉ lệ nợ xấu cao hoặc yếu kém trong tổ chức cũng như quy mô hoạt động thì kết thúc năm 2014, các nhà băng này liên tục gặt hái những thành công với việc nợ xấu được kiềm hãm ở mức thấp.

Tiêu biểu, tại NCB, trải qua một năm tái cấu trúc bằng việc “thay máu” nhân sự gần như toàn bộ và “thay tên đổi họ”, đến nay “sức khỏe” ngân hàng này đã hồi phục và có thể “trở lại đường đua”. Theo NCB, tính đến cuối năm 2014, tổng tài sản của NCB đạt gần 36.867 tỷ đồng, tăng 26,8% so với cùng kỳ năm trước. Tổng nguồn vốn huy động và cho vay đạt lần lượt 33.144 tỷ đồng và 16.641 tỷ đồng, tăng lần lượt 29,91% và 23,49% so với cùng kỳ. Riêng đối với lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh đạt 75 tỷ đồng, nợ xấu giảm 58,48% so với đầu năm và chiếm 2,52% so với tổng dư nợ.

Tuy chưa có những bước “chuyển mình” rõ rệt như NCB thế nhưng SCB với mỗi “bước chân” thận trọng của mình đã và đang dần “xóa bỏ” định kiến về một ngân hàng yếu kém trong mắt công chúng để hướng đến một hình ảnh “sạch”.

Còn Nam A Bank và TPBank, hai ngân hàng này vốn dĩ trước đây được thị trường đánh giá quy mô nhỏ nhưng hiện nay đã nổi lên như những “hiện tượng đẹp” và trở thành những ngân hàng có chính sách phát triển ổn định và bền vững luôn được nhiều sự tín nhiệm từ phía khách hàng, hoạt động minh bạch và lành mạnh.

Kết thúc năm 2014, mặc dù nhiều vấn đề trong ngành ngân hàng được phanh phui khiến người dân hoang mang song nếu nhìn theo một hướng khác thì đây là một tín hiệu vui đối với toàn hệ thống ngân hàng. Bởi lẽ, những “tế bào hỏng”, khối “ung nhọt” đang dần được Ngân hàng Nhà nước “cắt bỏ” và “điều trị” dứt điểm.

Nhờ nhiều quyết sách

Nhớ lại chuyện Thống đốc Nguyễn Văn Bình ra tay “dẹp loạn” thị trường vàng. Nếu so sánh với giai đoạn giá vàng một ngày cứ nhảy “loạn cào cào” và người dân “tranh nhau để mua, chen nhau để bán” khiến thị trường hỗn loạn thì hiện nay thị trường vàng đã yên bình.

Trong 4 năm qua, Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng đã ban hành các văn bản pháp luật yêu cầu ngân hàng gọi đúng tên các khoản nợ, yêu cầu trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ và thành lập Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC)... Ngày nay, giới tài chính ngân hàng ở đâu cũng bàn tán, phân tích những gì mà ổng Bình đã trả lời cũng như cam kết cho một kế hoạch cải tổ lĩnh vực ngân hàng. Bài học đặt ra là giai đoạn kinh tế đất nước phục hồi cũng chính là lúc những ông chủ nhà băng “ăn xổi ở thì” và những ông giám đốc ngân hàng điều hành theo kiểu “bừa bãi” nhằm trục lợi, vi phạm pháp luật thì đều phải trả giá. Những doanh nhân ngành ngân hàng làm ăn bài bản, đóng góp vào lợi ích chung của nền kinh tế thì cần được bảo vệ, ủng hộ. Và một khi các định chế tài chính, ngân hàng phát triển ổn định thì sẽ hỗ trợ mạnh mẽ cho các doanh nghiệp phát triển bền vững.

Năm 2015 đã đi gần hết quý 1. Đã đến lúc mọi người nhận ra nhiều tín hiệu tốt cho nền kinh tế sau giai đoạn “trầm mình” vì khủng hoảng. Các doanh nghiệp, người dân có thể kỳ vọng vào một bức tranh tươi sáng cho kinh tế Việt đầu năm 2015.

Ngọc Diễm