Giám đốc Khối Phân tích Maybank Securities Vietnam: Tập đoàn tài chính rất cần thiết cho Việt Nam

Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 (Vietnam Investment Forum 2026) diễn ra vào 4/11 do VietnamBiz và Việt Nam Mới tổ chức, ông Quản Trọng Thành, Giám đốc Khối Phân tích Maybank Securities Vietnam, chia sẻ: Nếu nhìn góc độ về nhu cầu, xu hướng hình thành tập đoàn tài chính là tất nhiên, Việt Nam không phải nước đầu tiên, nếu nhìn sang các nước Đông Á. Khái niệm “tập đoàn tài chính” bắt đầu hình thành từ những năm 2000.

Ở Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc hay khu vực Hồng Kông (Trung Quốc), khi đó đã có nhiều tranh luận về việc có nên hay không nên theo mô hình tập đoàn tài chính. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mô hình này vẫn tồn tại và phát triển, bởi nó xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường.

Đối với các ngân hàng Việt Nam hiện nay, ông Quản Trọng Thành cho biết, xu hướng phát triển theo hướng tập đoàn tài chính cũng đã bắt đầu hình thành từ khá lâu, đặc biệt là ở các ngân hàng niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Nhiều ngân hàng đã xây dựng mô hình với đầy đủ các mảng: ngân hàng, bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ, chứng khoán, công ty quản lý quỹ và sắp tới còn mở rộng sang lĩnh vực tài sản số. Theo ông Quản Trọng Thành, việc hình thành mô hình này xuất phát từ nhu cầu tự nhiên của thị trường.

Từ góc nhìn của một cá nhân, khi quá trình tích sản đạt đến một giai đoạn nhất định, ngoài việc gửi tiết kiệm, người ta sẽ muốn đầu tư vào bất động sản, trái phiếu, cổ phiếu và sắp tới là cả tài sản số. Vậy tổ chức nào có thể đáp ứng được tất cả các nhu cầu đó, với nguồn lực về vốn và nhân sự đủ mạnh? Tôi cho rằng chỉ có ngân hàng mới có thể làm được điều này.

Nếu nhìn ở góc độ cá nhân là một chủ doanh nghiệp, ở giai đoạn còn là hộ kinh doanh hay SME, họ chỉ cần những dịch vụ ngân hàng cơ bản. Nhưng khi doanh nghiệp phát triển hơn, họ sẽ cần các dịch vụ cao cấp hơn, gọi là Private Banking. 

Private Banking là một phần trong hoạt động Wealth Management. Wealth Management không chỉ cung cấp dịch vụ giúp khách hàng phát triển hoạt động kinh doanh, mà còn tư vấn phân bổ tài sản cá nhân, tài sản gia đình sao cho hiệu quả và hợp lý nhất.

Hiện nay, nhu cầu về quản lý tài sản ngày càng đa dạng, bao gồm nhiều lớp tài sản khác nhau. Vì vậy, bất kỳ ngân hàng nào muốn tham gia nghiêm túc vào lĩnh vực Wealth Management đều phải có xu hướng hướng tới mô hình tập đoàn tài chính.

Ở giai đoạn này, các lớp tài sản truyền thống như bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu đã đòi hỏi kiến thức chuyên môn, trong khi tài sản số - xu hướng sắp tới - còn phức tạp hơn rất nhiều. Do đó, các ngân hàng cần có đội ngũ chuyên viên tư vấn và quản lý tài sản chuyên nghiệp.

Hiện nay, tìm kiếm và đào tạo nhân lực cho mảng này là một trong những bài toán khó nhất đối với các ngân hàng đang muốn xây dựng mô hình tập đoàn tài chính. 

Nhiều ngân hàng từng không có công ty chứng khoán, nay phải thành lập lại; hoặc trước đây liên kết với công ty bảo hiểm, thì nay tách ra để tự thành lập công ty bảo hiểm riêng.

Để chuẩn bị cho bước chuyển đổi này, các ngân hàng tiên phong đã bắt đầu xây dựng và đào tạo đội ngũ tư vấn nội bộ, thường mất khoảng 2 năm để “xây quân”. 

“Tôi cho rằng trong giai đoạn tới, cuộc cạnh tranh trong việc thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho mảng này sẽ là một thách thức rất lớn đối với các ngân hàng”, ông Quản Trọng Thành nhấn mạnh.

Chia sẻ về tập đoàn tài chính, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu Chính sách Trường Đại học VinUni, cho rằng: “Tôi nghĩ việc hình thành nên tập đoàn tài chính là cần thiết, quan trọng là quy mô như thế nào, xuất phát từ 2 yếu tố quan trọng. Thị trường ngân hàng sẽ là chủ đạo, song chúng ta gặp phải thách thức là ngân hàng cung cấp vốn dài hạn rất khó khăn, chủ yếu cung cấp ngắn hạn, trong khi nhu cầu của đất nước lại cần vốn dài hạn rất lớn. 

Vậy đâu là yếu tố bắc cầu giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn? Chúng ta cần phải có các ngân hàng đầu tư. Cho đến nay, chúng ta chưa có luật về ngân hàng đầu tư, chính điều này tạo ra khoảng trống pháp luật, gây rủi ro cho các ngân hàng, thậm chí rủi ro cho cả nền kinh tế vi mô. Tôi nghĩ việc có những hành lang pháp luật để thành lập ra các ngân hàng đầu tư là rất cần thiết”.

Nếu tồn tại ngân hàng đầu tư sẽ giúp Việt Nam giải quyết hai vấn đề. Thứ nhất, sẽ giải quyết được việc chứng khoán hóa các khoản vay, có thể chuyển các cái khoản vay dài hạn của hệ thống ngân hàng cho các dự án lớn như như hạ tầng. Ví dụ tài trợ rồi và sau khi xây xong trong 2 năm, bắt đầu đi vào hoạt động thì chứng khoán hóa giúp bán được trên thị trường.

Như vậy, ngân hàng có thể rút được tiền ngắn hạn và đầu tư vào những dự án khác, giúp tạo sự kết nối giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn rất chặt chẽ.

Thứ hai, giúp giải quyết được một vấn đề lớn khác: Luật quy định ngân hàng được đầu tư vào doanh nghiệp không vượt quá 11% tổng số vốn nhưng phải sự đồng ý của Ngân hàng Nhà nước, còn như thế nào để Ngân hàng Nhà nước đồng ý thì không biết được. Do đó, chúng ta chưa làm được. Ví dụ như ở Nhật, họ quy định ngân hàng có được quyền đầu tư vào các doanh nghiệp không quá 5% tổng số vốn. 

Nhưng việc cho phép ngân hàng đầu tư vào các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp lớn và có những dự án lớn nó có thể  tác động lan tỏa đến cả nền kinh tế. Đó chính là hành động “skin in the game”, tức là góp xuống tiền, đi cùng tôi và hai bên có chung số phận. Đây là sự cam kết rất lớn của ngân hàng với doanh nghiệp, họ sẵn sàng đầu tư vào dài hạn. Tất cả những thứ đấy nó sẽ giải quyết thông qua hệ thống ngân hàng đầu tư. 

“Tôi nghĩ trong thời gian tới, chúng ta cần phải hệ thống pháp luật để phát triển ngân hàng đầu tư. Và hệ thống ngân hàng nó sẽ chuyển thành từ ngân hàng thương mại, ngân hàng đầu tư và thành lập ra một cái gọi là tập đoàn tài chính. Tôi nghĩ điều này sẽ rất là cần thiết cho Việt Nam hiện nay", TS. Nguyễn Tú Anh nhấn mạnh.