Mỹ Tâm “vô tâm” hay “chủ tâm”?

Nhạc sĩ Michel Mallory - tác giả bài "Toi jamais".

Thách thức tác giả

Nhìn nhận một cách công tâm, có thể nói nhạc sĩ Châu Đăng Khoa đã chuyển ngữ bài hát Toi jamais với lời Việt mới “Em thì không”, bằng ca từ rất “điệu nghệ” trong vòng 30 phút (theo lời của tác giả). Các câu từ dí dỏm mỉa mai ấn tượng xuất hiện ngay từ đầu như “Anh lung linh cao sang như mỹ nam, nên bao cô luôn đeo theo bước anh, em thì không! Cô khen anh ga lăng không nếp nhăn, đưa đi ăn, đi chơi đi khắp nơi, em thì không!...”. Hay thậm chí Châu Đăng Khoa còn khéo léo lồng ghép tên Mỹ Tâm làm điểm nhấn vào trong bài hát: “Cô ta ca lên hay như Mỹ Tâm, cô ta xinh tươi model nhất năm, em thì không!...”. Trả lời đăng trên báo mạng, tác giả Châu Đăng Khoa cho rằng trước đây mình cũng chỉ nghe thoáng qua “Anh thì không” nên hoàn toàn không bị ảnh hưởng về nội dung hay ý tứ khi được Mỹ Tâm tin tưởng giao viết lời mới.

Tuy nhiên, giới nhạc sĩ thế hệ đàn anh dễ dàng nhận thấy đây là một bản nhạc “nhái” hoàn hảo của “Anh thì không”. Ngoài việc thay thế danh xưng trong cụm từ “Em thì không”, đoạn điệp khúc còn xuất hiện chữ “THẾ GIAN” đúng vị trí đoạn điệp khúc mà bài “Anh thì không” sẵn có. Cụ thể điệp khúc bài “Em thì không”: “THẾ GIAN nhiều người gieo đớn đau, cần gì khi sống hơn thiệt vài câu”. Còn điệp khúc của “Anh thì không”: “THẾ GIAN, nghìn đàn ông giống nhau, trọn đời anh cũng như đàn ông khác”. Trong khi đó, điệp khúc của bản gốc bằng tiếng Pháp (tạm dịch sang tiếng Anh) không có chữ nào liên quan đến “thế gian”: “Man, you're just a man, like the others...” (dịch nghĩa tiếng Việt: Này anh, anh chỉ là đàn ông như bao người khác). Chẳng lẽ hai phiên bản tiếng Việt lại có tư tưởng trùng nhau chữ “THẾ GIAN”, trong khi nhạc sĩ Pháp Michel Mallory - cha đẻ của Toi jamais - chưa nghĩ ra? Rõ ràng Châu Đăng Khoa có ảnh hưởng khá nặng đối với “Anh thì không”. Riêng trong đoạn điệp khúc này, người nghe đã nhận thấy có sự “đá xoáy không hề nhẹ” đối với tác giả Vũ Xuân Hùng: “... cần gì khi sống hơn thiệt vài câu. Thì sống thôi cần gì phải thế nào, ngồi lại ta hát không vương âu sầu”. Phải chăng có một sự “đá xéo không hề nhẹ” của tác giả?

Nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng.

Thách thức cả giới âm nhạc?

Báo Người Tiêu Dùng đã có bài “Xung quanh vụ “lùm xùm” MV của ca sĩ Mỹ Tâm: Thói quen "xài chùa" của ca sĩ Việt có từ lâu”, đã phân tích vấn đề bản quyền của “nhạc ngoại lời Việt”, và đã chỉ rõ việc được “đứng chung tên tác giả” phải được đồng ý từ phía chủ nhân bản gốc. Phát biểu trong video clip xin lỗi Vũ Xuân Hùng mới đây, Mỹ Tâm có nói đã nộp đơn đến Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) xin phép tác giả người Pháp Michel Mallory, và đóng tác quyền rồi. Nhưng việc đóng tác quyền chỉ là được phép sử dụng bản tiếng Pháp, còn được đồng ý chuyển ngữ để đứng chung tên hay chưa mới là vấn đề. Cần phải nói thêm vì sao phải được sự cho phép này, bởi nhạc sĩ nước ngoài sẽ không biết bài hát của họ sẽ được chuyển ngữ thế nào? Có hàm ý ảnh hưởng đến quốc gia của họ hay không? Và một điều nữa, người chuyển ngữ của quốc gia khác có đủ tầm để đứng chung tên trên bìa băng đĩa với họ để chia tác quyền hay không? Chính vì vậy, việc xin chuyển ngữ hợp pháp là rất cần thiết. Tuy nhiên, cũng trong video clip xin lỗi này, Mỹ Tâm có nói tác giả Vũ Xuân Hùng rất dễ thương và muốn ngồi lại với nhau để giải quyết vui vẻ. Nhưng chưa thấy “ngồi lại với nhau”, thì Mỹ Tâm đã xé toạc công ước Bern ngay sau khi nộp đơn xin sử dụng bài “Anh thì không”, bằng cách đặt tác giả Châu Đăng Khoa viết lời “nhái” chính bài hát mình đang xin phép, và lồng vào chính bản MV bị tác giả Vũ Xuân Hùng phản đối, trong lúc VCPMC đang thương lượng với phía tác giả Pháp Michel Mallory.

Mặc dù trả lời báo giới mới đây, cả Mỹ Tâm và Châu Đăng Khoa cho biết mình không cố ý và vô tư trong cách viết ca từ. Nhưng người nghe vẫn có cảm giác Mỹ Tâm đang đáp trả Vũ Xuân Hùng rằng “anh không cho tôi hát thì tôi đổi lời, làm gì được nhau?”. Bởi ai cũng hiểu việc kiện tụng sẽ không thực hiện được, khi so sánh hai nội dung hoàn toàn khác nhau, và cái gọi là giống nhau một vài chữ không được xem là “ăn cắp”. Thế nhưng, cả Châu Đăng Khoa và Mỹ Tâm đều không hiểu trong sáng tác âm nhạc có cho phép sự “ảnh hưởng” để phát triển? Nên khi trả lời báo chí, cả hai "chối bay chối biến" thay vì nhận là mình đã cố ý “phát triển” từ bài hát “Anh thì không”, có khi lại được giới chuyên môn đánh giá cao. Điều này cho thấy sự thiếu khôn ngoan, đồng thời bất chấp tác giả và công ước Bern quốc tế - bảo hộ quyền tác giả âm nhạc - cũng bị sự qua mặt của một ngôi sao ca nhạc.

Nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa, người viết lời mới "Em thì không".

Hạ Mi Ảnh: internet

Nên đọc

Ca sĩ Jc Hưng ra mắt MV ca nhạc mới "Sau mỗi giấc mơ"

Ca sĩ Phan Đinh Tùng cùng vợ con đi làm từ thiện

Xung quanh vụ “lùm xùm” MV của ca sĩ Mỹ Tâm: Thói quen "xài chùa" của ca sĩ Việt có từ lâu

Ca sĩ Thanh Hà trở về, dự định gây "bão" tại Việt Nam trong năm 2017