Cận cảnh cổng Tam quan có 16 trụ khổng lồ, được làm bằng gỗ lim bề thế bậc nhất Việt Nam

Chùa Thanh Lương (còn gọi là Quốc Linh Tự) là một ngôi chùa cổ có từ thời Lý, khi hoàng tử Lý Nhật Quang, con trai thứ 8 của Lý Thái Tổ vào trấn giữ Hoan Châu, lập đồn binh ở đồi Quy Cương thuộc làng Ao Cầu, thị trấn Xuân An, huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh).

Ngôi chùa cổ được xây trên một khu đất cao ráo, rộng khoảng 2ha thuộc làng Khải Mông (tên làng này cũng được nhà vua đặt cho), nay là khối 11 và 12 thị trấn Xuân An. Nơi đây có phong cảnh hữu tình, giao thông thuận tiện. Phía Nam là đường quốc lộ 8B, phía Bắc có dòng sông Lam. Bên kia bờ sông Lam là doi Cồn Mộc còn tiềm ẩn nhiều dấu tích, nhất là thời vua Quang Trung, "Cồn Mộc bình sa" là một trong bát cảnh của huyện Nghi Xuân.

Ngôi cổ tự này trước đây là nơi để các vua đến lễ phật cầu kinh và cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, đồng thời là nơi khuyến cáo và khơi dậy lòng yêu nước bảo vệ giang sơn của dân tộc...

Thời kháng chiến chống Mỹ, chùa Thanh Lương bị bom đạn tàn phá trở thành phế tích, tháng 2/1996 chùa bắt đầu xây dựng lại. Đặc biệt năm 2012, chùa được xây dựng và trùng tu quy mô như diện mạo hiện nay. Cổng Tam quan nằm trong hạng mục được xây dựng lại. Cổng được dựng vào tháng 1/2018 hoàn thành vào tháng 12/2019, có chiều dài 16m, chiều rộng 18m.

Kiến trúc cổng Tam quan do Đại đức Thích Quảng Nguyên - Phó Trưởng Ban trị sự Phật giáo Hà Tĩnh, trụ trì chùa Thanh Lương thiết kế và được những thợ mộc lành nghề từ Bắc Ninh thi công.

Theo Đại đức Thích Quảng Nguyên, kinh phí xây dựng cổng Tam quan chùa Thanh Lương được lấy từ nguồn xã hội hóa, do các Phật tử, doanh nghiệp ủng hộ. Cổng Tam quan được làm hoàn toàn từ gỗ lim và sến - hai trong bốn loại gỗ tứ thiết của Việt Nam, với nhiều họa tiết được chạm trổ tinh vi, cầu kỳ.

Cổng gồm tất cả 16 cột, sử dụng tổng cộng hơn 300m3 gỗ. 4 cột chính nặng 18 tấn cao 11m, đường kính 1,3m; 12 cột phụ cao 6m đường kính 0,9m. Tất cả 16 cột trụ đều được đặt trên tảng đá hoa sen hình vuông. Trong quá trình thi công cổng Tam quan, mỗi lần lắp ghép thử, những người thợ đều phải sử dụng cần cẩu để thực hiện.