Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra hàng loạt vi phạm trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại Hà Nội

Thực hiện Quyết định 588/QĐ-TTCP, TTCP đã thanh tra việc chuyển mục đích SDĐ từ sản xuất, kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở với 9 khu đất. Trong đó, 5 khu đất được UBND cấp tỉnh cho chuyển mục đích sử dụng từ đất sản xuất sang xây dựng nhà ở, trung tâm thương mại, văn phòng, dịch vụ; 4 khu đất sử dụng cho sản xuất, được UBND cấp tỉnh thu hồi đất, giao đất theo hình thức có thu tiền sử dụng đất để xây dựng nhà ở, trung tâm thương mại, văn phòng dịch vụ.

Qua thanh tra với 9 khu đất/dự án tại 3 địa phương là TP Hà Nội, TP HCM và tỉnh Bình Dương cho thấy, việc thực hiện chuyển mục đích SDĐ, thu hồi đất, giao đất, thực hiện dự án nhà ở, trung tâm thương mại, văn phòng, dịch vụ, các cơ quan có liên quan và các DN còn để xảy ra những tồn tại, khuyết điểm vi phạm.

Quang cảnh buổi công bố kết luận thanh tra. Ảnh TTCP

Đối với khu đất 2.291m2 tại số 120 Hoàng Quốc Việt, quận Cầu Giấy, Hà Nội, TTCP cho biết, UBND TP Hà Nội phê duyệt tiền chuyển mục đích sử dụng đất của dự án nhà ở cao tầng, văn phòng, dịch vụ tại số 120 Hoàng Quốc Việt không theo đúng phương án cổ phẩn hóa Tổng Công ty Thép Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, dẫn đến tổng số tiền sử dụng đất phải nộp ngân sách của Khu A (932 m2) thấp hơn 57,595 tỷ đồng so với giá trị quyền sử dụng đất đã được Bộ Công Thương phê duyệt trong giá trị doanh nghiệp tại thời điểm ngày 1/1 /2010 khi thực hiện cổ phần hóa Tổng Công ty Thép Việt Nam, nguy cơ làm giảm giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá sẽ dẫn đến giảm số tiền tương ứng phải nộp ngân sách.

Về tình hình thực hiện dự án, kết luận thanh tra nêu rõ, từ ngày 21/5/2012 đến nay, dự án nhà ở cao tầng, văn phòng, dịch vụ tại số 120 Hoàng Quốc Việt, quận Cầu Giấy vẫn không được thực hiện, Tổng Công ty Thép Việt Nam - CTCP, các cơ quan quản lý khu đất đã vi phạm điểm a khoản 6, khoản 12 Điều 38 Luật Đất đai năm 2003, điểm đ khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 quy định về các trường hợp thu hồi đất; điểm b, điểm c khoản 6 Điều 97 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.

Cũng theo TTCP, việc một số người dân lấn chiếm khu đất, vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng, đất đai, nhưng chưa được Tổng Công ty Thép Việt Nam - CTCP, UBND TP Hà Nội, các cơ quan có liên quan xử lý dứt điểm theo quy định của pháp luật, nguy cơ thất thoát quyền sử dụng đất.

Đối với khu đất 6.364,8m2 tại ngõ 622 Minh Khai, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, thông báo kết luận của TTCP cho biết, ngày 7/9/2017, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 6247/QĐ- UBND cho phép Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Lương thực - Thực phẩm Hà Nội chuyển mục đích sử dụng 6.364,8m2 đất để thực hiện dự án khu thương mại, dịch vụ và chung cư cao tầng; ngày 26/4/2018, ban hành Quyết định số 2031/QĐ-UBND phê duyệt giá đất làm căn cứ tính tiền thuê đất hàng năm đối với diện tích 2.51918m2 thuộc dự án theo đơn giá đất sản xuất kinh doanh tại Quyết định số 96/2014/QĐ-UBND ngày 29/12/2014 của UBND TP Hà Nội là không đúng quy định tại khoản Điều 3 Thông tư số 77/2014/TT-BTC ngày 16/6/2014 của Bộ Tài chính, do đó việc xác định tiền thuê đất hàng năm là không chính xác.

TTCP cũng xác định, hợp đồng hợp tác đầu tư, trong đó các bên thỏa thuận góp vốn bằng quyền thuê đất là không đúng quy định pháp luật về đất đai; thời điểm Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Lương thực - Thực phẩm Hà Nội (vốn Nhà nước chiếm 51% vổn điều lệ) và Công ty Cổ phần Kỹ nghệ và hạ tầng Telin ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư dự án (năm 2009), tiền chuyển mục đích sử dụng đất chưa được xác định; năm 2017, được UBND TP Hà Nội cho phép Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Lương thực - Thực phẩm Hà Nội chuyển mục đích sử dụng 6.364,8m2 đất sang xây dựng nhà ở, tiền sử dụng đất đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt, nhưng hai bên chưa tính toán lại phương án góp vốn, phân chia sản phẩm.

Đối với khu đất 14.346,6m2 tại đường Pháp Vân, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội, theo TTCP, giai đoạn trước khi cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các sở, ngành chức năng không lập hồ sơ trình UBND TP Hà Nội quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất là không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại khoản 2 Chỉ thị số 245/TTg ngày 22/4/1996.

Tại thời điểm thanh tra, UBND TP Hà Nội và Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp Việt Nam - CTCP không cung cấp được hồ sơ, tài liệu làm căn cứ, cơ sở cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng 14.346,6 m2 đất là không đúng điểm c khoản 2 Điều 25 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ.

