Nữ NSND được ví là 'cánh chim đầu đàn' của Dân ca quan họ Bắc Ninh: Từng là Đại biểu Quốc hội, 71 tuổi vẫn được chồng cưng chiều

NSND Thúy Cải tên thật là Nguyễn Thúy Cải, sinh năm 1953 tại vùng đất Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Bà được biết đến là một trong những nghệ sĩ đặt những “viên gạch” đầu tiên để xây dựng Nhà hát Dân ca quan họ Bắc Ninh.

Cả một đời đắm say và tâm huyết với nghề

Vốn sinh ra và lớn lên tại vùng đất quan họ, chính vì vậy, những làn điệu dân ca đã thấm sâu vào trong trái tim, dòng máu của NSND Thúy Cải. Bà bộc lộ rõ năng khiếu cũng như đam mê ca hát từ sớm. Lên 6 tuổi, Thúy Cải đã biết hát quan họ. Chỉ sau đó 6 năm, tiếng hát của bà đã trở nên thanh thoát và mềm mại, lay động người nghe.

Năm 16 tuổi, bà tham gia Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh, đây là lứa nghệ sĩ đầu tiên tham gia. Thời điểm đó, nữ nghệ sĩ quê Tiên Du đã phải lặn lội xuống tận các làng để được các nghệ nhân chỉ dạy. Ban ngày, Thúy Cải lăn lộn phụ giúp các nghệ nhân từ những công việc như nhổ mạ, cấy lúa cho đến hái dâu, không có việc gì là bà không làm. Chỉ khi đêm xuống, lúc các công việc tạm hết, các nghệ nhân mới bắt đầu truyền dạy hát.

Dù phải lao động tay chân nặng nhọc mỗi ngày, tuy nhiên, Thúy Cải vẫn không hề kêu than bởi bà luôn biết ơn vì đã được các nghệ nhân dạy hát và được học hỏi thêm nhiều điều hay ho về văn hóa dân gian.

Chăm chú học hành kiến thức thanh nhạc từ trường lớp cũng như được các nghệ nhân tận tình chỉ dạy, giọng hát của Thúy Cải ngày càng hay, vừa truyền cảm, mượt mà, vừa đủ vang rền rền nảy.

Đến năm 1982, bước ngoặt sự nghiệp đến khi bà được cùng NSND Thanh Hoa, nghệ sĩ Ái Vân đi biểu diễn ở nước ngoài. Tiếng hát ấn tượng của Thúy Cải ở thời điểm đó đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả quốc tế. Còn nhớ, nữ nghệ sĩ khi đó đã phải ra chào đến 3 lần vì dù đã hát xong nhưng những tiếng vỗ tay vẫn vang dội mãi không dứt từ phía khán giả.

Với những cống hiến không ngừng nghỉ, năm 1988, Thúy Cải đã được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú trong đợt phong tặng đầu tiên và từng vinh dự nhận Huân chương Lao động Hạng Nhất. Chưa dừng lại ở đó, năm 1992, bà được bầu làm Đại biểu Quốc hội khóa IX (1992-1997) để giữ trọng trách về văn hóa, văn nghệ. Đối với người nghệ sĩ, đây là một vinh dự to lớn khi cho thấy rõ được vị trí cũng như sự cống hiến của họ đối với nghệ thuật nước nhà.

Trong quãng thời gian từ 1996 – 2004, bà vinh dự trở thành Trưởng đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Năm 2015, Thúy Cải được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Dành cả một đời gắn bó với nghề, ngoài ca hát, NSND Thúy Cải còn được biết đến là người nghệ sĩ hết lòng trong công tác quản lý.

Đặc biệt, nữ nghệ sĩ đến từ vùng đất Tiên Du còn mang quan họ vào phía Nam gây dựng nhóm hát dân ca Mười nhớ. Bà cũng từng nhiều lần giao lưu, nói chuyện ở các trường đại học để lớp trẻ hiểu và yêu quan họ. Đặc biệt, NSND Thúy Cái cũng góp công rất lớn trong việc giúp quan họ được UNESCO công nhận là di sản phi vật thể đại diện của nhân loại.

Gia đình luôn là điểm tựa vững chắc 

Dù luôn bận rộn với nghề cũng như công tác quản lý, thế nhưng NSND Thúy Cải vẫn luôn biết cách để giữ cho mình một tổ ấm đầy tình yêu thương và hạnh phúc. Được biết, gia đình nữ nghệ sĩ có hai con, một trai một gái và cả hai đều đã có những tổ ấm nhỏ cho riêng mình.

Về phía chồng của NSND Thúy Cải, ông từng cùng bà học tập tại trường Văn hóa Nghệ thuật Bắc Ninh, tốt nghiệp xong cũng về công tác tại Đoàn quan họ Bắc Ninh. Đặc biệt, ông xã chính là hậu phương vững chắc đứng sau hỗ trợ, tiếp lửa để giúp bà yên tâm công tác.

Có những ngày nữ nghệ sĩ phải đi biểu diễn xa nhà, chồng bà thay vợ chăm lo, dạy dỗ các con. Ông luôn lo lắng mọi việc trong nhà để nữ nghệ sĩ có nhiều thời gian hơn dành cho nghệ thuật.

Thêm một chi tiết để thấy được hạnh phúc luôn đến từ những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống của người nữ nghệ sĩ. Đó là hơn 40 năm trong nghề cũng là ngần ấy thời gian ông xã luôn đưa rước bà đi đến nơi về đến chốn, từng hỏng đến 8 chiếc xe đạp và 2 chiếc xe máy. Nhờ gia đình viên mãn, do vậy ở tuổi 71, NSND Thúy Cải vẫn khỏe mạnh và giữ được tiếng hát hay. Tuy vậy, ở thời điểm hiện tại, bà hạn chế xuất hiện trên sân khấu và lui về làm công tác đào tạo.