Chuyên ra cảnh báo 5 món ăn dễ gây tắc ruột, được người Việt ưa chuộng sử dụng trong dịp Tết

Tiến sĩ Zhang Zongyang hiện đang là một bác sĩ phẫu thuật tại Đài Loan, Trung Quốc. Trong một buổi chia sẻ trên chương trình sức khỏe trực tuyến gần đây trên Health 2.0, ông nói: "Gần đến Tết Nguyên Đán, ngoài niềm vui sum họp gia đình, nguy cơ phát sinh vấn đề sức khỏe liên quan đến chế độ ăn cũng tăng cao trong thời gian này. Một trong những vấn đề phổ biến là tắc nghẽn ruột do sử dụng những loại thực phẩm truyền thống ngày Tết mà ít người chú ý đến".

Triệu chứng tắc ruột và những người dễ mắc phải

Theo giải thích của tiến sĩ Zhang, tắc ruột là tình trạng mà cơ thể của người bệnh trở nên ngưng trệ trong quá trình lưu thông hơi và dịch tiêu hóa trong lòng ruột. Có hai dạng tắc ruột phổ biến, đó là tắc ruột cơ học và tắc ruột cơ năng. Khi ruột bị tắc, thức ăn không thể đi qua được, dẫn đến các triệu chứng sau đây:

• Đau bụng và co thắt dạ dày: Thường là cơn đau bụng đột ngột, giảm nhẹ giữa các cơn đau.
• Buồn nôn và nôn mửa: Bệnh nhân có thể cảm thấy buồn nôn và thường nôn ra thức ăn cũ hoặc dịch tiêu hoá.
• Đầy hơi và bụng chướng: Bụng trở nên căng chướng và có thể tăng kích thước nếu không được điều trị. Mặc dù trong một số trường hợp, vị trí tắc (gần dạ dày) có thể không gây bụng chướng.
• Rối loạn tiêu hóa: Bệnh nhân thường gặp khó khăn trong việc trung tiện và đại tiện, có thể có phân lỏng nhưng cũng có trường hợp đi ngoài từng ít một.
• Mệt mỏi, chán ăn, suy giảm vị giác.

Tiến sĩ Zhang cũng nhấn mạnh rằng, tắc ruột có thể xảy ra với mọi người, nhưng nhóm đối tượng nguy cơ cao bao gồm: người cao tuổi, người có vấn đề về răng, bệnh nhân sau phẫu thuật cắt dạ dày, trẻ em, người ăn nhanh và không nhai kỹ, người lười uống nước, người giảm tiết axit dịch vị và người có vấn đề tâm thần dẫn đến thói quen ăn lông/tóc.

Ông cũng nói rằng, nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời, tình trạng tắc ruột không chỉ mang lại đau đớn và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, mà còn có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng khác, bao gồm: mất nước và điện giải, nhiễm trùng toàn bộ cơ thể, thiếu máu ở vùng cục bộ, tổn thương đường ruột, vỡ ruột, viêm niêm mạc ruột, thủng ruột, cùng nhiều biến chứng có nguy cơ đe dọa tính mạng.

5 món ăn dễ gây tắc ruột trên mâm cơm ngày Tết

Đồ nếp

Trong kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, các món ăn truyền thống được làm từ gạo nếp, bao gồm cả bột gạo nếp, thường rất phổ biến và là đặc điểm không thể thiếu của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam, các món ăn truyền thống như xôi, bánh chưng, bánh tét, bánh dày, bánh gạo, bánh tẻ,... mặc dù mang đến hương vị đặc trưng của Tết nhưng cũng có tiềm ẩn nguy cơ tắc ruột.

Tiến sĩ Zhang giải thích rằng: "Các món làm từ gạo nếp và bột gạo nếp thường có đặc tính dẻo, dính và kết cấu đặc, điều này khiến người ăn khó nhai kỹ. Khi chúng vào dạ dày, chúng có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa."

