Chính phủ đề nghị Quốc hội sớm thông qua “cơ chế” xử lý nợ xấu

Có thể nợ xấu được mua theo giá thị trường?

Trong bối cảnh nợ xấu và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu đang có nguy cơ tăng trở lại, Chính phủ đã nêu sự cần thiết cần có nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Hồ sơ dự thảo nghị quyết này vừa được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, phục vụ kỳ họp sẽ được khai mạc ngày 22/5.

Dự thảo nghị quyết có 18 điều, gồm một số quy định chưa được quy định tại các luật hiện hành và một số quy định khác với quy định tại các luật hiện hành, thời hạn hiệu lực là 5 năm, kể từ ngày 1/7/2017.

Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo nghị quyết quy định bao gồm toàn bộ nợ xấu hiện có và nợ phát sinh trong giai đoạn có hiệu lực của Nghị quyết.

Nợ xấu được quy định tại nghị quyết là các khoản nợ không có khả năng thu hồi hoặc được đánh giá không có khả năng thu hồi một phần hoặc toàn bộ nợ gốc, lãi khi đến hạn thanh toán, được phân loại vào nhóm nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ, nợ có nguy cơ mất vốn. Phạm vi, nguyên tắc và phương pháp xác định nợ xấu theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Thứ nhất là khoản nợ xấu được Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) mua theo giá trị ghi sổ bằng trái phiếu đặc biệt mà khi xác định giá khởi điểm để đấu giá, VAMC không thỏa thuận được với tổ chức tín dụng bán nợ về giá khởi điểm. Thứ hai là khoản nợ xấu được VAMC mua theo giá trị thị trường. Thứ ba là tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu mà khi xác định giá khởi điểm để đấu giá, VAMC không thỏa thuận được với bên bảo đảm về giá khởi điểm.

Liên quan đến việc lựa chọn doanh nghiệp thẩm định giá thực hiện thẩm định giá khởi điểm của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, Dự thảo Nghị quyết quy định rõ: VAMC thông báo công khai về việc thuê doanh nghiệp thẩm định giá ít nhất 5 ngày làm việc trên Cổng thông tin điện tử của NHNN, Trang thông tin điện tử của VAMC để các doanh nghiệp thẩm định giá đăng ký tham gia.

Bên cạnh đó, VAMC ban hành, thực hiện và chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn, quy trình xem xét, quyết định lựa chọn doanh nghiệp thẩm định giá để thực hiện việc thẩm định giá khởi điểm của khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Nợ xấu của ngành ngân hàng có thể được mua theo giá thị trường.

Hy vọng xử lý được nợ xấu

Thời gian qua, NHNN đã ban hành nhiều giải pháp để hỗ trợ các ngân hàng xử lý nợ xấu. Năm 2012, NHNN đã có văn bản cho phép các ngân hàng cơ cấu lại các khoản nợ của các doanh nghiệp tạm thời khó khăn, mà theo đánh giá của ngân hàng là có khả năng phục hồi và phát triển. Năm 2013, NHNN đã trình Chính phủ cho ra đời VAMC. Ở thời điểm đó, VAMC thực hiện nhiệm vụ mua nợ xấu của ngân hàng thương mại nhằm 2 mục đích, vừa tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vừa tháo gỡ cho các ngân hàng.

Theo NHNN, tính đến 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã được kiểm soát ở mức dưới 3% nhưng nợ xấu có xu hướng tăng trở lại về quy mô. Tính đến 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ xấu do VAMC quản lý và nợ tiềm ẩn thành nợ xấu có khả năng lên đến 8,86% tổng dư nợ do khâu xử lý tài sản bảo đảm và xử lý nợ xấu còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết.

Tính đến thời điểm giữa tháng 3/2017, sau 3 năm rưỡi hoạt động, VAMC đã mua tổng cộng được 25.631 khoản nợ xấu tại 42 tổ chức tín dụng tại Việt Nam, với tổng dư nợ gốc 282.124 tỷ đồng, giá mua nợ là 245.672 tỷ đồng, thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt. Tuy nhiên, VAMC chỉ mới thu hồi nợ được 50.165 tỷ đồng bằng nhiều hình thức bán nợ, bán tài sản bảo đảm, đạt tỷ lệ 17,6% so với tổng dư nợ gốc và dự kiến trong 4 năm tới sẽ xử lý thêm được 150.000 tỷ đồng nợ xấu.

Theo thống kê mới đây của CTCP Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), tính đến hết quý 1/2017, 10 ngân hàng Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB, VIB, Sacombank, Eximbank, Techcombank, Kienlongbank, BacABank có tổng nợ xấu (từ nhóm 3 đến nhóm 5) lên tới 50.695 tỷ đồng, tăng nhẹ 6% so với thời điểm cuối năm ngoái.

Trong đó, nợ xấu tăng chủ yếu ở nhóm 3 và nhóm 4, lần lượt là 13% và 18%, lên mức 15.749 tỷ đồng và 7.941 tỷ đồng. Nợ có khả năng mất vốn tuy giảm nhẹ 0,1% nhưng vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nợ xấu (53%) với 27.005 tỷ đồng.

Theo thống kê của BVSC cho thấy, tỷ lệ nợ xấu trong quý 1/2017 có sự phân hóa giữa các ngân hàng. Nhiều ngân hàng giảm nợ xấu nhưng cũng có những ngân hàng tăng nợ xấu, điều này phản ánh bức tranh phân hóa trong tiến trình xử lý nợ xấu cũng như khả năng quản trị chất lượng tài sản giữa các ngân hàng.

Sacombank là ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao nhất trong số các ngân hàng niêm yết hiện nay với 4,89%. Đứng thứ hai là Eximbank với khoảng 3%. BIDV là “ông lớn” duy nhất nằm trong top 3 có tỷ lệ nợ xấu cao với 2,14%, đồng thời cũng tăng so với con số 1,99% vào cuối năm 2016. Các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu giảm trong quý 1 là Vietcombank, VIB và Kienlongbank.

Nhìn chung, việc xử lý nợ xấu của hệ thống các ngân hàng thương mại bước đầu đã đạt được kết quả khả quan, một số ngân hàng như Vietcombank, VIB, SCB đã tự mua lại nợ xấu của mình đã bán cho VAMC. Họ cũng đang và đã bằng vốn nguồn của mình để làm sạch nợ xấu.

 Vân Lam

Nên đọc

Nợ xấu tiếp tục là “gánh nặng” trong năm 2017

Xử lý nợ xấu và những nút thắt cần tháo gỡ

Cần 25 tỷ USD để xử lý nợ xấu

Nợ xấu chỉ xấp xỉ 130 nghìn tỷ đồng?