Bên trong hầm chống bom nguyên tử ở Việt Nam được đúc bằng 1.000m3 bê tông cốt thép, chống chịu cả sức công phá của bom và tên lửa

Ảnh: Vietnamnet

Hầm chỉ huy tác chiến (T1) được xây dựng kiến cố trong Hoàng thành Thăng Long có thể chống được sức công phá của bom tấn và bom nguyên tử. Cửa hầm bằng thép tấm có thể chống được sức ép nguyên tử và tia phóng xạ.

Hầm được xây dựng vào những ngày đầu Mỹ gây chiến tranh phá hoại miền Bắc cuối năm 1964, do Trung đoàn 259 Cục công binh thiết kế và thi công.

Hầm rộng 64m2, được đúc bằng bê tông cốt thép và chia làm 3 lớp. Lớp giữa đổ cát dày nửa mét chống được sức công phá của bom tấn, tên lửa, bom nguyên tử và vũ khí hóa học. Trong hầm có hệ thống điều hòa nhiệt độ bằng hơi nước và thông hơi, lọc độc, chống nhiễu từ.

Ảnh: Vietnamnet

Hầm có 3 phòng, lớn nhất là phòng trực ban rộng 34m2. Đây là nơi làm việc liên tục của kíp trực ban tác chiến do Cục Tác chiến, Bộ Tổng tham mưu đảm nhiệm, có nhiệm vụ trực tiếp trả lời Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Chủ tịch gọi hỏi; theo dõi tình hình chiến sự toàn chiến trường miền Bắc cũng như chiến trường Đông Dương.

Phòng trực ban tác chiến. Ảnh: Vietnamnet

Phòng trực ban tác chiến được đầu tư đồng bộ với 4 cabin (mỗi cabin chỉ huy 1 mặt trận, được trang bị 3 máy điện thoại do một người trực đảm trách). Kíp trực cũng có trách nhiệm đề xuất với Bộ Tổng Tham mưu các phương án tác chiến nhằm đối phó kịp thời, chủ động giành thắng lợi trên chiến trường; Tổng hợp tình hình mỗi ngày, mỗi tuần báo cáo Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng Tham mưu trưởng trong cuộc họp giao ban mỗi sáng.

Hình ảnh mô phỏng tiêu đồ viên trong kíp trực. Ảnh Vietnamnet

Đối với Thủ đô Hà Nội, kíp trực phải báo động phòng không nhân dân kịp thời và báo cáo nhanh kết quả chiến đấu của quân dân cũng như thiệt hại do địch gây ra ở miền Bắc, ở Hà Nội

Hai phòng còn lại là phòng đặt trang thiết bị, động cơ (rộng 10m2) gần cửa hầm ở hướng nam và phòng giao ban tác chiến (rộng 20m2) gần cửa hầm phía đông.

Phòng đặt trang thiết bị, động cơ. Ảnh: Vietnamnet

Dưới hầm còn lưu lại khá nhiều hiện vật, như: bàn làm việc của Bộ Tổng tham mưu, bản tiêu đồ khổ lớn để định hướng máy bay địch, những bộ điện đàm, điện thoại nối với Phủ chủ tịch, bảng thông báo tình hình máy bay địch.

Một số vật dụng trong hầm. Ảnh: Tiền Phong

Trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của Mỹ năm 1972, hầm chỉ huy tác chiến cùng lúc thực hiện 3 nhiệm vụ lớn: Chỉ huy bắn rơi nhiều máy bay Mỹ; đảm bảo giao thông chi viện cho miền Nam; tổ chức thế trận phòng không nhân dân.

Chính tại hầm đã phát ra những hồi còi đầu tiên báo động phòng không toàn TP Hà Nội. Từ hầm, mệnh lệnh chiến đấu được truyền tới các đơn vị tên lửa, phòng không, quyết đánh trúng đích, đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B52 của đế quốc Mỹ tháng 12/1972.

Sau năm 1975, căn hầm này gần như không được sử dụng. Năm 2012, hầm được chỉnh trang, tu sửa và năm 2017 chính thức mở cửa đón khách tham quan nhân dịp kỷ niệm 45 năm chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.