Kiên Giang: Nhiều thiết bị y tế trong gói thầu 222 tỷ đồng tại Sở Y tế có giá chênh cao bất thường?

Nâng khống giá thiết bị?

Theo tìm hiểu của PV, mới đây, ông Trần Ngọc Tính – Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang đã phê duyệt Quyết định số 281/QĐ-BQL “Gói thầu số 1: Nội thấy phòng mổ Hybrid và Thiết bị chuyên dùng cho phòng Hybrid thuộc Dự án đầu tư Phòng mổ kỹ thuật cao (Hybrid) cho Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang”.

Đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Armephaco (địa chỉ Số 118 Vũ Xuân Thiều, Phường Phúc Lợi, Quận Long Biên, Hà Nội). Người đại diện theo pháp luật của là ông Nguyễn Văn Dũng, Tổng Giám đốc công ty. Giá trị gói thầu là 222.568.790.000 đồng (hơn 222 tỷ đồng).

Gói thầu do Sở Y tế Kiên Giang làm chủ đầu tư có trị giá hơn 225 tỷ đồng 

Quyết định số 281/QĐ-BQL nêu rõ, đây là loại hợp đồng trọn gói. Thời gian thực hiện hợp đồng 150 ngày. Nguồn vốn thực hiện gói thầu là nguồn ngân sách tỉnh.

Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu với nhiều danh mục giá cao bất thường so với các đơn vụ khác mua do ông Trần Ngọc Tính ký

Cụ thể, phụ lục danh mục hàng hóa trúng thầu ban hành kèm theo Quyết định số 218/QB-BQL cho thấy 38 loại thiết bị được mua sắm tại gói thầu này. Có những thiết bị có giá trị lớn gồm: Hệ thống chụp cắt lớp CT với khoang máy trượt (128 lát cắt, Model: Somatom Definition Edge, Hãng sản xuất: Siemens Healthcare GmbH, Đức) có giá 47,170 tỷ đồng; Hệ thống chụp mạch DSA 2 bình diện (Artis Q biplane, Hãng sản xuất: Siemens Healthcare GmbH, Đức) có giá trúng thầu 45,7 tỷ đồng và Hệ thống chụp mạch DSA 1 bình diện (model : Artis Q Ceiling, Hãng sản xuất: Siemens Healthcare GmbH, Đức) có giá 36,2 tỷ đồng. Theo PV tìm hiểu, các thiết bị này đều có giá chênh lệch từ chục tỷ đồng đến vài chục tỷ đồng so với giá trúng thầu tại các đơn vị đã mua trước đó, dù cùng model, hãng sản xuất, xuất xứ, công suất….

Hệ thống chụp cắt lớp CT với khoang máy trượt 128 lát cắt được Giám đốc Bệnh viện quận 2 TP Hồ Chí Minh ký với giá gần 28 tỷ.

Cụ thể, đối với Hệ thống chụp cắt lớp CT với khoang máy trượt (128 lát cắt, Model: Somatom Definition Edge, Hãng sản xuất: Siemens Healthcare GmbH, Đức), Kiên Giang phải mua tới hơn 47 tỷ đồng thì mới đây ngày 23/12/2020, ông Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện quận 2 TP Hồ Chí Minh, ký Quyết định số 1125/QĐ-BV phê duyệt cho Công ty CP Công nghệ MVM trúng gói thầu “Cung cấp lắp đặt hệ thống chụp cắt lớp CT 128 lát cắt” với giá trúng thầu là 22.980.000.000 đồng. Như vậy Kiên Giang đã phải chi số tiền gần gấp đôi so với các đơn vị cùng mua sản phẩm tương tự khách, chênh gần 24 tỷ đồng.

Ngoài ra, đối với Hệ thống chụp mạch DSA 1 bình diện (model: Artis Q Ceiling, Hãng sản xuất: Siemens Healthcare GmbH, Đức), Kiên Giang mua tới 36,2 tỷ đồng thì vào tháng 12/2020, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam chỉ phải mua hết 25,8 tỷ đồng, thấp hơn Kiên Giang hơn 10 tỷ đồng.

Giá mua Hệ thống chụp mạch DSA 1 bình diện chênh lệch giá khiến dư luận băn khoăn

Cùng thông số kỷ thuật nhưng tại Quảng Nam Hệ thống chụp mạch DSA1 Bình diện thấp hơn 10 tỷ đồng.

Qua việc so sánh, nhiều thiết bị được mua sắm tại gói thầu của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang có giá cao hơn gấp nhiều lần so với các đơn vị cũng mua các thiết bị cùng chủng loại.

Việc phê duyệt kết quả lựa chọn Công ty Cổ phần Armephaco làm đơn vị cung cấp thiết bị y tế của Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang là căn cứ vào Quyết định số 298/QĐ-SYT ngày 27/5/2020 của Sở Y tế; Giấy ủy quyền ngày 26/6/2020 của Giám đốc Sở Y tế tỉnh Kiên Giang; Báo cáo thẩm định số 241/BCTĐ và Tờ trình thẩm định số 361/TTr-NSG ngày 21/8/2020 của Công ty CP Tư vấn Đầu tư Nam Sài Gòn.

Đối với Hệ thống chụp mạch máu xóa nền DSA 2 bình diện được Kiên Giang duyệt với giá 45,7 tỷ đồng. Đây chính là một trong những thiết bị từng khiến loạt lãnh đạo Sở Y tế Cần Thơ bị khởi tố về hành vi “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 222 Bộ luật Hình sự vào tháng 3/2021.

Trong khi đó, hệ thống DSA 2 bình diện tại Bệnh viện Tim mạch TP Cần Thơ được Sở Y tế Cần Thơ phê duyệt với giá gần 38 tỷ đồng, thấp hơn giá DSA 2 bình diện được Kiên Giang duyệt gần 8 tỷ đồng mặc dù chưa rõ hệ thống DSA 2 bình diện của Cần Thơ có trùng model với Kiên Giang hay không?.

Thời gian qua, dư luận dậy sóng khi Bộ Công an vào cuộc điều tra, khởi tố vụ án và bắt tạm giam hàng loạt cán bộ, nguyên là lãnh đạo bệnh viện Bạch Mai, nguyên giám đốc và giám đốc Sở Y tế Cần Thơ, Sơn La, bệnh viện mắt TPHCM. Mới nhất là nhiều cán bộ bệnh viện Tim Hà Nội cũng vướng vào lao lý do liên quan đến hành vi nâng không thiết bị vật tư y tế.

Để giải đáp các băn khoăn này có lẽ các cơ quan chức năng cần khẩn trương vào cuộc thanh kiểm tra làm rõ việc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang có nâng khống giá thiết bị hay không. Nếu vi phạm pháp luật thì cần khởi tố theo quy định.

Có nhiều "tai tiếng" liên quan

Vừa qua, gói thầu tranh cãi về hồ sơ mời thầu tại Kiên Giang, cụ thể, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang (bên mời thầu) vừa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 51.1E Nhà bao che lò đốt rác 1, 2 (nhà xử lý rác 1, 2) + thiết bị xử lý rác thải 1, 2 thuộc Dự án Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang.

Gói thầu số 51.1E yêu cầu hệ thống xử lý rác thải y tế công nghệ Plasma

Theo kết quả được công bố, Liên danh Công ty CP Khoa học công nghệ Petech - Công ty CP Đầu tư thiết bị y tế công nghệ cao HMED - Công ty CP Đầu tư xây dựng Hải Vân trúng thầu với giá 113,440 tỷ đồng, giảm 11 triệu đồng so với giá gói thầu. Liên danh trúng thầu cũng là nhà thầu duy nhất tham dự gói thầu trên. Hợp đồng triển khai Gói thầu là hợp đồng trọn gói, thời gian thực hiện 89 ngày.

Được biết, tư vấn đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) là Công ty CP Medical Device Lab Technology. Đơn vị tổ chức thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu là Công ty CP Asiatech Việt Nam. Một thành viên của Liên danh trúng thầu, Công ty CP Khoa học công nghệ Petech, từng được lựa chọn thực hiện nhiều gói thầu tại tỉnh Kiên Giang.

Gói thầu nêu trên do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang làm bên mời thầu (BMT), Sở Y tế tỉnh Kiên Giang làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá 113,452 tỷ đồng, được tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng, phát hành HSMT từ ngày 17/12/2020 đến ngày 7/1/2021.

Ngày 23/12/2020, BMT có văn bản điều chỉnh HSMT về yêu cầu kỹ thuật từ “hệ thống xử lý rác thải y tế công nghệ Plasma” thành “hệ thống xử lý rác thải y tế công nghệ Plasma (hoặc công nghệ khác tương đương hoặc công nghệ hiện đại, tiên tiến hơn công nghệ Plasma)”. Theo BMT, sau khi rà soát, nhận thấy có sơ suất về nội dung này nên đã điều chỉnh kịp thời. Tuy nhiên, các tiêu chí kỹ thuật còn lại của HSMT không đổi.

