Hang động nằm giữa khu rừng nguyên sinh đẹp nhất Việt Nam sở hữu 3 ngôi mộ cổ, nổi bật với các hài cốt đặt nằm co từng khiến du khách nước ngoài ngỡ ngàng

Hang động Người Xưa ở vườn quốc gia Cúc Phương - khu rừng nguyên sinh đẹp nhất Việt Nam,  là một di tích cư trú và mộ táng của người tiền sử thu hút đông đảo du khách tìm về khám phá.

Theo đó, động Người Xưa nằm trên trục đường xuyên tâm rừng nguyên sinh - con đường mòn được hình thành từ năm 1968 trải qua thời gian con đường này đã được đổ bê tông. Du khách đi từ cửa rừng Cúc Phương khoảng 5km bằng phương tiện ô tô đến lối vào. Sau đó, từ cây cầu dài hơn 100m du khách sẽ đến chân dãy núi đá vôi, leo lên với độ cao 45m, vượt qua hơn 200 bậc thang đá và sắt là đến động Người Xưa. Từ cửa động nhìn vào phía trong sẽ phân biệt được 3 ngăn, rộng và thoáng. Trong động có nhiều nhũ đá, khi gõ vào phát ra những âm thanh như tiếng cồng, tiếng chiêng của người Mường.

Theo tài liệu lưu giữ tại Bảo tàng Cúc Phương, động Người Xưa còn được người Mường (xưa kia sống gần khu vực này) gọi là hang Đắng vì là nơi sinh sống của rất nhiều loài dơi. Qua điều tra các nhà khoa học đã nhận định đây là hang động có số lượng loài dơi sinh sống nhiều nhất trên thế giới với 19 loài. Đây thực sự là điều bí ẩn, mà các nhà khoa học cũng chưa giải mã được.

Năm 1966, được sự giúp đỡ của các chuyên gia người Đức, Viện Khảo cổ học Việt Nam đã phối hợp với Vườn Quốc gia Cúc Phương tiến hành khai quật hang động Người Xưa.

Hang động Người xưa có chiều dài 300m với hai tầng hang rất rộng. Đây là hang động khô mang đặc trưng của núi đá vôi, nằm trên lưng chừng núi cao hút gió vào trong nên rất thoáng, không khí ở đây rất dễ chịu.

Đặc biệt, bên trong động có 3 ngôi mộ cổ, các hài cốt đặt nằm co. Các nhà khoa học đã xác định, những bộ xương này cách ngày nay khoảng 7.500 năm. Xung quanh các mộ này kè đá hộc, dưới lót đá dăm, trong mộ có nhiều công cụ bằng đá, răng các loài thú dữ và rắc hoàng thổ.

Thi hài người chết được chôn trong tư thế nằm co, ở độ sâu 0,40m và 1,40m. Những di vật này đã chứng minh cho cuộc sống định cư lâu dài và hoạt động săn bắn hái lượm thời kỳ đó, gợi lại những ý niệm sơ khai về tín ngưỡng, tôn giáo nguyên thủy.  Rất nhiều du khách nước ngoài đã bày tỏ thích thú và bất ngờ khi tham quan và khám phá hang động Người Xưa.

Khi khai quật trong động, các nhà khoa học đã tìm thấy tại đây nhiều rìu đá, xương, dao cắt bằng vỏ trai, chày và bàn nghiền bằng đá, vỏ ốc, xương động vật… Điều này chứng minh, người nguyên thủy ở đây thời gian dài.

Động Người Xưa là một hang động khô mang đặc trưng của núi đá vôi, không khí ở đây rất mát mẻ, thoáng đãng, vì có một cửa hang ở trên đỉnh núi hút gió vào toàn bộ hang nên không khí ở đây rất dễ chịu. Có lẽ đây cũng là lý do tại sao những người tiền sử sống cách chúng ta hàng nghìn năm đã chọn hang này làm nơi sinh sống.