Hội An và Mỹ Sơn: Sức sống miền di sản

Chùa cầu điểm nhấn kiến trúc của phố cổ Hội An

Bảo tồn di sản

Năm 1999, đánh dấu bước ngoặt lớn đối với tỉnh Quảng Nam khi cùng lúc Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. 20 năm qua, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Nam đã luôn nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị những di sản này.

Với Mỹ Sơn, quá trình gần 40 năm nghiên cứu và áp dụng các giải pháp kỹ thuật để trùng tu các đền tháp ở Mỹ Sơn, các chuyên gia khảo cổ cho rằng, về cơ bản, những người làm công tác trùng tu đã nắm tương đối đầy đủ kỹ thuật và tình trạng bảo tồn của các di tích đền tháp Chăm trên mặt đất. Nhờ đó, đã loại bỏ được tình trạng đổ nát của các phế tích, cải thiện tình trạng tồn tại và khôi phục từng phần các di tích bằng các giải pháp kỹ thuật phù hợp, không làm tổn hại đến di tích mà ngược lại còn phát huy giá trị của di tích, trở thành điểm tham quan của du khách.

Ngày 7/9 vừa qua, tạp chí du lịch danh tiếng thế giới Travel + Leisure đã trao tặng giải thưởng “Thành phố quyến rũ nhất thế giới 2019” cho TP. Hội An.

Còn với Hội An, việc liên tục đổi mới, sáng tạo nhiều sản phẩm du lịch, cùng với đó là bảo tồn và phát huy giá trị di sản theo hướng gắn bảo tồn khu phố cổ với bảo tồn cảnh quan thiên nhiên vùng duyên hải, bảo tồn các làng quê sinh thái, làng nghề truyền thống, đã làm cho hình ảnh Hội An được giới thiệu, quảng bá khắp nơi trên thế giới, tạo nên tính độc đáo và sức hấp dẫn thu hút đông đảo du khách.

Quần thể kiến trúc đô thị cổ nói riêng, Di sản văn hóa Hội An nói chung được quản lý, bảo tồn và phát huy ngày càng hiệu quả, được UNESCO và nhiều tổ chức trên thế giới đánh giá cao, được nhiều tạp chí du lịch danh tiếng của thế giới bình chọn là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của thế giới.

Phát triển kinh tế du lịch từ di sản

Cảnh đẹp tháp Mỹ Sơn một chiều cuối thu

Nhiều chuyên gia cho rằng, các công trình kiến trúc cổ không chỉ góp phần quảng bá văn hóa, lịch sử của một quốc gia, một thành phố, mà nó còn là một nguồn lực kinh tế mạnh mẽ. Di sản văn hóa gắn với du lịch chính là bí quyết thu hút du khách của nhiều quốc gia.

Theo ông Nguyễn Thanh Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, điều khiến giá trị của Khu đền tháp Mỹ Sơn và Đô thị cổ Hội An được bạn bè Quốc tế quan tâm đó chính là sự gắn bó về văn hóa với các giá trị của cộng đồng. Trong suốt 20 năm lưu giữ và bảo tồn công tác phát huy giá trị đô thị cổ Hội An, khu đền tháp Mỹ Sơn và Cù Lao Chàm đã đạt được những kết quả hết sức quan trọng. “Toàn bộ hệ thống đền tháp, nhà cổ và hệ sinh thái được bảo tồn nguyên vẹn, góp phần tạo nên sức hấp dẫn thu hút khách tham quan. Nhiều loại hình văn hóa phi vật thể đa dạng tại Hội An, Mỹ Sơn cũng phục hồi và phát huy giá trị. Các ngành du lịch, dịch vụ phát triển vượt bậc. Đây là điều mà không phải địa phương nào cũng làm được

Trong tương lai còn nhiều công việc phải làm với Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn, trong đó trùng tu tôn tạo các di tích và khảo cổ học là bước đi không thể thiếu, song hành với việc trùng tu di tích tại Mỹ Sơn.

Với Hội An và Mỹ Sơn, những giá trị của 2 di sản văn hóa không dừng ở thu hút khách du lịch mà còn là đòn bẫy để các ngành dịch vụ du lịch phát triển mạnh mẽ, nhiều loại hình, sản phẩm du lịch mới ra đời, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội tỉnh Quảng Nam, khẳng định thương hiệu, điểm đến 2 di sản văn hóa Hội An, Mỹ Sơn trên bản đồ du lịch miền Trung, Việt Nam và có sức lan tỏa đến khu vực và thế giới.

Phó Chủ tịch phụ trách UBND TP. Hội An – ông Nguyễn Văn Sơn – cho biết, nếu năm 1999, Hội An mới chỉ đón khoảng 160 nghìn khách tham quan, thì đến năm 2018, còn số này đã lên đến gần 5 triệu lượt khách, trong đó có tới 3,8 triệu lượt khách quốc tế. Từ 17 cơ sở lưu trú năm 1999, đến nay số cơ sở lưu trú đã lên đến 638 cơ sở với 10.464 phòng khách sạn, biệt thự du lịch, homestay, đủ năng lực phục vụ 25.000 khách cùng lúc. Tỷ trọng nhóm thương mại – dịch vụ – du lịch chiếm hơn 67% trong GRDP Hội An.

So với vài trăm lượt khách tham quan vào năm 1999, năm 2018, đã có gần 400.000 lượt khách đến với di sản văn hóa thế giới khu đền tháp Mỹ Sơn. sức cuốn hút và những bí ẩn về di tích này vẫn chưa bao giờ cũ. Để thu hút khách du lịch, Ban quản lý đã hỗ trợ người dân khu vực quanh Mỹ Sơn khôi phục làng nghề truyền thống, bao tiêu sản phẩm. Thời gian tới, tỉnh Quảng Nam đang có kế hoạch mở rộng quy hoạch Mỹ Sơn, kêu gọi đầu tư vào vùng đệm, tạo sức hấp dẫn của di sản đối với du khách.

Tiết mục múa dưới nước là một trong các tiết mục hay và đặc sắc trong chương trình "Ký ức Hội An"

Chính vì thế, viêc tăng cường nghiên cứu, sớm ban hành và thực thi hiệu quả kế hoạch quản lý, quy chế bảo vệ di sản thế giới theo quy định của UNESCO và Nghị định số 109/2017/NĐ-CP ngày 21-9-2017, quy định về bảo vệ và quản lý DSVH và thiên nhiên thế giới. Tất cả địa danh di sản Việt Nam, trong đó có Hội An và khu đền tháp Mỹ Sơn cần đẩy mạnh thu hút đầu tư trong và ngoài nước nhằm phát triển các sản phẩm du lịch, mô hình dịch vụ một cách đa dạng, bền vững, phù hợp với bản sắc văn hóa, đảm bảo hài hòa về kinh tế-xã hội và môi trường…

                                                                                                                                                 HUỲNH SƠN