Trong khi đó, việc công khai thông tin của Bên mời thầu khi tổ chức lựa chọn nhà thầu Gói thầu 51.1E có nhiều bất cập. Cụ thể, đến nay, ngoài các quyết định phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng về kỹ thuật và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, Bên mời thầu không công bố báo cáo đánh giá kỹ thuật cũng như báo cáo đánh giá tổng hợp HSDT.

Theo một cán bộ thuộc Trung tâm Đấu thầu qua mạng quốc gia, việc đính kèm các file báo cáo như vậy là chưa đầy đủ và chưa tuân thủ hướng dẫn của Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT.

Sẽ là đúng chủ trương, pháp luật nếu gói thầu tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng chuyên ngành dân dụng và công nghiệp tỉnh Kiên Giang tiết kiệm ngân sách cho Nhà nước, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay. Nhưng gói thầu này lại có dấu hiệu nâng khống giá thiết bị. Nhiều sản phẩm trúng thầu có giá cao gấp nhiều lần giá thực tế thị trường (so sánh cùng cấu hình, chủng loại, nguồn gốc xuất xứ và chi phí lắp đặt, bảo hành, thuế….).

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Đặng Văn Cường, văn phòng luật sư Chính pháp, đoàn luật sư Hà Nội phân tích, hiện nay hệ thống pháp luật của nước ta quy định về trình tự, quy trình mua sắm trang thiết bị y tế mặc dù đã có nhưng chưa thật sự đồng bộ, chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ, thiếu các quy định về trách nhiệm, thẩm quyền, giám sát trong từng khâu mua sắm nên dẫn đến sự đùn đẩy trách nhiệm giữa các cán bộ, giữa các cơ quan cũng như tồn tại các hành vi cài cắm lợi ích, thiếu minh bạch trong việc mua sắm dẫn đến kẻ xấu lợi dụng kẽ hở trục lợi.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng chưa có cơ chế để công khai giá các thiết bị y tế. Mặt khác, thiết bị y tế là mặt hàng có những thiết bị đặc chủng, không dễ dàng so sánh, tìm hiểu được giá cả. Do đó, việc thẩm định giá sản phẩm phải được kiểm soát chặt chẽ.

Thực tế các sai phạm đều xuất phát từ hoạt động mua sắm đầu tư công, gây thất thoát tài sản nhà nước hoặc trục lợi trên sức khỏe của người bệnh. Các thiết bị y tế là những tài sản có giá trị rất lớn, đây là nguồn vốn của doanh nghiệp, của nhà nước cần bảo vệ, quan trọng hơn những thiết bị này ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người bệnh và của cộng đồng do đó nhà nước cần phải quan tâm đúng mức, phải thực hiện đồng bộ các giải pháp để xử lý triệt để các sai phạm trong ngành y tế, hạn chế tối đa hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Theo điểm c, khoản 1, Mục I Chỉ thị số 20/CT-BYT ngày 01/10/2020 về việc tăng cường công tác đầu thầu nhằm đảm bảo cạnh tranh, công khai, minh bạch và hiệu quả trong ngành y tế; Điều 8 Thông tư 14/2020/TT-BYT ngày 10/7/2020 thì trước khi xác định giá gói thầu, bên mời thầu phải tham khảo giá trang thiết bị y tế trúng thầu trong vòng 12 tháng trước đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu và bộ Y tế để làm cơ sở xây dựng đơn giá của từng trang thiết bị y tế và giá gói thầu bảo đảm phù hợp với giá trang thiết bị y tế đó trên thị trường tại thời điểm lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

Điều này đặt ra vấn đề là trách nhiệm của bên tổ chức đấu thầu, khi lựa chọn nhà thầu, xác định giá trị thì phải có sự tham khảo giá thị trường của đơn vị khác, sát với thực tế.

Trường hợp, xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu và quy định khác của pháp luật có liên quan thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; trường hợp hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật (Điều 90, luật Đấu thầu 2013).

Trường hợp điều tra, xác định được có hành vi vi phạm hoạt động đấu thầu, đội giá thiết bị để ăn chênh lệch, gây thất thoát ngân sách Nhà nước thì hành vi vi phạm này có thể bị xử lý hình sự nếu đủ cấu thành tội phạm.