Hải Phát Invest: Rủi ro nào với hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu được đảm bảo bằng cổ phiếu?

Sự bùng nổ nhanh của thị trường trái phiếu trong những năm gần đây đã giúp không ít doanh nghiệp huy động được vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhưng, niềm vui ngắn khi nhiều vấn đề đã bắt đầu lộ diện. Sự việc hủy 3 lô trái phiếu của Tân Hoàng Minh diễn ra đã lâu nhưng cho đến nay, hệ lụy vẫn còn và những nhà đầu tư vẫn ngồi trên đống lửa.

Nhiều trường hợp khác liên quan đến phát hành lượng lớn trái phiếu cũng đang "nóng" dư luận. Mới đây, rất nhiều doanh nghiệp đã vội vàng mua lại trái phiếu trước những động thái "siết" của thị trường.

Sau bài viết về trường hợp Phát Đạt dùng cổ phiếu PDR làm tài sản đảm bảo cho hàng loạt vụ phát hành trái phiếu "khủng"  để rồi sau đó, nhiều thông tin liên quan đến việc Phát Đạt phải bổ sung tài sản đảm bảo khi giá cổ phiếu xuống thấp thì chúng tôi tiếp tục tìm hiểu sâu hơn đến các doanh nghiệp khác: CTCP Đầu tư Hải Phát (Hải Phát Invest - mã chứng khoán HPX). Cũng như Phát Đạt, Hải Phát Invest đã thế chấp hàng loạt cổ phiếu để...phát hành trái phiếu!

Hàng nghìn tỷ đồng nợ vay được đảm bảo bằng...cổ phiếu

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 1/2022, tại thời điểm 31/3/2022, Hải Phát Invest có tổng tài sản gần 10.290 tỷ đồng. Tuy nhiên, tổng nợ của  công ty lên đến 6.743 tỷ đồng, tăng mạnh 691 tỷ đồng tương đương hơn 10% so với đầu năm. Đáng chú ý nhất trong con số nợ nần "khủng" của Hải Phát Invest là nợ ngắn hạn và dài hạn bằng trái phiếu lên đến 4.610 tỷ đồng! Dư nợ trái phiếu của Hải Phát Invest tăng nhanh dần đều năm 2020-2021. 

Thuyết minh Báo cáo tài chính của HPX cho thấy, các khoản vay trái phiếu của Hải Phát Invest chịu lãi suất chủ yếu ở mức 10,5-11%/năm. Lãi suất đã là mối lo khi khoản tiền vay ngày càng phình ra nhưng điều khiến nhiều nhà đầu tư đang lo ngại đó là: Các khoản vay trái phiếu này được đảm bảo một phần hoặc toàn bộ bằng cổ phiếu HPX. Thống kê cho thấy, các khoản vay trái phiếu đảm bảo bằng cổ phiếu của HPX cuối năm 2021 lên tới khoảng 2.400 tỷ đồng. Trong thông báo phát hành một số trái phiếu, HPX cho biết trái phiếu có tài sản đảm bảo là cổ phiếu HPX thuộc sở hữu của bên thứ 3.

Trong khi HPX "nợ khủng" thì hoạt động kinh doanh của công ty không có điểm nhấn đáng chú ý. Qúy 1/2022, HPX ghi nhận lợi nhuận sụt giảm khá sâu so với cùng kỳ năm 2021 và được công ty giải trình do ảnh hưởng của dịch Covid. 

Không chỉ lợi nhuận sụt giảm, dòng tiền của HPX đang là nỗi lo lớn khi lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh âm sâu 417 tỷ đồng; Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư là âm 284 tỷ đồng; Nhờ dòng tiền từ đi vay hơn 963 tỷ đồng nên công ty đang vay nợ được để chi trả cho các hoạt động "ngốn tiền". Đáng chú ý nhất, Hải Phát Invest đã phải vay tiền các ngân hàng để thanh toán lương thưởng cho người lao động...

Nỗi lo của nhà đầu tư trở thành vấn đề lớn hơn khi mà thời gian gần đây thị trường chứng khoán lao dốc và cổ phiếu HPX cũng đã "tạo lập mô hình cây thông"-lao dốc khoảng 30% từ vùng đỉnh giá. Nhà đầu tư bắt đầu đặt ra câu hỏi: giả sử như, cổ phiếu HPX lao dốc sâu và vi phạm tỷ lệ an toàn của tài sản đảm bảo thì chuyện gì sẽ xảy ra khi khối lượng nợ nần được đảm bảo bằng cổ phiếu lớn như vậy? Giả sử, các công ty chứng khoán đem bán tháo cổ phiếu HPX khi thị trường đang đỏ lửa thì nhà đầu tư khác sẽ phải hứng chịu cơn bão "force sell" cổ phiếu HPX, thiệt hại này ai sẽ gánh chịu?