Quản lý sử dụng đất đại tại Việt Nam:Thống nhất nhiều quan điểm, định hướng, giải pháp đột phá

Còn nhiều tồn tại, hạn chế..

Sáng ngày 25/8/2021, tại Hà Nội, Ban Kinh tế TW và Hội đồng Lý luận TW đã phối hợp tổ chức Hội thảo “Quan điểm và định hướng quản lý, sử dụng đất đai ở Việt Nam trong bối cảnh mới”.

Chủ trì Hội thảo, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận TW, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, Ban Chấp hành TW khóa XI đã ban hành Nghị quyết 19-NQ/TW về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại (gọi tắt là Nghị quyết 19-NQ/TW), tiếp tục khẳng định, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, Nhà nước thống nhất quản lý, quyền sử dụng đất là một loại tài sản, là hàng hóa đặc biệt, nhưng không phải là quyền sở hữu; xác định rõ hơn quyền và trách nhiệm của người sử dụng đất, cùng với nhiều vấn đề quan trọng khác, là cơ sở quan trọng để hoàn thiện Luật Đất đai năm 2013.

Ông Nguyễn Xuân Thắng khẳng định, sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW và Luật Đất đai 2013, chúng ta đã đạt được những kết quả quan trọng như:

Tài nguyên đất được quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả hơn; an ninh lương thực được đảm bảo; đất cho sản xuất, phát triển đô thị, quốc phòng, an ninh được phân bổ hợp lý hơn. Thị trường bất động sản mở rộng; các giao dịch chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp bằng quyền sử dụng đất không ngừng tăng lên.

 Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước được nâng lên; gắn kết công tác quy hoạch, kế hoạch với khai thác sử dụng đất, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; việc phân cấp, phân quyền được coi trọng, bước đầu khắc phục tình trạng lãng phí; công tác cải cách thủ tục hành chính, thông tin và xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai được coi trọng hơn.

Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát có chuyển biến; việc xử lý các vụ tham nhũng, tiêu cực về đất đai đạt được kết quả bước đầu tích cực.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ông Thắng cũng nêu rõ, cần thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, bất cập như: Nguồn lực về đất đai phát huy chưa đúng tiềm năng, sử dụng đất đai còn lãng phí, chưa hiệu quả, trong đó có một số cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, nông trường; tích tụ, tập trung ruộng đất chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn; tình trạng suy giảm chất lượng, ô nhiễm, thoái hóa đất, xâm thực diễn biến phức tạp...

Cùng với đó, công tác quản lý và sử dụng đất vẫn còn nhiều hạn chế.

Đó là: Quản lý nhà nước về đất đai còn nhiều bất cập; chưa thực sự có sự thống nhất cao từ TW tới địa phương; chưa thực sự công khai, minh bạch và dựa trên cơ chế thị trường.

Tranh chấp, khiếu nại, tố cáo và vi phạm pháp luật về đất đai còn diễn biến phức tạp, chậm được xử lý, giải quyết, gây bức xúc xã hội.

Đặc biệt, thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất phát triển chưa thực sự ổn định, thiếu minh bạch, chưa bền vững…

Chủ tịch Hội đồng Lý luận TW, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng cũng nhấn mạnh, tình trạng trên có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu.

Tiếp tục khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân...

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm đã được các đại biểu tham dự trình bày và thảo luận để làm rõ thêm một số vướng mắc, hạn chế và tồn tại trong quá trình thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW, đặc biệt là quan điểm, định hướng và một số giải pháp mang tính đột phá về quản lý, sử dụng đất đai ở Việt Nam trong bối cảnh mới.

Đó là: Khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý; Làm rõ nội hàm của Nhà nước thống nhất quản lý; quyền chủ sở hữu của người dân; Hoàn thiện thể chế quản lý và sử dụng đất đai đồng bộ với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Đẩy mạnh chuyển đổi số; xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia thống nhất, hiện đại; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý đất đai; Phát triển thị trường bất động sản...

Phát biểu kết luận Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế TW, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW Trần Tuấn Anh đánh giá cao công tác chuẩn bị của Ban Tổ chức, đặc biệt là sự tham dự của các đại biểu đã phân tích và đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc đã làm rõ, thống nhất một số quan điểm, định hướng lớn trong quản lý, sử dụng đất ở Việt Nam trong bối cảnh mới.

Đó là: Thống nhất nhận thức về một số vấn đề lý luận về quản lý và sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý; quyền sử dụng đất là một loại tài sản, hàng hóa đặc biệt, nhưng không phải là quyền sở hữu. Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai ở Việt Nam là sản phẩm của lịch sử phát triển khách quan; Chủ thể lợi ích trong chế độ sở hữu toàn dân về đất đai là Nhân dân; quyền lực thuộc về nhân dân, nhân dân là chủ thể tối thượng của quyền lực, vậy nên nhân dân bảo vệ đất đai và sẽ định đoạt lợi ích phải thuộc về Nhân dân trước hết, trên hết. Các quan hệ về thị trường trong lĩnh vực đất đai sẽ được vận hành thông suốt trên nền tảng sở hữu toàn dân về đất đai xét về cả lý luận cũng như thực tiễn.

Trưởng ban Kinh tế TW Trần Tuấn Anh đánh giá, hội thảo cũng đưa ra một số định hướng quản lý, sử dụng đất ở Việt Nam trong bối cảnh mới.

Đó là: Làm rõ nội hàm của Nhà nước thống nhất quản lý; quyền chủ sở hữu của người dân; làm rõ tính tài sản của đất đai; các mối quan hệ lớn trong quản lý và sử dụng đất... Hoàn thiện thể chế quản lý và sử dụng đất đai đồng bộ với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đổi mới công tác quy hoạch; tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý và sử dụng đất; Đẩy mạnh chuyển đổi số; xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia thống nhất, hiện đại; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý đất đai; Phát triển thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất thực sự trở thành kênh phân bổ đất đai hợp lý, công bằng và hiệu quả; kết nối, liên thông với thị trường các nhân tố sản xuất khác; phát triển minh bạch, ổn định; phát huy cao nhất nguồn lực đất đai cho phát triển.

Trên cơ sở những nội dung được tham luận, phát biểu tại Hội thảo, Trưởng ban Kinh tế TW Trần Tuấn Anh đề nghị Ban Tổ chức Hội thảo, Tổ Biên tập tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW nghiên cứu, tiếp thu tối đa những nội dung được trình bày và ý kiến phát biểu tại Hội thảo để tổng hợp, chắt lọc phục vụ xây dựng báo cáo Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành TW khóa XI và xây dựng Nghị quyết mới trình Ban Chấp hành TW khóa XIII.

Đồng thời, Trưởng ban Kinh tế TW cũng đề nghị các lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành; các nhà quản lý, nhà khoa học, các chuyên gia tiếp tục quan tâm, nghiên cứu, đóng góp những ý kiến quý báu, tiếp tục tham gia, đóng góp cho Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng Đề án quan trọng này.