Kinh tế Việt Nam: Nhiều điểm sáng nhưng vẫn còn thách thức

Cả nước hiện có hơn 940.000 doanh nghiệp tư nhân cùng khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp 50% GDP, trên 30% ngân sách và tạo việc làm cho 82% lao động. Tuy nhiên, phần lớn là doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức chống chịu thấp trước biến động.

Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, có 174.000 doanh nghiệp thành lập mới (tăng 22,9%), nhưng cũng có tới 144.400 doanh nghiệp rút lui (tăng 15,1%). Con số này phản ánh sự năng động, song đồng thời cũng cho thấy khu vực tư nhân đang chịu sức ép rất lớn.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, GDP tăng 7,52% (so với 6,42% cùng kỳ), lạm phát được kiểm soát ở mức 3,27%, thấp hơn so với năm 2024. Xuất khẩu tăng 14,4%, nhập khẩu tăng 17,9%, phản ánh sự phục hồi thương mại quốc tế.

Tín dụng tăng trưởng mạnh, đạt 9,9% trong 6 tháng – gấp đôi cùng kỳ. Ngân sách nhà nước cũng ghi nhận bước tiến với thu tăng 28,3% và chi tăng 38,5%.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Thiên, việc tín dụng tăng cao nhưng lạm phát thấp cho thấy vòng quay tiền chưa thực sự lan tỏa vào sản xuất, dòng vốn vẫn bị “tắc nghẽn”, đặc biệt tại thị trường bất động sản.

Bước ngoặt lịch sử của đất nước đang được dẫn dắt bởi một loạt nghị quyết mang tính chiến lược – được ví như “bộ tứ trụ cột”. Trong đó, Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66 về cải cách thể chế, và Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân – với trọng tâm là giải phóng các nguồn lực, tạo nên khung chính sách then chốt để bứt phá. Hai năm nay, Chính phủ đang tích cực tháo gỡ cho Bất động sản, nếu không tháo gỡ dòng tiền sẽ “tắc ở đó”.

Không chỉ dừng ở việc ban hành, các nghị quyết này còn đi kèm với định hướng tinh chỉnh bộ máy và sắp xếp lại giang sơn, nhằm tối ưu hóa quản trị quốc gia, nâng cao hiệu quả vận hành. Đây được xem là một bước chuyển quan trọng, tạo nền tảng để phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

Đây được coi là khung chính sách then chốt để giải phóng nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng và hình thành một nền kinh tế tự cường.

Điểm nhấn quan trọng là tư duy “cởi trói để phát triển”: giảm tối đa thanh – kiểm tra, chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, không hình sự hóa quan hệ kinh tế – dân sự, và đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng.

Theo PGS.TS Thiên, TP.HCM đang đứng trước cơ hội trở thành đầu tàu toàn cầu nếu biết tận dụng lợi thế sáp nhập, kết nối với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu. Quan điểm đột phá trong giai đoạn này được thể hiện qua hàng loạt cam kết mạnh mẽ và vượt tầm. Điểm nghẽn lớn nhất chính là muốn phát triển phải coi đây là “đột phá của đột phá”. Địa phương cần tinh thần “tự quyết – tự làm – tự chịu trách nhiệm”, đồng thời tránh xu hướng hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự.

Bộ máy chính quyền được tổ chức tinh gọn theo mô hình 2 cấp, tiến tới nhập tỉnh, bỏ huyện để nâng cao hiệu quả quản lý. Tinh thần hành động cũng rất rõ ràng: chỉ bàn làm, không bàn lùi, và luôn giữ niềm tin rằng không gì là không thể.

Trên nền tảng ấy, mục tiêu phát triển được xác lập đầy tham vọng: tăng trưởng trường kỳ ở mức hai chữ số, tiến tới “Zero carbon 2050”, đồng thời vươn lên trở thành thế lực trong các lĩnh vực then chốt của thời đại như chip bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI). Đây không chỉ là những cam kết vượt tầm, mà còn là định hướng chiến lược mở ra bước ngoặt phát triển mới.

Khơi thông dòng vốn và tháo gỡ hơn 2.900 dự án đình trệ với tổng vốn gần 6 triệu tỷ đồng. Tái cấu trúc doanh nghiệp, khuyến khích khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo. Phát triển tập đoàn kinh tế tầm cỡ quốc tế, đủ sức dẫn dắt chuỗi giá trị.

“Không phải ưu đãi mới là quan trọng, mà cốt lõi là không phân biệt đối xử, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng. Đây chính là chìa khóa để doanh nghiệp Việt bứt phá, và nền kinh tế vươn lên thành thế lực toàn cầu,” PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Các nền kinh tế tỉnh đang đứng trước lợi thế lớn nhờ quy mô, sự tích hợp và cộng hưởng lợi thế. Không gian phát triển ngày càng được mở rộng nhờ công nghệ, từ không gian “tầm thấp”, không gian ngầm, không gian biển cho đến không gian số. Cơ hội phát triển cũng được thúc đẩy thông qua việc tinh gọn bộ máy, cắt giảm thủ tục, quy trình.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình kinh tế vượt trội đang hình thành như các trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do, khu kinh tế mở, khu công nghệ cao, khu công nghiệp công nghệ cao và các sàn giao dịch Bất động sản, vàng, tiền số. Hạ tầng kết nối, đô thị hiện đại và chuyển đổi số trở thành nền tảng quan trọng cho sự bứt phá. Rõ ràng, không có lý do gì để doanh nghiệp Việt không bứt phá, và nền kinh tế Việt Nam không vươn mình mạnh mẽ trong giai đoạn mới.