Loài sen ‘tiên dược’ mọc trên núi tuyết 7 năm mới nở một, giá lên đến trăm triệu có ở Việt Nam

Thiên Sơn tuyết liên hay còn gọi là hoa sen tuyết của Thiên Sơn, là một loài hoa có vẻ ngoài độc đáo và mang nhiều truyền thuyết về công dụng kỳ diệu. Loài hoa này từng xuất hiện trong các bộ phim kiếm hiệp, tiên hiệp Trung Quốc với những câu chuyện huyền ảo về khả năng cải lão hoàn đồng, tăng cường công lực và chữa lành vết thương.

Tuy nhiên, điều đáng kinh ngạc là Thiên Sơn tuyết liên không chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng mà thực sự tồn tại trong thế giới tự nhiên. Loài hoa này được tìm thấy chủ yếu ở những vùng núi cao, nơi có khí hậu và môi trường sống khắc nghiệt.

Năm 2018, sự tồn tại của loài hoa huyền thoại này mới được ghi nhận chính thức tại đỉnh Thiên Sơn, Trung Quốc. Đến năm 2020, Thiên Sơn Tuyết Liên tiếp tục được phát hiện ở Dzungarian Gobi, núi Baitag Bogd, Mông Cổ - cách địa điểm đầu tiên 250km.

Sự quý hiếm của Thiên Sơn tuyết liên còn bởi vòng đời ngắn ngủi của nó. Loài hoa này chỉ nở một lần trong vòng 7 năm, mỗi lần nở chỉ kéo dài trong vài ngày ngắn ngủi. Chính vì vậy, việc tìm kiếm và thu hoạch Thiên Sơn tuyết liên vô cùng khó khăn và đòi hỏi nhiều kỹ năng và kinh nghiệm.

Hoa sen tuyết có vẻ ngoài độc đáo với cánh hoa trắng vàng, nhụy hoa đỏ tím, mọc trên tuyết trắng. Tuy thuộc họ nhà cúc, nhưng kích thước của nó to lớn tựa như hoa sen. Sở dĩ loài hoa này được gọi là "sen tuyết" bởi khả năng sinh trưởng, phát triển và ra hoa ngay cả trong điều kiện thời tiết cực kỳ lạnh lẽo trên núi đá cao. Nơi sinh sống của chúng là những dãy núi đá phủ tuyết trắng quanh năm, cao từ 2.500m đến 4.000m, tập trung chủ yếu ở Tân Cương và Tây Tạng (Trung Quốc).

Mọc trong các khe núi, mỏm đá, là loài sinh vật sinh trưởng rất chậm nên từ lúc nảy mầm đến khi nở hoa, loài hoa này cần tới 5 - 7 năm và chỉ 5% số hạt có thể nảy mầm. Hạt sen tuyết nảy mầm ở nhiệt độ 0 độ C, sinh trưởng trong điều kiện 3 - 5 độ C và chịu được lạnh tới -21 độ C. Chính điều kiện sống khắc nghiệt này đã tạo nên sự quý hiếm và giá trị đặc biệt cho Thiên Sơn Tuyết Liên. Loài hoa này được xem như thực phẩm quý và có dược tính kỳ diệu.

Có một truyền thuyết lưu truyền rằng, sau khi ăn Thiên Sơn Tuyết Liên, người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không cảm lạnh. Khả năng chịu lạnh phi thường này được cho là do loài hoa này hấp thụ tinh hoa của núi tuyết, từ đó có được sức sống mãnh liệt và khả năng thích nghi với môi trường khắc nghiệt.

Trên thực tế, hoa sen tuyết là loại dược liệu quý hiếm và được coi là một vị thuốc bổ có thể hỗ trợ điều trị các vấn đề như thận hư, đau lưng, trừ phong thấp, giúp thông kinh và kích thích tuần hoàn máu. Hoa sen tuyết Thiên Sơn thường được thu hoạch khi nở vào mùa tháng 7 - tháng 8 hàng năm. Sau khi hái, hoa được phơi khô dưới ánh nắng để giữ dược tính. 

Do môi trường sinh trưởng đặc biệt và giá trị dinh dưỡng cao, sen tuyết Thiên Sơn được xem là một loại cây quý hiếm, vì vậy giá thành của nó khá cao. Trên thị trường, sen tuyết được bán hầu hết đều trồng nhân tạo, có giá trung bình từ vài chục tệ một bông ở Trung Quốc. Tuy nhiên, đối với sen tuyết Thiên Sơn tự nhiên, giá có thể dao động từ hàng trăm đến hàng nghìn NDT.

Ở Việt Nam, loài sen tuyết này vô cùng hiếm, thường được săn lùng bởi giới nhà giàu với mức giá cao. Để sở hữu một bông sen tuyết, người mua phải chi từ 4 đến 5 triệu đồng, còn nếu mua theo cân thường dao động từ 100 đến 120 triệu đồng/kg. Tuy nhiên, theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), từ năm 2020, sen tuyết đối diện nguy cơ tuyệt chủng do bị khai thác quá mức để làm thuốc cổ truyền. Chính quyền Trung Quốc cũng đã liệt kê sen tuyết vào nhóm thực vật hoang dã cần được bảo vệ.