Lấy ý kiến sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về toa xe đường sắt

Theo Cục đăng kiểm Việt Nam, QCVN 18:2023/BGTVT ban hành năm 2023 hiện đang được áp dụng để kiểm tra toa xe, phương tiện chuyên dùng không tự hành khi sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu sử dụng trên mạng lưới đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng và đường sắt đô thị.

Quy chuẩn này đã quy định các yêu cầu an toàn cơ bản đối với toa xe đường sắt đô thị. Tuy nhiên, do hệ thống đường sắt đô thị có sự tích hợp chặt chẽ giữa phương tiện và các hệ thống tín hiệu, hạ tầng, cấp điện…, nên cần thường xuyên cập nhật, điều chỉnh.

Thực tế, các dự án đường sắt đô thị hiện nay tại Hà Nội, TP.HCM… đang áp dụng theo tiêu chuẩn khác nhau (Trung Quốc, Nhật Bản, châu Âu), dẫn đến một số chỉ tiêu kỹ thuật chưa đồng bộ.

Lấy ý kiến sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về toa xe đường sắt

Bên cạnh đó, Luật Đường sắt 2025 vừa được Quốc hội thông qua (có hiệu lực từ 1/1/2026) quy định hệ thống đường sắt Việt Nam gồm: Quốc gia, địa phương, chuyên dùng; trong đó có thể có các cấp I, II, III, IV và đường sắt tốc độ cao.

Trong khi đó, QCVN 18:2023 chỉ áp dụng cho phương tiện có vận tốc thiết kế không quá 120km/h, chưa bao quát được các dự án đường sắt tốc độ cao.

Vì vậy, Cục Đăng kiểm VN đang xây dựng dự thảo Quy chuẩn mới thay thế QCVN 18:2023. Theo dự thảo, quy chuẩn sẽ không áp dụng đối với phương tiện đường sắt có vận tốc thiết kế trên 120km/h, phương tiện nhập khẩu đã qua sử dụng hoặc toa xe đô thị sản xuất trong nước.

Đối tượng áp dụng sẽ tập trung vào toa xe, phương tiện chuyên dùng không tự hành sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới và toa xe đô thị nhập khẩu mới.

Đối với phương tiện tốc độ thiết kế trên 120 km/h, Cục Đăng kiểm VN cho biết sẽ nghiên cứu, xây dựng quy định riêng dựa trên tài liệu, tiêu chuẩn của từng dự án khi triển khai.

Ngoài ra, dự thảo cũng điều chỉnh, bổ sung nhiều quy định kỹ thuật cho phù hợp thực tế, như bỏ quy định áp dụng biên dạng mặt lăn bánh xe theo QCVN 110:2023/BGTVT (do quy chuẩn này đã bị bãi bỏ); Bổ sung yêu cầu phòng cháy chữa cháy theo Luật Phòng cháy chữa cháy mới;

Quy định thêm về tài liệu kỹ thuật đối với bình chứa khí nén của toa xe nhập khẩu nguyên chiếc, nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc khai thác, sử dụng.

Việc sửa đổi quy chuẩn lần này đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn hóa quy trình kiểm định, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho các dự án đang và sẽ thực hiện, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh của ngành đường sắt, nhất là trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ như hiện nay.