Chả cá ‘3 không’ cả năm chưa hỏng

Cá là một loại thực phẩm nhiều chất đạm và giàu dinh dưỡng. Từ cá người ta có thể chế biến thành nhiều loại món ăn, trong đó có chả cá. Chả cá được chế biến từ nguyên liệu cá tươi như cá thu, cá basa, cá mối… bỏ thêm một ít phụ gia rồi được chiên dưới dầu mỡ, nhưng chả cá có nhiều loại, không phải loại nào cũng được làm từ cá tươi. 

Tại một chợ đầu mối khu vực Cầu Giấy, gian hàng chế biến chả cá tại chỗ để bán cho người tiêu dùng làm nhiều người chú ý. Mùi thơm phức từ chả cá cuốn hút vị giác của các bà nội trợ. Người bán hàng luôn miệng chào mời với lời giới thiệu hấp dẫn: “Chả cá thơm ngon, đảm bảo chất lượng”.

Cẩn thận trước chả cá hàng chợ. Ảnh minh họa

Trong một không gian rộng chừng 3m2, người bán hàng bày biện những thau, chậu đựng chả cá chưa chế biến, một chảo mỡ vàng đen đang sôi sùng sục cùng những miếng chả vàng suộm được bày trong mấy cái khay sắt. Chị này vừa luôn tay rắc rau mùi, hạt tiêu vào một chậu đựng sẵn thịt cá đã xay nhuyễn vừa xởi lởi: “Mua đi em, chả cá nhà chị ngon lắm. 70.000 đồng/kg thôi, mua nhiều thì giá sẽ giảm bớt đi chút ít”.

Tại đây, thịt cá xay nhuyễn được bọc sẵn trong các túi nilon, vất chổng chơ trên nền gạch. Khi được hỏi về các bọc thịt cá xay này, người bán hàng trả lời: “Chị làm cá từ đêm, xay hết ở nhà, mang lên đây cứ thế rán cho tiện”. Hỏi về loại cá được xay làm chả, chị này cho biết: “Toàn là cá trắm đen với cá trôi to thôi”.

Khi khách tỏ ra không tin tưởng về chất lượng thịt cá, người bán hàng “lên gân”: “Em cứ mua về ăn thử, không ngon chị không lấy tiền. Các nhà hàng, quán chả cá toàn lấy hàng của chị về bán, có ai làm sao đâu”.

Ở ngoại thành, một số chợ cóc khu vực huyện Từ Liêm, chả cá được chế biến sẵn cũng được bày bán khá tràn lan với giá dao động từ 70.000-90.000 đồng/kg. Những miếng chả cá vàng đậm, nguội lạnh được đặt trên các mâm, đĩa to, không nguồn gốc xuất xứ, không hướng dẫn bảo quản, không hạn sử dụng. Thứ mà người bán hàng “trưng” ra duy nhất với các bà nội trợ là lời nói: “Chả cá ngon đấy, chị bán mãi rồi, có ai kêu đâu”.

Chị Hà (Xuân Đỉnh, Từ Liêm) kể rằng hai cậu con trai của chị rất thích ăn chả cá, nhưng vì không có thời gian để làm tại nhà nên đôi khi chị phải mua sẵn tại chợ rồi về chế biến lại cho chắc chắn. Chị nói: “Bà bán hàng bảo chả cá đảm bảo chất lượng nhưng thực tình mình cũng hơi gợn gợn. Chẳng biết chả làm từ cá gì, có tươi ngon hay là ươn thối rồi tẩm ướp gia vị”. 

Chả cá hàng chợ mập mờ về chất lượng. Ảnh minh họa

Không chỉ mập mờ về chất lượng, trôi nổi về vệ sinh thực phẩm, các loại chả cá được đóng gói sẵn, bày bán la liệt tại nhiều chợ cũng đặt ra nhiều nghi vấn cho người tiêu dùng.

Nhiều loại chả cá mẫu mã sản phẩm đẹp, bắt mắt với giá từ 10.000-12.000 đồng/gói 350 gram được bày bán lộ thiên, chất đống cùng vô số các thực phẩm khác như nem rán, khoai tây rán, khoai môn rán, tôm rán... Trên bao bì, các loại chả cá ghi lẫn lộn tiếng Trung Quốc và tiếng Việt, trong đó phần hướng dẫn bảo quản và sử dụng được ghi chữ rất nhỏ.

