Lãi suất cho vay khó giảm mạnh

Hạ lãi suất cho vay: doanh nghiệp phấn khởi

Chính phủ vừa ra Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 9 năm nay, trong đó có nội dung rằng, trọng tâm những tháng cuối năm 2016, Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ để ổn định mặt bằng lãi suất, phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Qua đó, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh.

Chính vì thế, ngay trong những ngày trung tuần tháng 10, đã có những ngân hàng đầu tiên công bố hạ lãi suất cho vay như HDBank, LienVietPostBank, VIB. Ngay sau đó vào ngày 14/10, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cũng công bố chương trình giảm lãi suất cho vay.

Vietcombank cho biết tất cả các khoản vay ngắn hạn hiện còn dư nợ trên 6%/năm sẽ được điều chỉnh giảm về mức lãi suất tối đa 6%/năm, giảm sâu 1%/năm so với mặt bằng hiện nay. Bên cạnh đó, các khoản cho vay ngắn hạn mới sẽ được áp dụng lãi suất tối đa là 6%/năm. Ngoài ra, đối với doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả, sử dụng tổng thể các sản phẩm dịch vụ của Vietcombank, sẽ được Vietcombank xem xét điều chỉnh giảm sâu hơn. Tuy nhiên, chương trình này không kéo dài quá lâu, chỉ từ nay đến 31/12/2016.

Từ lâu, nhiều cơ sở được xác lập đủ để giảm lãi suất cho vay, nhưng hệ thống ngân hàng vẫn cứ lừng khừng và nền kinh tế vẫn cứ phải thấp thỏm mong. Chính vì thế, khi lãi suất cho vay được một số ngân hàng hạ để hỗ trợ doanh nghiệp trong những tháng cuối năm 2016 đang gây chú ý trong những ngày vừa qua.

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nguồn huy động dồi dào trong khi tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức vừa phải tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất hạ nhiệt. Báo cáo cho rằng đây là thời điểm thích hợp để các ngân hàng thương mại có thể cắt giảm từng bước lãi suất cho vay, khi mà áp lực chạy đua lãi suất không còn diễn ra như những quý trước.

“Điều này kỳ vọng góp phần tạo một cú huých cho doanh nghiệp trong những quý tiếp theo, bên cạnh các nỗ lực hỗ trợ cải thiện môi trường kinh doanh hiện nay. Như vậy, đà tăng trưởng trở lại của nền kinh tế có thể được củng cố vững chắc hơn”, báo cáo của VEPR cho biết.

Vietcombank là một trong những “ông lớn” đầu tiên hạ lãi suất cho vay. Ảnh: Mai Thoa

Vì nợ xấu khó hạ sâu

Cho đến thời điểm hiện tại cũng vẫn chưa nhiều ngân hàng hạ lãi suất cho vay, phải chăng, bên cạnh yếu tố thị trường chi phí, nguyên nhân nội tại năng lực của hệ thống ngân hàng đang cản trở việc giảm lãi suất cho vay? Nguyên nhân đó có thể xuất phát từ việc nợ xấu trong hệ thống ngân hàng vẫn còn cao hay không? Bởi thực tế đã chứng minh, kết quả xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng thời gian qua còn thấp so với kỳ vọng, tỷ lệ nợ xấu còn cao.

Theo báo cáo vừa công bố của Ngân hàng HSBC, lĩnh vực ngân hàng Việt Nam vẫn tiếp tục đặt ra những thách thức, đang phải vật lộn với khối nợ xấu và lại một lần nữa chứng kiến tăng trưởng tín dụng cao. Đến tháng 6/2016, tỷ lệ nợ xấu chính thức đạt 2,6%. Mặc dù tương đối nhỏ, nhưng vẫn còn khoảng 200.000 tỷ đồng nợ xấu bị mắc kẹt ở Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC).

Còn theo Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, nhìn tổng thể 3 quý đầu năm nay xử lý nợ xấu chậm do năng lực trích lập dự phòng rủi ro của tổ chức tín dụng hạn chế, việc phát mại tài sản bảo đảm gặp nhiều khó khăn pháp lý, quá trình tố tụng kéo dài.

Bên cạnh nợ xấu, việc các ngân hàng phải dự trữ bắt buộc đối với Ngân hàng Trung ương cũng là một áp lực. Ví dụ: Một ngân hàng huy động được 100 đồng thì không thể sử dụng cả 100 đồng, mà chỉ sử dụng được 97 đồng, còn phải dự trữ lại 3 đồng. Bên cạnh đó, các ngân hàng cho vay phải có dự phòng nợ xấu, rủi ro, dự phòng về thanh khoản những chi phí hoạt động và dự trù một tỉ lệ lợi nhuận nào đó cho cổ đông…

Chính vì những áp lực này nên đợt giảm lãi suất huy động vừa qua mới chỉ diễn ra ở một số ngân hàng lớn. Chỉ có duy nhất LienVietPostBank là tham gia được cuộc đua này. Còn đến thời điểm này các ngân hàng khác vẫn rất im ắng, thậm chí nhiều ngân hàng nhỏ lại tăng lãi suất huy động mới, bỏ mặc động thái điều chỉnh giảm lãi suất của các “ông lớn”.

Cuộc đua của các ngân hàng nhỏ ở kỳ hạn dài đã kéo lãi suất leo lên tới 8,38% (phổ biến ở mức 7,5-7,8%/năm) trong khi cộng đồng doanh nghiệp đang ngóng dài cổ chờ lãi suất thấp và tiếp tục than khó khăn trong việc tiếp cận vốn. Làn sóng tăng mạnh lãi suất ở nhóm ngân hàng nhỏ khiến người đi vay thấp thỏm, nhất là những người vay mua căn hộ trong đợt bùng nổ ra hàng của các doanh nghiệp bất động sản trong 1-2 năm qua. Điều này cũng khiến không ít chuyên gia e ngại về tính hiệu quả của quá trình tái cấu trúc của hệ thống ngân hàng. Theo họ, khối ngân hàng thương mại nhà nước giảm lãi suất dễ hơn so với các ngân hàng nhỏ vì nguồn vốn huy động dồi dào.

Trong những ngày vừa qua, việc một số ngân hàng giảm lãi suất cho vay đang được xem là tín hiệu vui, tạo động lực cho nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên để việc hạ lãi suất cho vay được nhiều ngân hàng hưởng ứng là không dễ thực hiện bởi nợ xấu thực sự là một rào cản rất lớn và không thể giải quyết trong ngày một ngày hai.

Mai Trinh

Nên đọc

Lãi suất huy động: Mới báo giảm bây giờ lại tăng

Một số ngân hàng bất ngờ giảm lãi suất huy động

Ngân hàng tăng lãi suất huy động: Chưa đến mức phải lo

Lãi suất huy động vốn và cho vay năm 2014 sẽ tiếp tục giảm