Cần sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch

Trước khi phiên chất vấn diễn ra, ông Thiện đã lên tiếng nhận lỗi trước Quốc hội vì đã để xảy ra nhiều câu chuyện đáng thất vọng trong nhiệm kỳ của mình.

Có câu “Phòng bệnh còn hơn chữa bệnh”, những sự việc nào có thể phòng ngừa được rủi ro thì cần làm ngay từ đầu, tránh để xảy ra hậu quả rồi mới giải quyết. Đây là điều mà, hình như, Bộ VH-TT-DL ít để ý đến, bởi nếu thực hiện tốt phần nào đó, thì nửa đầu năm nay dư luận đã đỡ vài scandal và ông Thiện đã đỡ một phiên nhận lỗi như thế.

Đầu tiên phải kể đến Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD). Đây là một cơ quan trực thuộc Bộ VH-DL-TT, sở hữu một hệ thống cấp phép có khả năng làm bối rối cả những người đã hoạt động nghệ thuật lâu năm. Câu chuyện cấp phép cho các ca khúc trước năm 1975 với quá nhiều luồng thông tin trái chiều trong nỗi bất bình và ngạc nhiên của dư luận diễn ra lùm xùm từ đầu năm nay. Mãi tới 25/5, Bộ mới có văn bản chỉ đạo gửi Cục NTBD, trong đó có quy định các bài hát quen thuộc trong đời sống, không trái thuần phòng mỹ tục, xâm phạm lợi ích quốc gia thì không cần cấp phép phổ biến. Đến đây sau 3 tháng ầm ĩ mọi chuyện mới được tạm gọi là đã kết thúc. Một sự can thiệp muộn màng. Tại phiên chất vấn, ông Thiện nhìn nhận: “Sự việc xảy ra vừa rồi là do năng lực cán bộ, nếu năng lực tốt thì đã không xảy ra chuyện cấp phép ca khúc, thu hồi rồi lại cho lưu hành lại 5 bài hát, rồi cập nhật hơn 300 bài hát được cấp phép. Đó là cái sai không đáng có, sai về nghiệp vụ, sai những chuyện hết sức sơ đẳng của quản lý nhà nước. Rồi các sự việc liên quan đến Tổng cục du lịch”

Bộ cũng đã tỏ ra lúng túng trước việc các tổ chức tập thể đại diện chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan tiến hành thu tiền quyền tác giả, quyền liên quan. Khi xét lại câu chuyện Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm (RIAV) thông báo thu phí các cơ sở kinh doanh karaoke quyền liên quan đối với các bản ghi karaoke, Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) thu phí quyền tác giả tại các khách sạn, nhà hàng, Cục trưởng Cục BQTG Bùi Nguyên Hùng khẳng định cả RIAV và VCPMC đều đúng luật. Thế nhưng ông Hùng lại ngăn VCPMC, còn RIAV thì không, thay vì ngăn cả hai lại. Trong khi xét về mặt bản chất, cả vụ RIAV và VCPMC có thể coi là na ná nhau, nhưng hình như RIAV được ưu ái hơn, hoặc do cách làm việc của các cơ quan thiếu sự thống nhất, chặt chẽ, rối rắm và lằng nhằng như hệ thống cấp phép của họ. Dù đã gặp nhiều sự phản ứng từ dư luận, và thậm chí đã bị phân tích là cấp phép trái luật, nhưng RIAV vẫn giữ nguyên kế hoạch, nghe đâu khoảng tháng 7 này họ sẽ chính thức hành động, còn VCPMC thì bị buộc phải dừng lại khi mới chỉ thông báo được 3 ngày. Kể ra cũng thiếu công bằng.

Liên quan đến các vấn đề về bản quyền tác giả, câu nói quen thuộc của ông Bùi Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả luôn là “Thu là đúng luật, còn nếu các bên không thỏa thuận được thì khởi kiện ra tòa”. Thật sự, độc giả cũng khó có thể hiểu được tại sao, được khuyến khích “ra tòa” mà các bên VCPMC hay RIAV luôn kéo thanh tra Bộ vào cuộc như một “ông kẹ” khiến các đơn vị sử dụng phải khiếp sợ, phải chăng Thanh tra Bộ VH-TT-DL cũng là một phần trong câu chuyện trái khoáy về bản quyền?

Mặt khác, thay vì đùn đẩy trách nhiệm giải thích pháp luật về phía tòa án, với chức năng của một cơ quan chuyên môn, thiết nghĩ Cục Bản quyền tác giả nên có những đề xuất cụ thể, chi tiết mang tính lường trước những tình huống pháp lý cụ thể để không chỉ đưa VCPMC và RIAV vào những hành lang pháp lý chuẩn mực và an toàn, mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công chúng.

Sơn Trà cũng là một ví dụ đáng buồn nữa về cách hoạt động của bộ. Ngày 2/6, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Huỳnh Vĩnh Ái ra công văn yêu cầu xử lý phát ngôn về Sơn Trà của ông Huỳnh Tấn Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng để rồi hai ngày sau, bộ ra quyết định thu hồi công văn này và nhận trách nhiệm về những sơ suất tại nội dung văn bản đó. Nhận trách nhiệm như thế  nào thì đến nay người dân vẫn không rõ vì bộ không đề cập gì. Sự đã rồi này để lại trong dư luận một ấn tượng xấu về công tác quản lý còn thiếu cẩn trọng và còn duy ý chí của bộ kể cả sau đó ông Ái đã đứng ra xin lỗi ông Vinh và công luận.

Chỉ mới nửa đầu năm 2017, Bộ VH-TT-DL đã để xảy ra quá nhiều chuyện cười ra nước mắt, âu cũng do công tác quản lý của Bộ còn nhiều bất cập.

Cũng tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện thừa nhận cán bộ ngành mình còn “tư duy theo lối cũ”. Văn hóa và giải trí phát triển theo cấp số nhân trong thời đại số và sức lan tỏa cũng như ảnh hưởng của nó luôn mang tính sâu rộng đến đời sống xã hội và sự phát triển con người, vậy mà những người quản lý còn tư duy theo lối cũ thì thật đáng lo ngại. Thiết nghĩ, đã đến lúc lãnh đạo bộ cần quyết liệt chỉ đạo sửa đổi lại cách quản lý và hoạt động của các cơ quan trực thuộc như đã hứa hẹn trước Quốc hội và nhân dân.

Xuân Hưng

Nên đọc

TP.HCM chỉ đạo hoàn thiện đề án thu phí lòng lề đường

Chuyên gia nói gì về việc đòi thu phí bản quyền karaoke?

Thu phí bài hát karaoke: Dư luận bức xúc

Luật sư Trần Thanh: "Thu phí karaoke 2.000 đồng/bài là không khả thi"