Tìm hiểu kỹ, chúng tôi nhìn thấy dòng chữ bảo quản ở nhiệt độ -18 độ C với thời gian sử dụng 1 năm, -12 độ C với thời gian sử dụng 1 tháng...Tuy nhiên, theo ghi nhận, số chả cá trên thường không được để trong tủ lạnh bảo quản mà bày bán với nhiệt độ ngoài trời. Nhiều chủ hàng thản nhiên cho hay: “Cái này có hạn sử dụng cả năm, lo gì hết hạn. Hàng mấy tháng lại nhập về một lần, không sợ hết hạn đâu. Để mấy tháng vẫn ăn được”.

Ngoài ra, nhiều gian hàng còn bày bán loại chả cá viên tròn, màu trắng đục, ghi nhãn “Chả cá viên”, thông tin thành phẩm sơ sài, tìm mỏi mắt không thấy tên nhà sản xuất, không hướng dẫn bảo quản, chỉ ghi thời gian sử dụng 1 năm.

Một người bán tôm cua tại chợ đầu mối khu vực Cầu Giấy tiết lộ: “Tôi ngày nào cũng bán hàng ở đây, thấy người ta vất đống chả, tôm đóng gói lung tung ấy mà. Có hôm, vất lẫn vào với cá biển, đến trưa nắng cá bốc mùi, không ai mua nữa thì người ta mới dọn đi, hôm sau lại bỏ ra bán tiếp”.

TS Bùi Quang Tề - chuyên gia bệnh học thủy sản (nguyên Trưởng phòng Sinh học thực nghiệm, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I) cho hay, thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như cá, trứng, thịt là các chất giàu đạm, rất dễ trở thành môi trường tốt cho các vi sinh vật, nhất là vi khuẩn gây bệnh phát triển. Bình thường cá sống đã mang những mầm bệnh có thể lây qua người. Cá có thể bị nhiễm các vi khuẩn, ấu trùng sán và một số virus. Loại ký sinh trùng này nếu không được tiêu diệt có thể lây sang cơ thể người và cư trú trong ruột của người suốt nhiều năm gây bệnh cho người.

Khi cá mới chết (trong vòng 2 tiếng đổ lại) thì trong thịt cá chưa có vi khuẩn gây hại, vẫn giữ được các thành phần các chất dinh dưỡng. Nhưng nếu cá chết lâu hoặc không ướp lạnh ngay, cá dễ bị ươn, thối. Khi đó vi khuẩn gây thối sẽ phát triển mạnh tạo thành những chất độc. Vi khuẩn gây thối nhiều thì dù có chiên lên ở nhiệt độ cao thì cũng không thể làm mất hết độc được. Nếu ăn phải thức ăn chế biến từ cá chết có thể khiến người ăn bị ngộ độc do vi khuẩn Ecoli, Salmonella gây ra. Khoảng 12-14 giờ sau khi ăn thực phẩm có chứa vi khuẩn, nạn nhân sẽ có các triệu chứng như đau bụng, nôn, tiêu chảy, toàn thân bị lạnh rồi sốt, suy nhược cơ thể…

BS Trần Văn Ký - chuyên gia về vệ sinh an toàn thực phẩm (Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm VN) cho biết, cá tươi có chất dinh dưỡng chủ yếu là protein, lipit… Nhưng khi cá không còn tươi thì dinh dưỡng không còn nữa, nó chuyển hoá thành một số chất độc như amoniac NH3 và nhiều chất khác… Chưa nói, với cá ươn, người chế biến phải sử dụng hóa chất, phụ gia để làm mất mùi thối, tanh của cá. Họ sẽ cho những hoá chất tẩy trắng, cho hương vị tạo mùi và chất dai giòn vào kết hợp với nhau quánh lại tạo thành độ dính của phụ gia hoá chất, chứ không phải của cá. Khi ăn, người tiêu dùng bị đánh lừa cảm giác thấy ngon miệng vì hương, mùi vị, màu của phụ gia. Những hoá chất, phụ gia sẽ gây hại cho người sử dụng vì chúng thường không mất đi qua chế biến.

Trẻ em và người lớn đều có thể ăn được chả cá, nhưng nên ăn những loại thực phẩm đảm bảo về mặt dinh dưỡng, đảm bảo về mặt an toàn thực phẩm. Các bà nội trợ nên mua cá tươi rồi về nhà tự chế biến. Không nên lựa chọn những loại chả cá bày bán ngoài chợ hoặc những nơi chế biến không tin cậy.

Mọi thông tin thêm, độc giả tham khảo mục Cảnh báo 

                                                                                                                                           Hồng Nhung ( TH)

Nên đọc

Trái cây ngoại, chắc gì đã an toàn?

Thịt ôi, cá thối vào trường học: Khi chữ “tiền” đè lên chữ “đức”

Người dân lại rào đường chặn xe trên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai

Thực hư chuyện giao thịt thối, cá ôi cho bếp ăn trường học