Ngôi đình cổ hơn 200 tuổi từng nhận đến 8 sắc phong, được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia

Đình Đắc Nhơn toạ lạc tại thôn Đắc Nhơn, xã Nhơn Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận. Ngôi đình xây dựng trên một khu đất bằng, rộng có diện tích 1.319m2, nằm sát quốc lộ 27 theo hướng từ thành phố Phan Rang-Tháp Chàm đi lên thành phố Đà Lạt. Cách đền tháp Po Klaong Garay khoảng 10km về hướng tây.

Theo hồ sơ lý lịch di tích của Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận, đình Đắc Nhơn do một vị sư người Trung Quốc đến Phan Rang xây dựng vào thế kỷ thứ XVIII tên là Hoà thượng Liễu Minh - Đức Tạng. Lúc mới xây dựng, đình Đắc Nhơn chỉ là một ngôi miếu nhỏ mang tên “Đắc Nhơn Từ Miếu”. Vào năm 1852, có nhóm thợ người Bình Định đang trùng tu chùa Thiền Lâm được người dân thôn Đắc Nhơn mời đến để trùng tu, nâng cấp đình Đắc Nhơn. Trong các năm 1953, 1963 đình Đắc Nhơn tiếp tục được tu bổ, chỉnh sửa, nhưng về cơ bản vẫn giữ nguyên hình mẫu ban đầu.

Về mặt kiến trúc, đình Đắc Nhơn thể hiện đầy đủ tiêu chí của một ngôi đình truyền thống. Tuy nhiên, kiến trúc của đình Đắc Nhơn mang dáng vẻ nhà truyền thống của người Chăm gồm có 3 gian chính. Tại chánh điện có để một tấm phản đặt theo hướng bắc nam, nhìn lên trần nhà là cổ lầu làm bằng tấm ván gỗ kết lại như biểu tượng bức màn Lemlir đại diện cho bầu trời trong văn hoá Chăm. 

Những dấu vết, bàn tay tài hoa của người thợ vẫn còn hằn in lên trên các nét chạm trổ, điêu khắc ở công trình kiến trúc tôn giáo đình Đắc Nhơn là một bằng chứng sống động về giao thoa văn hoá Việt - Chăm. Nhưng điều đặc biệt ở ngôi đình này không phải do kiến trúc đẹp, mà là bởi vị thần được thờ bên trong lại chính là vua Pô Klông Garai, nổi tiếng với nhiều công lao to lớn, trong đó phải kể đến việc “dẫn thủy nhập điền” mang lại cuộc sống ấm no, sung túc cho nhân dân.

Trong một năm, có nhiều lễ cúng diễn ra tại ngôi đình Đắc Nhơn. Các lễ cúng tân niên, tất niên, tam nguyên lễ vật dâng cúng chỉ có các món ăn chay như xôi, chè, trái cây, nước trà và hoa. Riêng, trong lễ cúng Kỳ Yên mới có thêm món ăn mặn như thịt vịt, thịt heo và thịt dê. Lễ cúng Kỳ Yên là lễ tế thần, nét độc đáo ở đình Đắc Nhơn là lễ vật dâng cúng phải có một con dê đực. Lễ tế thần ngày xưa tổ chức một năm hai lần vào dịp mùa xuân (tháng 3) và mùa thu (tháng 8) nhằm mục đích cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đền ơn đáp nghĩa vị thần.

Người dân nơi đây tin tưởng có “xuân thu nhị kỳ” thì đời sống mới phát triển, công việc làm ăn gặp nhiều may mắn. Ngày nay, do gặp nhiều khó khăn về kinh tế nên người dân thôn Đắc Nhơn chỉ còn tổ chức cúng tế thần vào dịp xuân.

Qua 6 đời vua triều Nguyễn, đình Đắc Nhơn vinh dự 7 lần được trao sắc phong từ thời vua Minh Mạng (1840), Thiệu Trị (1843), Tự Đức (1850), Đồng Khánh (1887), Duy Tân (1909) và Khải Định (1924). Trong đó, thời vua Thiệu Trị trao 2 tấm sắc phong. Như vậy, đình Đắc Nhơn có tất cả là 8 sắc phong. Đến năm 1999, đình Đắc Nhơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia.