Việt Nam sắp bãi bỏ việc nộp giấy xác nhận độc thân khi kết hôn?

Đề xuất bãi bỏ việc nộp giấy ''xác nhận độc thân'' khi đăng ký kết hôn

Mới đây, Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong các lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch và chứng thực.

Trong đó, một trong những nội dung đáng chú ý đó là Bộ Tư pháp đề xuất bãi bỏ quy định về việc người dân phải nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi làm các thủ tục đăng ký kết hôn hoặc đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài.

Theo phương án này, khi làm thủ tục đăng ký kết hôn, cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ tự thực hiện tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu đăng kết kết hôn. Thông tin này sẽ có trong cơ sở dữ liệu hộ tịch và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Theo Bộ Tư pháp, chính sách trên nhằm triển khai Nghị quyết số 58/2017 của Chính phủ về việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư thuộc phạm vị chức năng của Bộ này.

Về vấn đề này, Sở Tư pháp của một số địa phương đề nghị rằng vẫn nên giữ nguyên quy định về việc xuất trình giấy xác nhận tình trạng hôn nhân nhằm đảm bảo cho việc chứng minh điều kiện kết hôn. Tuy nhiên, theo Bộ Tư pháp, đây chỉ là thay đổi phương thức chứng minh điều kiện kết hôn, tức là thay vì phải nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân thì cơ quan, đơn vị sẽ tra cứu thông tin này trên cơ sở dữ liệu điện tử.

Trong trường hợp nếu không tra cứu được tình trạng hôn nhân do chưa có thông tin trong cơ sở dữ liệu, cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ đề nghị với UBND cấp xã nơi người yêu cầu đăng ký kết hôn thường trú thực hiện việc xác minh.

Vẫn giữ quy định về việc cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân

Mặc dù đưa ra đề xuất bãi bỏ việc nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi đăng ký kết hôn nhưng Bộ Tư pháp vẫn giữ quy định về việc cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.

Theo thông tin từ cơ quan soạn thảo, đa phần các cơ quan Trung ương cũng như địa phương đều cho rằng ở thời điểm hiện tại không nên bỏ thủ tục cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.

Sở dĩ như vậy bởi ngoài mục đích sử dụng trong việc đăng ký kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân còn dùng vào rất nhiều mục đích khác nhau. Ở trong nước, tờ giấy này sẽ được sử dụng trong khi làm thủ tục du học, vay vốn,... trong khi đó, người dân còn sử dụng để đăng ký kết hôn, làm các thủ tục có liên quan tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài như bảo lãnh hay xin cấp visa,...

Dù được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, tuy nhiên, không phải cơ quan có thẩm quyền nào ở trong nước cũng đều có thẩm quyền khai thác thông tin tình trạng hôn nhân từ cơ sở dữ liệu hộ tịch và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Thêm vào đó, các cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cũng không thể và không được quyền tra cứu thông tin tình trạng hôn nhân của công dân trong hai cơ sở dữ liệu đã nêu ở trên.

Về vấn đề này, theo Bộ Tư pháp, trong trường hợp công dân Việt Nam đang cư trú ở nước ngoài có yêu cầu đăng ký kết hôn tại cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài, việc tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân từ các cơ sở dữ liệu ở thời điểm hiện tại không thực hiện được.

Điều này là do các cơ quan đại diện chưa sử dụng phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung của Bộ Tư pháp. Do vậy, ở những tình huống trên, nếu không có giấy xác nhận hôn nhân thì cơ quan đại diện sẽ không có căn cứ để giải quyết thủ tục đăng ký kết hôn cho công dân.

Chính vì lẽ đó, để có thể vẫn đáp ứng được yêu cầu cải cách hành chính mà không gây xáo trộn, bên cạnh việc bỏ quy định nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi đăng ký kết hôn, dự thảo Nghị định vẫn sẽ giữ nguyên quy định về cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân để công dân sử dụng vào các mục đích khác.