Măng khô

Đây là một loại thực phẩm phổ biến trên bàn ăn trong những ngày Tết. Tuy nhiên, do có hàm lượng chất xơ cao, măng cũng mang theo nguy cơ tiềm ẩn của tình trạng tắc ruột nguy hiểm. Mặc dù chất xơ trong măng có thể giúp cải thiện quá trình tiêu hóa nhưng đối với nhiều người, đặc biệt là khi tiêu thụ lượng lớn, nó có thể gây áp lực lớn cho hệ tiêu hóa. Điều này có thể dẫn đến việc thức ăn bị ứ đọng, cảm giác đầy bụng, đau dạ dày và tắc ruột do chất xơ tích tụ không được đẩy ra ngoài.

Tiến sĩ Zhang lưu ý: "Măng già và măng khô có hàm lượng chất xơ càng cao, làm tăng nguy cơ đau dạ dày và chúng có thể là một trong những nguyên nhân chính gây tắc ruột khi ăn."

Trái cây nhiều xơ, chất dễ kết dính

Việc ăn trái cây vào bất kỳ thời điểm nào cũng mang lại lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là trong dịp Tết khi chúng ta thường tiêu thụ nhiều đồ nếp, thịt và bánh kẹo. Tuy nhiên, không phải mọi loại trái cây đều phù hợp.

Theo Tiến sĩ Zhang, "Hồng, mít, ổi, sung, hồng xiêm... là những tên tuổi quen thuộc trong danh sách các loại trái cây có khả năng gây tắc ruột, đặc biệt là vào dịp Tết. Lượng chất trong chúng quá nhiều, dễ tạo thành lớp màng ngăn chặn quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày. Hạt của những loại trái cây như ổi, sung, mít và hồng xiêm có thể tạo thành dị vật trong hệ tiêu hóa. Ngoài ra, chúng còn chứa pectin và tannin, đặc biệt là ở hồng và hồng xiêm chưa chín kỹ. Tất cả những yếu tố này đều có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa, gây táo bón và tắc ruột."

Rau sống, rau củ quá nhiều xơ

Tương tự như với măng, các loại rau củ chứa nhiều xơ cũng có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa và gây tắc ruột, đặc biệt là đối với nhóm người có nguy cơ cao như đã được tiến sĩ Zhang cảnh báo trước đó. Các loại rau củ như cần tây, đậu, ngưu bàng, tảo bẹ hoặc rau củ quá già cỗi đều thuộc vào nhóm này.

Ông nói thêm: "Nguy cơ sẽ tăng lên nếu bạn thường xuyên ăn rau củ sống, đặc biệt là loại rau củ giàu xơ. Mặc dù chúng ta cần cân bằng bữa ăn trong dịp Tết bằng cách thêm rau củ nhưng việc kết hợp chúng với thực phẩm giàu chất béo, tinh bột và thịt có thể làm tăng nguy cơ tắc ruột do sự hình thành các búi thức ăn. Ngoài ra, việc ăn sống cũng làm tăng khả năng khó tiêu hóa của rau củ, làm tăng nguy cơ về rối loạn tiêu hóa và tắc ruột."

Thịt khô, chế biến sẵn

"Hiện nay, việc sử dụng các sản phẩm thịt và cá được chế biến sẵn dưới dạng sấy khô hoặc xé sợi trở nên ngày càng phổ biến trong dịp Tết. Không chỉ mang lại sự tiện lợi, những sản phẩm này còn đa dạng, ngon miệng, phù hợp để chế biến các món ăn hoặc sử dụng như đồ ăn vặt, đồ nhẹ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại thịt như trâu, bò, lợn hay mực xé thường có kết cấu cứng, ít được nhai kỹ và khó tiêu hóa, có thể dẫn đến tình trạng tắc ruột. Việc ăn uống cần phải thận trọng, hạn chế ăn quá nhanh, nhai thức ăn kỹ, tăng cường uống nước, và tránh tiêu thụ lượng thức ăn quá mức để bảo vệ sức khỏe," là những lời khuyên mà Tiến sĩ Zhang chia sẻ.

Nguồn: HK01, Family Doctor, Health 2.0