Hassan Rouhani: Tổng thống của phát triển và tiến bộ

Theo BBC News, khi thỏa thuận có được vào tháng  7/2015, Rouhani  nhanh chóng lên truyền hình để nhắc người dân rằng ông đã thực hiện xong lời cam kết bầu cử. Trong cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ giữa phe cứng rắn và ôn hòa của Iran, thỏa thuận đã giúp củng cố vị thế của Rouhani. Nhưng ông thận trọng không vơ hết thành tích về cho riêng mình. Như một sự đáp lễ, ông nhắc lại mọi thứ diễn ra nhờ ủng hộ và lời khuyên của Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Theo giới phân tích chính trị am hiểu tình hình khác biệt của Iran, đó là cách để ông kiềm chế sự giận dữ của phe cứng rắn - những người tôn thờ Ayatollah Khamenei, và xem thỏa thuận với Tây phương là bán nước. Khi ra tranh cử vào năm 2013, Rouhani biết mình phải đối diện như thế nào với tầng lớp cầm quyền có nhiều người cứng rắn, vốn lâu nay đã có sự nghi ngờ ông. Khẩu hiệu tranh cử của ông "ôn hòa và khôn ngoan" được lòng nhiều người Iran, vốn đã tận mắt nhìn thấy mức sống thấp và danh tiếng đất nước suy sụp dưới thời Mahmoud Ahmadinejad làm tổng thống.

Tổng thống Hassan Rouhani (Ảnh: EPA).

Cũng theo BBC News, những lời hứa của Rouhani về giảm nhẹ trừng phạt, cải thiện quyền dân sự, chú trọng đến tự do dân chủ của người dân, nhất là giới trẻ, và phục hồi "danh dự quốc gia" đã khiến đám đông theo ông trên đường tranh cử. Nhiều người tin rằng ông không phải là lựa chọn đầu tiên của Lãnh tụ Tối cao, nhưng vì thấy ông có cách chấm dứt đối đầu hạt nhân cùng phát triển kinh tế đất nước mà không làm bất ổn hệ thống, giáo chủ cứng rắn Khamenei đã phải ủng hộ ông.

Được biết, chỉ vài tuần sau khi lên làm tổng thống vào năm 2013, Rouhani đã nói chuyện qua điện thoại với Tổng thống Mỹ Barack Obama. Đây là lần liên lạc trực tiếp cấp cao nhất đầu tiên giữa Iran và Mỹ từ cuộc cách mạng Hồi giáo 1979 cắt đứt mọi quan hệ với Mỹ và Tây phương.

Đối thoại đã mở đường cho cuộc đàm phán trực tiếp, cởi mở lịch sử giữa Iran và Mỹ, cũng như giữa Iran và các nước khác. Rouhani vốn đã đóng vai trò quan trọng trong chính trường Iran từ năm 1979.  Ông là nhân vật có ảnh hưởng trong bộ máy quốc phòng thời kỳ chiến tranh Iran - Iraq 1980 – 1988, và sau đó giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính phủ Iran. Từ năm 2003 - 2005, ông là nhà đàm phán hạt nhân chính của Iran với Tây phương do Mỹ dẫn đầu. Ông từ chức chỉ vài tuần sau khi Mahmoud Ahmadinejad lên làm tổng thống vì có sự khác biệt lớn giữa hai người.

Rouhani hứa đem lại nhiều tự do hơn cho dân Iran (Ảnh: BBC).

Vào năm 2013, khi đã là tổng thống, Rouhani thuyết phục Lãnh tụ Tối cao Khamenei cho phép bộ ngoại giao dẫn dắt thương lượng hạt nhân với phương Tây. Ông cũng đã hứa giúp trả tự do cho các lãnh đạo đối lập cải cách bị giam không xét xử từ năm 2011, nhưng phe cứng rắn không nhượng bộ. Ông cũng hứa đem lại nhiều tự do hơn tại một đất nước vốn có các tranh cãi về nhân quyền, và dần dần, lĩnh vực nhạy cảm này đã có nhiều cải thiện.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đất nước Iran dưới thời Rouhani làm tổng thống, đã có tiến bộ nhiều về kinh tế, quan hệ thương mại và vũ khí hạt nhân với Tây phương, tuy nhiên, một vấn nạn cần được chăm sóc tốt hơn trong tương lai là: tốc độ internet tại Iran thuộc hàng chậm nhất thế giới.

                                               Lê Miên Tường (Theo BBC News, 10/2016)

Nên đọc

Iran phóng thử hai tên lửa để răn đe Israel

Phớt lờ lệnh trừng phạt của Mỹ, Iran thử tên lửa đạn đạo

Nghi án đàm phán hạt nhân Iran bị do thám

Nga bỏ lệnh cấm bán tên lửa S-300 cho Iran