Đề xuất không thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư với người bị thu hồi đất

HoREA vừa có văn bản góp ý gửi Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính xoay quanh dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, có  một vấn đề lớn liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cần được xem xét để xây dựng cơ chế giải quyết thật thỏa đáng, hợp tình hợp lý, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng được tái định cư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư với trường hợp người tái định cư thuộc dự án xây dựng lại nhà chung cư.

Theo đó, trong thời gian qua có một vài địa phương đã thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư với mức thu khoảng 3 triệu đồng/m2, nên người tái định cư nếu được “bồi thường (hoán đổi)” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng hoặc trường hợp tương tự tại tỉnh N. đã thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư với mức thu khoảng 7 triệu đồng/m2, nên người tái định cư nếu được “bồi thường (hoán đổi)” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng, mặc dù những người tái định cư này bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế.

HoREA cho rằng, cũng là đối tượng tái định cư, nhưng người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư thì được bố trí tái định cư tại chỗ - nhà chung cư mới hoặc nơi ở khác - nhà chung cư mới trên địa bàn phường, quận đó hoặc quận lân cận, về cơ bản môi trường sống và sinh kế gần như không bị xáo trộn lớn và được “hoán đổi” căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn, được miễn tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, mà những người tái định cư này có môi trường sống và sinh kế tốt hơn.

Theo HoREA, cũng là đối tượng tái định cư, nhưng người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư (áp dụng đối với nhà chung cư xây dựng từ năm 1994 trở về trước) thì người tái định cư được áp dụng nhiều chính sách “ưu đãi” hơn. 

Hiệp hội đề nghị bổ sung khoản 9a (mới) Điều 17 “dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất”. Theo đó, không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.” 

Đồng thời, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của các quy định pháp luật, Hiệp hội đề nghị bổ sung quy định không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Về suất tái định cư tối thiểu, HoREA đề nghị bổ sung vào phần mở đầu trước khoản 1 Điều 21 “dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”, như sau: “Suất tái định cư tối thiểu là một nền nhà đã có hạ tầng trong khu tái định cư hoặc một căn nhà, một căn hộ tái định cư theo quy định của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh. Việc hỗ trợ, tái định cư đối với người có đất ở thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở theo quy định tại khoản 8 Điều 111 của Luật Đất đai được thực hiện như sau: 1. (…)”.