'Viên ngọc sinh học quý giá' rộng 22.000ha của Việt Nam nằm ở vùng đất ‘địa linh nhân kiệt’, nổi tiếng hiểm trở nhưng cảnh đẹp say lòng người

Với những người yêu thơ văn chắc hẳn không còn xa lạ với câu:

“Đường vô xứ Huế quanh quanh

Non xanh nước biếc như tranh họa đồ

Thương em anh cũng muốn vô

Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang".

Vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai dài 68km, diện tích mặt nước khoảng 22.000ha, thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây là vùng đầm phá ven biển lớn nhất Đông Nam Á với hệ sinh thái thảm cỏ biển tại khu vực Cồn Tè; Thảm thủy sinh nước ngọt tại cửa sông Ô Lâu và hệ sinh thái rừng ngập mặn tại khu vực Rú Chá.

Trong đó, Phá Tam Giang rộng mênh mông, dài 24km, thuộc các huyện Phong Điền, Quảng Điền, Hương Trà, Phú Vang, là hệ thống đầm phá ven biển lớn nhất Đông Nam Á.

Theo một số sử sách, Phá Tam Giang dài khoảng 24km, rộng 60km2, từ cửa sông Ô lâu đến càu Thuận An. Phá Tam Giang có độ sâu trung bình 2-4m, nơi sâu nhất là 7m, là nơi hội tụ của 3 con sông lớn là sông Ô Lâu, sông Hương và sông Bồ trước khi đổ ra biển. Phá Tam Giang thường gợi mở một vùng sông nước mênh mông, đẹp như một bức tranh sơn thủy hữu tình, đẹp đến say lòng.

Tên gọi Phá Tam Giang có ý nghĩa gì?

Từ trước đến nay, có nhiều cách lý giải tên gọi Phá Tam Giang. Trong đó, có nhiều thông tin cho rằng Tam Giang tức là 3 con sông, đây là nơi gặp nhau của 3 con sông lớn Ô Lâu - sông Hương - sông Bồ trước khi đổ ra biển.

Phá Tam Giang còn có nhiều tên gọi như Hạc Hải hay Thiển Hải (có nghĩa là biển cạn). Thời vua Minh Mạng, phá Tam Giang còn được đặt tên là Tam Giang Hải Nhi và Hà Trung Hải Nhi.

Phá Tam Giang đã được đi vào nhiều tác phẩm thơ văn với ấn tượng là sự hiểm trở, khó khăn. Theo đó, có nhiều câu chuyện truyền miệng rằng phá Tam Giang là nơi hội tụ của 3 con sông lớn, lại là đường ra cửa biển hẹp nên thường xuất hiện vùng nước xoáy, sóng to gió lớn.

Còn có sử sách lại viết về câu chuyện Phá Tam Giang gắn với 3 ngọn sóng thần thường đánh đắm thuyền bè. Tương truyền nơi đây còn có thủy tặc hoành hành khiến người dân khiếp sợ.

Vẻ đẹp hữu tình, nguồn thủy hải sản dồi dào

Phá Tam Giang là điểm đến du lịch nổi tiếng của tỉnh Thừa Thiên Huế bởi cảnh đẹp ấn tượng. Tam Giang được thiên nhiên ưu ái ban tặng vẻ đẹp hoang sơ, cảnh sông nước, mây trời yên bình. Lúc hoàng hôn buông xuống, cảnh vật được nhuộm màu cam lãng mạn, thơ mộng.

Ngày nay, giao thông, cơ sở hạ tầng cũng được đầu tư nên đường đến Phá Tam Giang không còn hiểm trở như trước. Nơi đây trở thành điểm du lịch, nghỉ dưỡng nổi tiếng, thu hút hàng nghìn du khách ghé thăm, khám phá.

Không chỉ được thiên nhiên ban tặng cảnh đẹp say đắm lòng người, Phá Tam Giang được các chuyên gia quốc tế nhận xét là "một viên ngọc sinh học quý giá", do nơi đây là vùng nước lợ nên còn có nguồn thủy hải sản phong phú, dồi dào. Người dân ở đây chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt thủy hải sản.

Trên Thông tấn xã Việt Nam, theo số liệu do Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam, hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai là nơi giàu tài nguyên, hệ sinh thái động thực vật phong phú nhất Đông Nam Á. Nơi đây có đến hơn 230 loại cá, 63 loài động vật đáy, 43 loài rong, 70 loài chim, 15 loại cò biển, 171 loài phù du thực vật, 37 loại phù du động vật. Đặc biệt các loại động thực vật có giá trị kinh tế cao, chế biến được nhiều món ăn đặc sắc, mang đặc trưng vùng miền.

Những món ăn đặc trưng như bánh tráng, tôm chua chợ Sịa, bún bò, cháo cá dìa, trìa phá Tam Giang... được chế biến từ các loại động, thực vật ở đây.

*Ảnh: Báo Thừa Thiên Huế