Giải cứu heo, ai hưởng lợi?

Người sản xuất và người tiêu dùng đều thiệt

Phát biểu tại buổi làm việc với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN-PTNT) về giải pháp “cứu” ngành chăn nuôi trên địa bàn Đồng Nai mới đây, ông Phan Minh Báu, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đồng Nai cho biết địa phương này hiện còn tồn 1,7 triệu con heo đang đến tuổi xuất chuồng nhưng chưa bán được, trong khi giá heo hơi hiện chỉ còn 22.000-25.000 đồng/kg. Với mức này, giá heo hơi đã giảm 28.000-29.000 đồng/kg so với mức giá lúc đỉnh điểm, người nuôi lỗ 7.000-11.000 đồng/kg, trung bình lỗ 1 triệu đồng/con heo.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, mức giá chênh lệch giữa thịt heo hơi và loại heo đùi bán ra thị trường vào đầu tháng 4/2016 chỉ 34.500 đồng, thì con số này chênh lệch tới mức 52.500 đồng vào cuối tháng 4/2017.

Thực tế, PV Báo Người Tiêu Dùng ghi nhận tại chợ và các cửa hàng thực phẩm tại TP.HCM, giá thịt heo vẫn cao ngất ngưởng. Tại các khu chợ Thạch Đà, Xóm Mới (Q.Gò Vấp)… thịt ba chỉ ở mức 100.000 đồng/kg, sườn non 130.000 đồng/kg, thịt mông 90.000 đồng/kg… Trong khi đó, tại các cửa hàng thực phẩm, điển hình như Vissan, giá thịt heo cao hơn chợ 10.000-30.000 đồng/kg. Cụ thể, thịt ba chỉ lên tới 120.000 đồng/kg, sườn non 160.000 đồng/kg. Như vậy, giá thịt heo từ hộ nuôi tới tay người tiêu dùng tăng 4-5 lần.

Người nuôi lỗ, người mua không hưởng lợi. Vậy ai là kẻ hưởng lợi? Có ý kiến cho rằng chỉ có khâu trung gian là lãi to. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng không ngần ngại cho rằng các khâu trung gian vừa o ép người chăn nuôi vừa móc túi người tiêu dùng với giá cao.

Giá bán thịt đùi tại Lotte Mart là 69.000 đồng/kg, sườn già 79.000 đồng/kg, heo xay 77.000 đồng/kg.

Ai hưởng lợi?

Một thương lái thu gom heo từ Đồng Nai cho rằng: “Nông dân chăn nuôi bán heo thu tiền bỏ túi, người tiêu dùng thì ra chợ chọn miếng thịt ngon thuận mua thì vừa bán. Cứ tưởng khâu trung gian như chúng tôi thì giàu to. Để mua được con heo, thương lái phải chạy lòng vòng trả giá, gom heo rồi vận chuyển heo, rồi phải chạy giấy kiểm dịch, hợp đồng thuê xe chở heo, lò mổ chịu nhận heo… rồi phải kiếm đại lý nhận thịt để phân phối ra thị trường… chi phí cũng vì thế mà đẩy lên, nhìn vào con số thì nói khâu trung gian ăn dày không sai nhưng khâu trung gian cũng cực kỳ vất vả”.

Trong khi đó, một chuyên gia kinh tế cho rằng: Lý do có sự ế thừa thịt heo thời gian qua và mức giá thịt hơi chênh lệch lớn khi đến tay người tiêu dùng là do nhiều nguyên nhân, trong đó khâu trung gian và người chăn nuôi cũng có lỗi. Người nuôi sử dụng kháng sinh, chất tạo nạc tùy tiện. Khâu trung gian từ thương lái, đến người giết mổ bơm nước vô tội vạ, để kéo dài thời gian bán trên sạp chợ, chủ sạp không cách nào khác là phải tẩm ướp chất bảo quản. Đó là nguyên nhân nhiều người tiêu dùng quay lưng với thịt heo. Cho nên, hạn chế gian lận ở khâu nuôi và khâu trung gian chính là cách tạo niềm tin người tiêu dùng, ủng hộ người chăn nuôi.

Theo thống kê của Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam thì nguyên liệu chăn nuôi chiếm 70-75% giá thành sản phẩm. Hiện nay, nguyên liệu đầu vào giảm nhưng giá thức ăn chăn nuôi vẫn gần như giậm chân tại chỗ khiến người nuôi lỗ nặng khi giá heo hơi tụt dốc kỷ lục.

Các hộ chăn nuôi than lợi nhuận hầu hết đều rơi vào túi nhà máy và đại lý thức ăn gia súc vì được hưởng chiết khấu cao. Thông thường, khi giá heo tăng thì giá thức ăn chăn nuôi cũng tăng theo, nhưng giờ giá heo hơi rớt thảm, giá thức ăn vẫn “giậm chân tại chỗ”, chỉ có một số ít công ty bắt đầu giảm nhẹ từ 5-7%.

Bên cạnh đó, giá thuốc thú y cũng nhanh chóng tăng theo giá heo khi thị trường tiêu thụ thuận lợi. Nhưng khi giá heo giảm thì giá các mặt hàng này giảm nhỏ giọt, thậm chí là “án binh bất động”.

Phần lớn nguyên liệu thức ăn phải nhập khẩu; sản xuất thức ăn và chăn nuôi không nằm trong một hệ thống khép kín từ thức ăn - chăn nuôi - giết mổ - chế biến nên cơ sở sản xuất thức ăn không có trách nhiệm cao với sản phẩm của mình; thiếu sự kiểm tra chặt chẽ đối với các cơ sở sản xuất thức ăn công nghiệp vừa và nhỏ nên chất lượng sản phẩm thấp… Những nhược điểm này đã góp phần làm cho năng suất chăn nuôi ở Việt Nam thấp và giá thành sản phẩm chăn nuôi cao.

Biểu đồ biến động giá thịt heo từ tháng 4/2016 đến nay - Nguồn: Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam - Đồ họa: Sao Mai.

 Văn Vũ

Nên đọc

Đồng Nai và TP.HCM hợp tác truy xuất nguồn gốc thịt heo bằng tem truy xuất

Bình Dương: Mở sạp bán thịt heo sạch tại chợ

Đồng Nai: Phát hiện hơn 250 kg thịt heo bốc mùi mang đi tiêu thụ

Nhiều băn khoăn về đề án truy suất nguồn gốc thịt heo