Nhanh hay chậm?

Câu chuyện bắt đầu từ việc tỉnh Quảng Nam bổ nhiệm ông Lê Phước Hoài Bảo làm Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư khi mới 30 tuổi. Khi thông tin vừa công bố, không ít những dè bỉu, những chỉ trích về học vấn, về năng lực trên mặt báo. Thậm chí không ít những nhân vật tên tuổi hùng hồn tuyên bố rằng: “Tôi sẽ từ chối chức giám đốc sở khi mới 30 tuổi”. Và thông tin soi mói sâu nhất chính vì ông Hoài Bảo là con của nguyên Bí thư tỉnh ủy Quảng Nam. Không ít người đã tỏ ra thông thạo về tiểu sử các vị lãnh đạo: “ông này xưa làm ở đây”, “ông ấy làm ở kia ”. Tuy tỏ ra rành rọt, nhưng ít ai nói được những thành tích cá nhân, những thành quả từ những dự án, công trình mà mỗi lãnh đạo trẻ làm được trước đây, mà chỉ phán: “lạ gì, con bí thư thì lên nhanh thôi”. Rồi đến hàng loạt vị trí lãnh đạo trong Đại hội Đảng các cấp được bỏ phiếu tín nhiệm vào ban thường vụ với độ tuổi trên dưới 40 cũng bị xăm soi theo kiểu “đi theo con đường chính trị thì lên nhanh lắm”...

Phải thừa nhận rằng, bất kỳ gia đình Việt Nam nào cũng muốn con cái giỏi hơn mình. Và con cái họ hẳn cũng từng mơ ước trở thành bác sĩ, kỹ sư, nghệ sĩ như bố mẹ. Vì thế, trong một gia đình có truyền thống cách mạng, con cháu càng có điều kiện tiếp cận môi trường chính trị, trưởng thành, phát triển theo hướng này. Vậy những đứa con của các chính trị gia tại sao lại không có quyền mong muốn và phấn đấu trở thành những chính khách?

Thử nhìn ra xã hội, chúng ta có thể thấy các công trình thanh niên, các chiến dịch tình nguyện, đặc biệt là chiến dịch xóa mù chữ trên khắp cả nước… đều là thành quả làm ra từ những con người trẻ tuổi ấy, những con người muốn được tiếp nối truyền thống gia đình, và họ tự phấn đấu bằng năng lực quản lý của chính mình. Thành quả đó được Đảng và Nhà nước công nhận, và thay mặt nhân dân, Đảng và Nhà nước lại giao cho họ trọng trách mới. Có lẽ nhiều người hẳn đã quên hoặc cố tình quên mất câu ông bà thường nói “con hơn cha là nhà có phúc”, mà cứ bấu víu vào cái quan niệm cũ rích “con vua thì lại làm vua”.

Nhìn ra thế giới có thể điểm danh bạt ngàn những thống soái được bổ nhiệm khi trên dưới 30. Chẳng hạn: ông Joseph Kabila sinh năm 1971, nhậm chức Tổng thống nước Cộng hòa Dân chủ Congo vào ngày 26/1/2001, khi mới 30 tuổi; Thủ tướng nước Dominica, ông Roosevelt Skerrit sinh năm 1972, làm Bộ trưởng Giáo dục khi 28 tuổi và nhậm chức tổng thống năm 2004 khi mới 32 tuổi. Còn từ 30 đến 40 tuổi có thể đếm hằng hà sa số trên thế giới, trong đó phải kể đến Thủ tướng Bulgaria Sergei Stanishev, nhậm chức ở tuổi 39; ông Dmitry Medvedev giữ chức vụ phó thủ tướng thứ nhất của Nga khi bước vào tuổi 40. Và mới đây nhất, tân Thủ tướng Canada là ông Justin Trudeau nhậm chức ở tuổi 43. Ông Justin cũng chính là con trai cố Thủ tướng Pierre Trudeau của Canada.

Nói vậy để thấy, việc thay thế vị trí lãnh đạo bằng một thế hệ trẻ là một bước đi mới, thỏa nguyện vọng của đại đa số người dân, phù hợp xu hướng quốc tế. Những con người mới sẽ có những chủ trương mới, tạo ra những thay đổi mới. Nhưng họ vẫn chỉ là những chiếc đầu máy vận hành, và chúng ta là những toa tàu. Nếu những bánh xe không chịu thay đổi tư duy, không muốn vận hành theo đầu máy mà cứ làm rào cản “bẻ ngược” thì sẽ tự mình làm chệch đường ray, chấp nhận nằm lại bên đường nhìn những đoàn tàu khác lướt qua và tiếp tục bài ca: “sao họ lên nhanh thế!”…

 Xuân Nghĩa