Ngăn chặn hàng giả giảm bớt rủi ro cho doanh nghiệp

Trong thời gian qua, vấn nạn hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, làm suy giảm uy tín của các thương hiệu chân chính mà còn gây nguy hại trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt ở các mặt hàng như thuốc, sữa, thực phẩm chức năng.

Trước thực trạng trên, trong tháng 5 và 6 năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã liên tiếp ban hành các Công điện số 65/CĐ-TTg, 82/CĐ-TTg và Chỉ thị 13/CT-TTg, mở đợt cao điểm đấu tranh quyết liệt với buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ.

Tuy nhiên vấn nạn hàng giả không còn dừng lại ở bao bì nhái, hàng kém chất lượng hay mạo danh thương hiệu, 'phiên bản nâng cấp' mới của hàng giả đang âm thầm phát triển đó là giả mạo quyền sở hữu trí tuệ.

Ngăn chặn hàng giả giảm bớt rủi ro cho doanh nghiệp

Đại diện Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam thông tin, thời gian qua, hội đã nhận được nhiều yêu cầu tư vấn, hỗ trợ pháp lý từ các doanh nghiệp nhằm chống lại hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nói chung và nhãn hiệu nói riêng. Số lượng vụ việc vi phạm có chiều hướng gia tăng, với tính chất ngày càng phức tạp và nghiêm trọng.

Những đối tượng giả đăng ký nhãn hiệu trùng hoặc gần giống với thương hiệu đang lưu hành, sau đó quay lại khởi kiện chính doanh nghiệp thật với lý do “xâm phạm” quyền sở hữu trí tuệ trên giấy tờ. Rất nhiều chiêu thức tinh vi đang được các đối tượng vi phạm sử dụng để “hạ bệ” hàng thật, làm lũng đoạn thị trường.

Theo Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm, đại diện pháp lý cho Công ty Cổ phận Nhựa Bình Minh, hàng giả và thông tin giả không còn đơn thuần là gian lận thương mại, mà đang ngày càng trở thành một chiến lược tinh vi, hợp pháp hóa qua các kẽ hở thể chế, gây tổn hại nghiêm trọng cho những doanh nghiệp sống bằng giá trị thật. Có nghịch lý doanh nghiệp chính hãng bị đối tượng làm giả, làm nhái khởi kiện đang khá phổ biến, khiến doanh nghiệp thiệt hại về danh tiếng, nguy cơ phải rút sản phẩm khỏi thị trường, bị cắt đứt chuỗi phân phối, mất đối tác quốc tế. Đáng lo ngại, thực tế này sẽ tạo ra tiền lệ pháp lý “đi đăng ký trước” có thể hợp thức hóa hành vi chiếm đoạt tài sản trí tuệ của người khác.

Dẫn chứng từ thương hiệu Nhựa Bình Minh, ông Tú cho biết: Trên thị trường có rất nhiều đơn vị đăng ký sở hữu trí tuệ với tên, logo, kiểu dáng giống đến 99% thương hiệu Nhựa Bình Minh, khiến doanh nghiệp phải vất vả đi thưa kiện, ngăn chặn. Ông Tú phân tích, kẽ hở của thực trạng này đến từ nguyên tắc “nộp đơn trước được quyền trước” của Luật Sở hữu trí tuệ, mà chưa có sự đánh giá hay kiểm tra quy mô sản xuất, thương mại thực tế của doanh nghiệp đó. “Việc chỉ dựa vào thời điểm nộp đơn mà bỏ qua yếu tố sử dụng thực tế khiến pháp luật vô tình biến thành công cụ sát thương doanh nghiệp, thay vì là hệ thống bảo vệ sáng tạo và uy tín”, ông Tú nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Thành Nam, Cục phó Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho rằng: Các chiêu thức làm giả, làm nhái ngày càng mở rộng và ẩn mình tinh vi trên môi trường số. Các đối tượng thường sử dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử để phân phối hàng hóa không rõ nguồn gốc, tạo lập tài khoản ảo, giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng để trục lợi bất chính. Ngành chức năng gặp rất nhiều khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc phát tán và xử lý theo pháp luật những vụ việc doanh nghiệp bị tung tin thất thiệt, xuyên tạc, bôi nhọ thương hiệu như thế.

Chỉ ra sự nguy hại của thông tin giả đối với doanh nghiệp dưới nhiều hình thức, Luật sư Phạm Công Hùng, nguyên Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao, cho rằng: Chúng ta cần có các giải pháp giám sát chặt chẽ, minh bạch, đồng thời đề xuất giải pháp xử lý hàng nhái mạnh tay hơn, để xóa "vùng xám" pháp lý, giảm bớt rủi ro cho doanh nghiệp trong hành trình phát triển sản xuất và bảo vệ mình trên thị trường.