Điểm mặt những chất gây nguy hiểm cho súc khỏe có trong thực phẩm

Phẩm màu tổng hợp

Theo Bộ Y tế, phẩm màu thực phẩm hiện có 2 loại chính: tự nhiên và tổng hợp. Phẩm màu tự nhiên được làm từ động vật, thực vật (củ nghệ, lá cây, côn trùng…), có độ bền kém, phải dùng với lượng lớn và giá thành khá cao. Phẩm màu tổng hợp được tạo ra bằng các phản ứng hóa học, có độ bền cao, dễ sử dụng và giá rẻ nên được các nhà chế biến thực phẩm ưa chuộng hơn. Tuy nhiên, phẩm màu tổng hợp chỉ được xem là an toàn trong một giới hạn sử dụng nào đó.

Phẩm màu tổng hợp dùng trong thực phaamr lau dài có thể gay nguy hại cho sức khỏe. Ảnh minh họa

Các phẩm màu tổng hợp phổ biến được các cơ sở sản xuất thường dùng trong chế biến thực phẩm gồm: Brilliant blue (sử dụng trong sữa, thạch, xi-rô, đồ uống, kẹo; đã bị cấm ở nhiều nước); erythrosine (làm kẹo, bánh nướng, gia vị, thực phẩm ăn nhẹ; đã bị cấm ở Mỹ và một số nước khác); allura red (dùng trong thực phẩm ăn nhẹ, nước uống không cồn; có thể gây ra ung thư ở động vật và dị ứng; gây hen suyễn, viêm mũi, chứng hiếu động thái quá ở người); tartrazine (ngũ cốc, mứt, thực phẩm ăn nhanh, mì gói, xúp, bột nước giải khát, bánh kẹo; đã bị cấm ở một số nước)…

Những nghiên cứu được công bố gần đây cho thấy việc sử dụng phẩm màu tổng hợp lâu dài có những nguy hại cho sức khỏe con người, trong đó nổi bật là mầm bệnh u não, ung thư bàng quang, tinh hoàn, tuyến giáp, tuyến thượng thận, dị ứng, hen suyễn… Chúng có khả năng sinh ung thư, độc tính trên gien (tổn thương di truyền ADN, nhiễm sắc thể…), độc tính thần kinh (gây chứng hiếu động thái quá, suy giảm khả năng học tập, bốc đồng, giận dữ, thay đổi hành vi cả trẻ em và người trưởng thành).

Chất bảo quản thực phẩm

Hiện nay các loại hoá chất thường được nhưng kẻ trục lợi dùng để bảo quản thực phẩm như: axit benzoic, axit ascorbic (vitamin C), sulfur dioxit (SO2), BHA (butyl hydroxyanisol), các chất kháng khuẩn như canxi propionat, natri nitrat (NaNO3), natri nitrit (NaNO2), K2-EDTA. Ngoài ra còn một số chất khác cũng đã từng xuất hiện như: formaldehyt, glutaraldehyt để diệt côn trùng, rượu ethanol và metyl chloro isothiazolinon.

Theo các chuyên gia, với rau củ quả người ta thường sử dụng các hợp chất của bromit vì chúng có thể ức chế hoạt động của enzym phân huỷ và ngăn ngừa sự tác động của vi sinh vật. Các chất khác cũng được sử dụng là acrylonitrit, carbon disulfit, carbon tetraclorit, etylen dioxit, hydro cyanit, phosphin, sulfuryl florit... áp dụng với các loại quả như nho, chuối, cam, chanh... Với bảo quản ngũ cốc, người ta thường sử dụng phương pháp phơi và sấy khô. Trong một số trường hợp, người ta sử dụng hoá chất mà hay gặp là cloro pyrifot metyl, methyl bromide (CH3Br) và phosphin.

Chất bảo quản được sử dụng cho rất nhiều các loại thực phẩm tươi sống

Bảo quản thịt, cá thường là khó nhất vì hàm lượng nước, hàm lượng đạm và chất béo cao. Nên chất bảo quản thường được dùng là clorin và clorin dioxit. Hai chất này có khả năng diệt vi khuẩn E. coli, listeria monocytogenes, pseudomonas, lactobacillus, E. coli, salmonella, aeromonas hydrophila. Ngoài ra một chất khác như axit lactic, axit axetic, axit propionic và các hợp chất nitrat cũng hay được sử dụng.

Theo PGS- TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết, formaldehyde là chất kịch độc, không được sử dụng cho bất kỳ sản phẩm nào, đồng thời không được sử dụng làm phụ gia thực phẩm. Tuy nhiên, vì có tính sát trùng cao nên vẫn được gian thương sử dụng. Các loại thực phẩm được ngâm formaldehyde sẽ kích thích gây cay niêm mạc mắt, đỏ mắt, kích thích đường hô hấp trên gây chảy mũi, viêm thanh quản, viêm đường hô hấp, hen phế quản, viêm phổi. Đây cũng là một chất hoá học gây ra tình trạng quái thai rất mạnh.

