“Được” và “mất” khi bỏ trần lãi suất cho vay

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố Thông tư 39/2016/TT-NHNN, trong đó đưa ra một số quy định về hoạt động cho vay của ngân hàng đối với khách hàng. Văn bản này cũng làm rõ vấn đề về lãi suất của các khoản vay.

Cụ thể, tổ chức tín dụng và khách hàng sẽ thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay và mức độ tín nhiệm của khách. Trần lãi suất tối đa chỉ được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định trong từng thời kỳ với một số khoản vay đáp ứng nhu cầu vốn với chính sách của Chính phủ nhằm phát triển tín dụng phục vụ nông thôn, công nghiệp hỗ trợ, phương án kinh doanh hàng xuất khẩu, chính sách trợ giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như phục vụ kinh doanh của doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Trong khi lãi suất tiền gửi vẫn duy trì mức trần (với các kỳ hạn dưới 6 tháng) thì lãi suất cho vay hiện nay vẫn được các ngân hàng áp dụng theo hình thức thỏa thuận với khách hàng. Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, thực ra ở nước ta đã không có trần lãi suất cho vay lâu rồi. Việc ra Thông tư 39 khẳng định việc bỏ trần lãi suất cho vay thực chất là để loại bỏ những tranh cãi trước đây về mức trần lãi suất không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 có hiệu lực từ đầu năm nay.

Các tổ chức tín dụng và khách hàng sẽ được tự do thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường. (Ảnh: AB)

Ông Hiếu cho rằng việc thả nổi lãi suất cho vay sẽ khiến cho lãi suất được vận hành theo cơ chế thị trường, được xem như “giá” của việc sử dụng đồng tiền. Trên lý thuyết, bất cứ “giá” nào bị khống chế, áp đặt đều khiến thị trường bị méo mó, đi ra ngoài “đường biểu diễn” cung - cầu thị trường.

Bên cạnh những điểm tích cực trong việc bỏ trần lãi suất cho vay, thì theo ông Hiếu, chính sách nào cũng sẽ có hai mặt song hành. Cụ thể, lãi suất không những là điểm cân bằng cung - cầu mà còn là công cụ điều chỉnh hành vi của các thành phần kinh tế tham gia trên thị trường. Nếu lãi suất thấp, người dân và doanh nghiệp có khuynh hướng vay nhiều, nếu lãi suất cao thì ngược lại. Vì thế, không ít ngân hàng trung ương đặt ra trần lãi suất để đưa thị trường về mức mong muốn.

“Lãi suất cho vay được thỏa thuận thì các tổ chức tín dụng và các công ty tài chính mà áp dụng lãi suất cao sẽ khiến khách hàng khó tiếp cận được nguồn vốn, dẫn đến rủi ro cho các doanh nghiệp. Nhưng khi lãi suất hạ xuống quá thấp, người dân và doanh nghiệp lại ào ào đi vay khiến hệ lụy là gia tăng lạm phát. Vì thế, phải có biện pháp để duy trì lãi suất ở mức quân bình” - TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định.

Nhận định về diễn biến lãi suất trong năm 2017, nhóm chuyên gia kinh tế của MarketIntello Vietnam cho rằng, mặt bằng lãi suất có thể sẽ giảm trong những tháng đầu năm do NHNN tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ mở rộng làm thanh khoản hệ thống dồi dào trở lại. Tuy nhiên, tính chung cả năm, mặt bằng lãi suất sẽ được giữ ở mức ngang với năm 2016 nhờ tác động từ NHNN và Chính phủ. Tăng trưởng tín dụng sẽ chỉ duy trì ở mức 17-18% trong năm 2017 do nền kinh tế còn yếu.

Cũng theo nhận định của một số chuyên gia, việc NHNN đưa ra quy định ngân hàng thương mại và khách hàng có thể thỏa thuận lãi suất cho vay là một tín hiệu tốt cho cả 2 bên. Chính vì thế, sẽ không có nhiều xáo trộn trên thị trường lãi suất thời gian tới.

Đồng thời, điểm đáng mừng là Thông tư 39/2016/TT-NHNN không những nói rõ hơn về vấn đề lãi suất mà còn đưa ra những quy định về trình tự cho vay, về quyền và nghĩa vụ của người đi vay và bên cho vay nhằm bảo đảm tính minh bạch trong hoạt động cho vay và bảo vệ quyền lợi của người vay.

Mai Trinh

Nên đọc

Năm 2017, lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội vẫn 5%

Năm 2017 người vay gói 30.000 tỷ đồng vẫn được hưởng lãi suất 5%

Chuẩn bị đón năm mới 2017, ngân hàng rục rịch tăng lãi suất

Hàng loạt ngân hàng tăng lãi suất