Địa đạo độc nhất nằm trên ngọn đồi ít người biết đến ở miền Trung Việt Nam

Nằm tại thôn Văn La (xã Lương Ninh, Huyện Quảng Ninh, Tỉnh Quảng Bình), địa đạo Văn La, một di tích lịch sử được công nhận cấp tỉnh tuy nhiên lâu nay lại đang bị lãng quên. 

Cụ thể, địa đạo Văn La, địa đạo độc nhất của tỉnh Quảng Bình là nơi trú ẩn của bộ đội và người dân trong kháng chiến chống Mỹ. Địa đạo Văn La không mang tầm vóc lớn lao như địa đạo Vịnh Mốc hay Củ Chi nhưng cũng là bằng chứng sống động về một thời kỳ chiến tranh gian khổ và ác liệt.

Trong giai đoạn ấy, khi đế quốc Mỹ gia tăng các cuộc tấn công vào miền Bắc, Quảng Bình trở thành một trong những điểm chịu đựng nhiều nhất sự tàn phá từ bom đạn của đối phương. Bến phà Quán Hàu, là điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng trên tuyến giao thông chính Bắc - Nam, cũng bị tấn công mạnh mẽ.

Trên  tinh thần quyết tâm chiến đấu và tiếp tục đối mặt với cuộc chiến, đảng ủy và chính quyền đã hướng dẫn việc xây dựng một hệ thống giao thông an toàn xung quanh khu dân cư. Điều này giúp người dân và bộ đội có nơi trú ẩn an toàn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp tục cuộc chiến.

Đồi Hoàn Vũ thuộc làng Văn La, nơi có địa thế cao đã được chọn để xây dựng địa đạo. Địa đạo Văn La được đào từ tháng 6/1966, có chiều dài hơn 150m, rộng 1,5m, cao 1,8m với 3 cửa, tạo thành hình chữ L chạy dọc giữa làng. Kết hợp với hệ thống giao thông hào chằng chịt, đây đã tạo thành một hệ thống phòng thủ vững chắc trong lòng đất. Qua hơn 360 ngày, địa đạo Văn La được hoàn thành, có sức chứa khoảng 400 người. Bên trong địa đạo khá thông thoáng, người dân có thể thoải mái ra vào. Trước mặt địa đạo là đồng ruộng nên khi lao động sản xuất, người dân có thể thuận tiện chạy vào trú ẩn kịp thời khi máy bay ném bom. 

Năm 2005, địa đạo Văn La được UBND tỉnh Quảng Bình công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh. Phần sân trước địa đạo được xây dựng bê tông, gắn bia để phục vụ du khách đến tham quan.

Từng là một chứng tích oai hùng trong chiến tranh là nơi thể hiện niềm tin và ý chí sắt son của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự thắng lợi của toàn dân tộc.  Sau hơn 50 năm, địa đạo Văn La đang bị lãng quên và bị xuống cấp nghiêm trọng. Đến địa đạo Văn La bây giờ, nếu không có người chỉ dẫn phải mất thời gian khá lâu mới tìm được cửa địa đạo mặc dù cạnh đó có tấm bia đá khắc ghi: “Di tích lịch sử địa đạo Văn La”. “Đây là công trình đầu tiên, duy nhất ở Quảng Bình thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng tạo, kịp thời của Đảng bộ huyện Quảng Ninh. Sự đoàn kết, gắn bó của Đảng bộ và nhân dân xã Lương Ninh vượt qua gian khổ, khó khăn, tạo cơ sở vững chắc để nhân dân bám đất, bám làng sản xuất, chiến đấu, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

Thông tin trên Báo Thanh Niên chia sẻ, ngay cửa chính dẫn vào địa đạo, cỏ dại mọc um tùm. Hai cửa còn lại cũng đã bị đất đá bồi lấp, trần địa đạo bị hư hỏng nặng, sụt lún, nhiều đoạn hầm bị đất che kín, địa đạo bây giờ chỉ còn khoảng 30m chiều dài.