Một loại chất nữa thường được sử dụng trong bảo quản thịt đó là clorin, chất này có khả năng gây kích thích mạnh hệ hô hấp. Ở một nồng độ cao hơn 60ppm thì nó có thể gây ra phá huỷ phổi. Nếu chúng ta hít thở với nồng độ trên 1000ppm hoặc ăn vào với một hàm lượng tương đương thì có thể gây tử vong tại chỗ. Điều đó cho thấy, clorin là một chất cực độc.

Đường hóa học

Hiện nay, trên thị trường loại đường hóa học thông dụng gọi là “đường ngọt”, với dòng chữ Tang Jing mờ nhạt, được nhiều người chuyên bán đồ ăn ưa dùng. Ngoài ra, trên bao bì không hề ghi thành phần, nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm. Hạt đường này to gần bằng hạt đậu xanh, được người bán quảng cáo là có độ ngọt gấp 500 lần đường cát bình thường, với giá bán khoảng 90.000 đồng/kg.

Túi đường hóa học được người bán giới thiệu là có độ ngọt gấp 500 lần đường cát thông thường

Loại đường này được sử dụng phổ biến để làm bánh kẹo, nước ngọt, chè, sâm lạnh, sữa đậu nành… Tại các quán cơm người ta vẫn dùng loại đường này để nấu nướng cho rẻ, đem lại lợi nhuận cao hơn nhiều so với sử dụng đường mía.

Một số loại đường hóa học có tác hại nhất định đến cơ thể con người. Nếu thai phụ thường xuyên ăn nhiều đường hóa học, sẽ gây kích thích niêm mạc đường ruột, suy giảm chức năng tiêu hóa, gây rối loạn tiêu hóa và trở ngại cho sự hấp thụ chất dinh dưỡng, đồng thời có thể gây hại tới chức năng thận.

Đối với trẻ em, đây là lứa tuổi đang cần bổ sung năng lượng và chất dinh dưỡng để phát triển trí não và chiều cao nên việc sử dụng đường hóa học nhiều sẽ kìm hãm sự phát triển của trẻ, thậm chí sinh ra bệnh tật hay suy dinh dưỡng, hoặc trí não không phát triển bình thường... Bên cạnh đó, chức năng thải độc của gan, thận của trẻ em đều kém nên các hóa chất này sẽ tích lũy lại. Một số trẻ tự nhiên biếng ăn bởi những chất ngọt “dởm” cản trở khả năng hấp thu protein, sắt, kẽm khiến trẻ chậm lớn.

Chất tạo mùi hương

Qua kiểm tra chính thức tại chợ Bình Tây, Kim Biên (TP.HCM), đoàn kiểm tra của Sở Y tế chưa phát hiện được loại gia vị biến thịt heo thành thịt bò này. Tuy nhiên, trước đó, nhân viên của sở này đóng vai khách hàng đến tìm hiểu tại chợ Kim Biên đã phát hiện nhiều sạp bán loại hóa chất tạo mùi bò dưới dạng dung dịch nước và bột với giá 300.000 đồng/kg.

Rất nhiều loại hóa chất tạo mùi, tạo hương không rõ nguồn gốc bán tại chợ Bình Tây-TP.HCM.

Khảo sát tại các chợ lẻ ở quận 5, Bình Thạnh…, chúng tôi phát hiện đều có bán loại gia vị này. Ngoài ra, những nơi này còn bán nhiều loại gia vị lẩu thái, lẩu bò, lẩu thủy sản với giá từ 7.000 đồng- 18.000 đồng/bịch hoặc chai. Còn loại gia vị dùng để nấu các món phở bò, phở gà, hủ tiếu, bún riêu, bún bò Huế, vịt tiềm… thì nhiều vô số kể, trong đó có một số loại trên bao bì không ghi nguồn gốc xuất xứ, giá bán chỉ 4.000 đồng/hộp (hộp 4 viên), một nồi lẩu chỉ sử dụng 1 - 2 viên.

Ông Phạm Thành Quân, Trưởng Khoa Kỹ thuật Hóa học Trường Đại học Bách khoa TP.HCM, cho biết các loại gia vị tạo mùi thịt, cá, cua… không rõ làm từ những nguyên liệu gì nên rất khó quản lý, kiểm soát. Một trong những loại hóa chất thường để tạo mùi vị nói trên là từ gốc aldehyde, một loại độc tố có nguy cơ gây ung thư cho người sử dụng.

Những loại hóa chất này đã bị cấm sử dụng nhưng không loại trừ vẫn được đưa vào chế biến gia vị. Giới chuyên môn còn cho biết nếu sử dụng thường xuyên những loại gia vị này sẽ tích lũy chất độc hại trong cơ thể, dẫn đến nhiều chứng bệnh khó lường.

San San (TH)