Mở 4 hố thăm dò, lật tung 220m2 đất, phát hiện con đường thần đạo bí mật dẫn vào Thánh địa Mỹ Sơn

Theo Ban quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn, các nhà khảo cổ đã lật tung một khu vực đất rộng khoảng 220m2 trong thời gian gần đây để làm sáng tỏ việc có hay không một tuyến đường từ tháp K dẫn vào trung tâm Thánh địa Mỹ Sơn trong quá khứ.

Trong quá trình khai quật này, đã có tổng cộng 4 hố thăm dò được mở, mỗi hố có diện tích khoảng 20m2, tất cả đều phát hiện được dấu vết của kiến trúc đường dẫn. Nhóm nghiên cứu đã xác định rằng đây có thể là con đường thần đạo (đường đi của các vị thần trong Ấn Độ giáo) hoặc con đường hoàng gia - con đường dẫn để thần linh, vua chúa và tăng lữ Bà La Môn giáo đi vào không gian thiêng ở Thánh địa Mỹ Sơn.

Con đường này kéo dài trên trên 500m, bắt đầu từ tháp K và hướng về khu vực sân trước khu tháp F. Nhờ các hoạt động thăm dò và khai quật trong hai năm 2023 - 2024, cấu trúc của con đường từ tháp K đến khu suối cạn về phía đông - cách tháp K khoảng 150m đã được xác định chính xác.

Các hoạt động khai quật cũng đã tiết lộ một phần của cấu trúc của đoạn đường dẫn nằm phía đông của tháp K. Cấu trúc này bao gồm một con đường rộng khoảng 9m, được bao phủ bởi lòng đường và hai bức tường xây bằng gạch ở hai bên. Đường dẫn này nối từ phía đông của tháp K và hướng vào các khu tháp E - F ở sâu bên trong thung lũng Mỹ Sơn.

Bức tường bao quanh được xây dựng bằng cách sắp xếp gạch thành hàng đôi ở hai bên, đổ gạch vỡ vào giữa. Tường có một móng dưới lớn, sau đó được xây lên dần với một chiều rộng mặt trên khoảng 0,46m.

Dựa vào lượng gạch bị đổ trong quá trình khai quật và thăm dò, có thể suy luận rằng bức tường này không được xây cao, mà chỉ đơn giản là một bức tường phân chia không gian bên trong và bên ngoài của con đường trong cùng một không gian thiêng của di tích. Các di vật trên tiếp tục củng cố thêm niềm tin rằng kiến trúc của con đường dẫn được xây dựng vào thế kỷ XII, tương đương niên đại của tháp K.

Ông Nguyễn Công Khiết, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn, đã nhấn mạnh rằng việc tiến hành nghiên cứu khảo cổ về hệ thống phế tích kiến trúc đường đi xung quanh tháp K là vô cùng quan trọng để làm sáng tỏ con đường thiêng nối vào Thánh địa Mỹ Sơn. Ông cho biết: "Từ trước đến nay chưa xác định con đường chính nào đi vào khu thánh địa Mỹ Sơn. Việc phát hiện con đường cổ này là tư liệu quý giá để xây dựng một chỉnh thể về khu đền tháp Mỹ Sơn”.

Kết quả của các hoạt động khai quật đã cung cấp thêm tư liệu mới, từ đó giúp tăng cường hiểu biết toàn diện hơn về không gian văn hóa - lịch sử - kiến trúc của Mỹ Sơn.

Những kết quả từ nghiên cứu sẽ hỗ trợ Ban quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn trong việc phát huy giá trị lịch sử và văn hóa của di tích; tổ chức các chương trình đón tiếp du khách theo hành trình di sản mà người Chăm đã để lại, từ đó giúp du khách hiểu rõ hơn về Thánh địa Mỹ Sơn và văn hóa Champa trong lịch sử.