Doanh nghiệp quá mệt mỏi vì “giấy phép con”

Để hiểu rõ hơn về thực trạng này chúng tôi đã có buổi trao đổi với Luật sư Ngô Việt Bắc, Văn phòng Luật sư Sài Gòn Tây Nguyên - Đoàn luật sư TP.HCM.

PV: Thưa ông? Ông có thể cho biết thực trạng giấy phép con và những ảnh hưởng của nó đối với luật đầu tư sửa đổi?

LS. Ngô Việt Bắc:

Qua nghiên cứu tìm hiểu các quy định của pháp luật hiện hành cho thấy, hiện có khoảng 386 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện hay còn gọi là “giấy phép con” được quy định phân tán tại 391 văn bản pháp luật. Các điều kiện kinh doanh được thể hiện đa dạng dưới nhiều hình thức như giấp phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, chứng chỉ hành nghề...

Chính vì “một rừng giấy phép con” như vậy khiến cho các nhà đầu tư, khi muốn đầu tư cũng thực sự bối rối không biết mình đã đáp ứng đủ các giấy phép cần thiết hay chưa để đi vào hoạt động, các bộ ngành chức năng cũng đồng thời quản lý chéo hoạt động của doanh nghiệp xem doanh nghiệp đó có đáp ứng đúng các quy định chuyên ngành hay không? Tiêu cực cũng từ đây mà xuất hiện trong quá trình hoàn tất thủ tục xin cấp “giấy phép con”.

Luật sư Ngô Việt Bắc, Văn phòng Luật sư Sài Gòn Tây Nguyên - Đoàn luật sư TP.HCM.

PV: Vậy đâu là nguyên nhân khiến thực trạng “giấy phép con” vẫn tồn tại?

LS. Ngô Việt Bắc:

Theo tôi vấn đề này xuất phát một phần từ thực tiễn đất nước. Do từ năm 1986 đất nước ta bắt đầu vào công cuộc đổi mới mạnh mẽ, từng bước, đường lối đối ngoại được rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa dần hình thành. Đến nay chúng ta đã gia nhập các tổ chức khu vực và quốc tế như ASEAN, ASEM, APEC, WTO... Việc hội nhập nhanh và mạnh đã khiến cho quy trình lập pháp của chúng ta phải biến chuyển liên tục để thích nghi kịp quá trình hội nhập và phát triển của đất nước. Vì thế bản thân các bộ, ngành và địa phương phần nào đó chưa thích ứng kịp thời với sự thay đổi, nên vẫn còn tồn đọng các loại hình giấy phép con.

Ngoài ra, tôi nghĩ có thể là do tâm lý lo ngại trong khâu quản lý. Bây giờ “buông” hết giấy phép, mở hết cho doanh nghiệp thì chưa biết quản lý doanh nghiệp bằng cách nào. Bên cạnh đó, việc có quá nhiều “giấy phép con” gây ra rất nhiều rào cản cho các doanh nghiệp, từ đó dẫn đến tâm lý “đi cửa sau” là điều không thể tránh khỏi. Cũng từ đây sinh ra những hành động mang tính tiêu cực của một bộ phận những người phụ trách trong việc cấp “giấy phép con”. Vì vậy việc cắt bỏ bớt các “giấy phép con”, làm cho thủ tục cấp phép trở nên dễ dàng hơn sẽ làm ảnh hưởng đến lợi ích cục bộ của bộ phận những cá nhân này.

PV: Được biết chỉ có 18 trong tổng số hơn 400.000 doanh nghiệp có ý kiến về việc loại bỏ “giấy phép con”. Vì sao lại có sự thờ ơ như vậy, thưa ông?

LS. Ngô Việt Bắc:

Đây thực sự là một con số “ấn tượng” và tôi nghĩ nó xuất phát từ hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, xuất phát từ các nhà lập pháp, ở đây, có thể là vấn đề tuyên truyền chưa được triển khai sâu rộng. Tiếp đó là vấn đề tổ chức lấy ý kiến của các doanh nghiệp chưa được triển khai đồng bộ. Thứ hai, các doanh nghiệp đang thiếu sự chủ động, do quá mệt mỏi với nhiều thứ “giấy phép con” trong quá trình hoạt động nên dễ tạo tâm lý “chịu đựng”. Chính vì vậy họ ít quan tâm tới sự thay đổi và ngại có ý kiến.

Luật đầu tư (sửa đổi) có hiệu lực ngày 1/7/2015 được hi vọng sẽ giúp cải cách thủ tục hành chính.

PV: Luật đầu tư (sửa đổi) ban hành sẽ có những lợi ích gì cho doanh nghiệp?

LS. Ngô Việt Bắc:

Thứ nhất, tôi cho rằng Luật Đầu tư (sửa đổi) sẽ là một bước tiến vượt bậc trong việc làm giảm số lượng giấy phép con, tiến tới hoàn thiện cơ chế bảo đảm đầu tư phù hợp với quy định của Hiến pháp và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Cụ thể là việc Nhà nước bảo đảm quyền sở hữu tài sản của nhà đầu tư và cam kết bồi thường thỏa đáng, công bằng trong trường hợp trưng thu, quốc hữu hóa tài sản nhà đầu tư phù hợp với quy định của Hiến pháp; hoàn thiện quy định về việc áp dụng nguyên tắc không hồi tố trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật thay đổi làm ảnh hưởng bất lợi đến ưu đãi đầu tư đã áp dụng đối với nhà đầu tư.

Thứ hai, Luật Đầu tư đã bỏ định nghĩa “đầu tư trực tiếp” và “đầu tư gián tiếp” như trước đây, tạo thuận lợi hơn cho cho các nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam không còn lo ngại về phần vốn “đầu tư gián tiếp”.

Thứ ba, Luật Đầu tư cũng bỏ quy định “Công ty có 1% vốn đầu tư nước ngoài cũng phải áp dụng cùng điều kiện và thủ tục đầu tư như công ty có 100% vốn đầu tư nước ngoài. Thay vào đó chỉ áp dụng khi công ty có nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 51% vốn điều lệ trở lên”.

Thứ tư, Luật Đầu tư cũng hoàn thiện các quy định về ngành, nghề ưu đãi đầu tư nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút đầu tư.

Thứ năm, hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP) sẽ được giới thiệu tại khi Luật Đầu tư (sửa đổi) chính thức có hiệu lực. Theo đó hình thức này được ký kết giữa cơ quan nhà nước và nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án do nhà đầu tư thành lập để thực hiện các dự án xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp, mở rộng, quản lý và vận hành công trình kết cấu hạ tầng hoặc cung cấp dịch vụ công.

Thứ sáu, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính gắn liền với việc nâng cao trách nhiệm của nhà đầu tư trong việc triển khai thực hiện dự án.

 PV: Xin cám ơn ông!

Ánh Hoa

Nên đọc

Khó khăn chồng chất cho doanh nghiệp chăn nuôi

Doanh nghiệp hướng đến dịch vụ khách hàng hiện đại

Bộ Tài chính nghi doanh nghiệp sữa chuyển giá

Doanh nghiệp làng nghề ngơ ngác trước hội nhập