Việc Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp Việt Nam - CTCP góp 100% vốn thành lập Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông để thực hiện dự án (năm 2017), vốn góp chủ yếu là giá trị sử dụng và thương mại của quyền sử dụng 14.375 m2 đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm là không đúng quy định tại Điểm d, khoản 1, Điều 175, Luật Đất đai 2013, từ hành vi này dẫn đến việc UBND TP Hà Nội quyết định thu hồi đất của Tổng Công ty Xây dựng Nông nghiệp Việt Nam - CTCP, giao cho Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông thuê để làm trụ sở văn phòng làm việc, sau đó cho phép Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông chuyển mục đích sử dụng 14.346,6 m2 đất để thực hiện Dự án Tổ hợp nhà ở, văn phòng, thương mại và dịch vụ, không đúng Phương án sử dụng đất trong Phương án cổ phần hóa Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, không đúng điểm m khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 82/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội.

Đáng lưu ý, theo TTCP, diện tích 2.503m2 không phải là đất ở, nhưng UBND TP Hà Nội quyết định giao cho Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất là không đúng các trường hợp được giao đất quy định tại khoản 2 Điều 55 Luật Đất đai 2013.

Ngoài ra, việc Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp và Phát triển nông thôn không thực hiện dự án trong thời gian dài nhưng UBND TP Hà Nội không xem xét, xử lý thu hồi giấy chứng nhận đầu tư là không đúng khoản 2, Điều 64, Luật Đầu tư 2005, điểm a, khoản 2, Điều 68 Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006.

“Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp Việt Nam - CTCP không thực hiện thủ tục đề nghị UBND TP Hà Nội chấp thuận đầu tư dự án theo quy định tại Điều 30 Luật Nhà ở 2005, khoản 2 Điều 7 Nghị định số 71/2010/NĐ-CP, Thông tư số 16/2010/TT-BXD của Bộ Xây dựng, do đó việc UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 5724/QĐ-UBND ngày 24/10/2018 phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án là không có cơ sở”, thông báo kết luận thanh tra khẳng định.

Về việc chấp hành các quy định pháp luật của chủ đầu tư, thông báo kết luận thanh tra nêu rõ, Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông triển khai thi công dự án khi chưa được UBND TP Hà Nội giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án là vi phạm khoản 3, Điều 12, Luật Đất đai 2013.

Ngoài ra, Công ty TNHH MTV Đầu tư Phương Đông bán 11 căn nhà liền kề, 110 căn hộ chung cư để bán trước khi được Sở Xây dựng Hà Nội cấp giấy phép xây dựng và thông báo đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai là vi phạm Điều 55 Luật Kinh doanh bất động sản 2014; bán 312 căn hộ cho thuê ngắn hạn theo hình thức sở hữu lâu dài là không đúng với chủ trương đầu tư dự án được UBND TP Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 5724/QĐ-UBND ngày 24/10/2018, không đúng với mục đích sử dụng đất được UBND TP Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 4040/QĐ-UBND ngày 29/7/2019.

Đối với khu đất 23.380m2 tại số 275 Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội, thông báo kết luận thanh tra nêu, UBND TP Hà Nội thu hồi 23.380m2 đất cơ sở sản xuất của Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác số 1, giao cho Công ty Cổ phần Thương mại Hưng Việt theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở, không thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng để đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 58 Luật Đất đai 2003. Mặt khác, hai công ty ký phụ lục hợp đồng liên doanh, trong đó có việc hỗ trợ di dời và đền bù tài sản trên đất của chính Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác số 1.

Việc UBND TP Hà Nội giao cho Công ty Cổ phần Thương mại Hưng Việt 3.557m2 đất (thuộc quỹ đất 20% của thành phố) theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất đề thực hiện dự án nhà ở bán cho cán bộ, công chức Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, vi phạm khoản 1 Điều 58 Luật Đất đai 2003.

Bên cạnh đó, khối đế công trình Nhà ở NO1 được chấp thuận điều chỉnh bổ sung 2 thang máy ngoài tòa nhà với diện tích 16,8m2, bổ sung diện tích sàn tầng lửng 547 ITT, diện tích tầng kỹ thuật 1.888 m2 nhưng chưa xác định và thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung.

Công ty Cổ phần Thương mại Hưng Việt thông báo yêu cầu Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác số 1 nộp 48,003 tỷ đồng để nộp tiền sử dụng đất của Dự án khu Trung tâm thương mại, dịch vụ và nhà ở là không đúng với thỏa thuận tại Phụ lục của Hợp đồng liên doanh đã ký kết.

Sau đó, Công ty Cổ phần Cơ khí chính xác số 1 chuyển nhượng 3,2 triệu cổ phần tại Công ty Cổ phần Thương mại Hưng Việt cho Công ty Cổ phần Đầu tư Dịch vụ Tài chính Hoàng Huy theo mệnh giá, không đấu giá, không thẩm định giá cổ phần khi chuyển nhượng, vi phạm khoản 4 Điều 16 Nghị định số 09/2009/NĐ-CP ngày 5/2/2009 của Chính phủ.

Theo TTCP, để xảy ra những vi phạm trên, trách nhiệm thuộc về UBND TP Hà Nội, các sở, ngành liên quan như Sở Tài chính, Sở TN&MT, Hội đồng Thẩm định giá đất TP, TCty Xây dựng NN&PTNT, TCty Xây dựng Nông nghiệp Việt Nam, Cty TNHH Thẩm định giá & Giám định Việt Nam. TTCP đề nghị Bộ Công an tiếp nhận thông tin, tài liệu về dự án này để xem xét, điều tra theo quy định với những vi phạm nêu trên.